Seza-yı Nur Vapuru: Kaybolması ve Akıbeti

Osmanlı Devleti’nin Mondros Mütarekesi’ni imzalayarak kaybettiğihâkimiyet alanlarından biri de denizler üzerindeki hâkimiyeti olmuştur. Seza-yıNur Vapuru, denizler üzerindeki hâkimiyetin kaybedildiği Mütarekedöneminde, İzmir ile İstanbul arasında yolcu ve ticari mal taşıyan vapurlardanbiri olmuştur. 1918 yılı Aralık ayında İzmir ile İstanbul arasındaki ilk seferiniyapmış, 7 Şubat 1919 tarihinde ikinci seferini yapmak üzere İzmir limanındanhareket etmiştir. Güzergâhı üzerindeki Ayvalık ve Edremit limanlarına dauğrayan vapur, 10 Şubat 1919 tarihinde İstanbul’a varmak üzere yolakoyulmuş, bu tarihten sonra vapurdan hiçbir haber alınamamıştır. Yapılanaraştırmalar sonucunda Yunan Hükûmetinin vapura el koyduğu tespitedilmiştir. Vapuru geri almak için Yunanistan’a başvuruda bulunulmuş vevapuru geri getirmek üzere İtilaf Devletleri temsilcilerinden oluşan bir heyetYunanistan’a gönderilmiştir. Ancak Yunanistan’a gönderilen heyet vapurunizine rastlamamış, vapur hakkında yeni bir bilgiye ulaşmak mümkünolmamıştır. Dönemin basınında vapurun batmış olmasından başka bir ihtimalkalmadığı belirtilmiş, Seza-yı Nur Vapuru’nun battığı yönünde haberleryapılmıştır. Basında Seza-yı Nur Vapuru’nun battığı yönünde haberler yapılmasına rağmen Osmanlı Devleti’nin yetkili makamları vapurun battığınıresmen açıklamamış, bu durum vapurda yakınları ve ticari malları bulunanbirçok insanın çeşitli mağduriyetler yaşamasına neden olmuştur. Uzun yıllardevam eden bu mağduriyetleri ortadan kaldırmak Türkiye CumhuriyetiDevleti’ne düşmüş, Seza-yı Nur Vapuru’nun akıbeti araştırılarak nihai birhükme varılmış ve ortaya çıkan mağduriyetlere son verilmiştir.

The Seza-yı Nur Steamboat: Its Disappearance and Aftermath

One of the areas of sovereignty lost by the Ottoman State by signing the Mondros Armistice was its dominance over the seas. Seza-yi Nur Steamboat became one of the ferries carrying passengers and commercial goods between Izmir and Istanbul during the Armistice Period, when the dominance over the seas was lost. She made her first voyage between Izmir and Istanbul in December 1918 and departed from Izmir port on 7 February 1919 to make her second voyage. The ferry, which also stopped at the Ayvalik and Edremit ports on its route, set out to reach Istanbul on 10 February 1919 and no news could be received from the ferry after this date. As a result of the investigations, it was determined that the Greek government confiscated the ferry. An application was made to Greece to take back the ferry and a delegation consisting of the representatives of the Entente States was sent to Greece to bring the ferry back. However, the delegation sent to Greece did not find any traces of the ferry and it was not possible to find any new information about the ferry. In the press of the period, it was stated that there was no possibility other than the steamer had sunk, and there were some articles towards that the Seza-yi Nur Steamboat had sunk. Despite news in the press that the Seza-yi Nur Steamboat had sunk, the competent authorities of the Ottoman State did not officially announce the sinking of the ship, which caused many people with relatives and commercial goods on the boat to experience various aggrievements. It was up to Republic of Turkey to eliminate these long-lasting aggrievements. By investigating the fate of the Seza-yi Nur Steamboat, a final decision was reached and the resulting aggrievements were ended.

PDF

___

T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başbakanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
Dâhiliye Nezareti İdare-i Umumiye Evrakı Ekleri, 36/82-1; 36/82-3; 36/82-4.
Hariciye Nezareti Hukuk Müşavirliği İstişare Odası Evrakı, 120/21.
Dâhiliye Nezareti İdare-i Umumiye Evrakı, 19-4/1-83/2.
Hariciye Nezareti Siyasi Kısmı Belgeleri, 2705/8-32; 2590/6-12; 2590/6-2; 2590/6- 5; 2590/6-7; 2590/6-19; 2590/6-18; 2590/6-17; 2590/6-16; 2590/6-9; 2590/6-10; 2590/6-6.
Bab-ı Âlî Evrak Odası, 4592/344369.
T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başbakanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA) BCA, 30/10-6-34-23.
Türkiye Kızılay Derneği Arşivi (TKDA)
TKDA, Kutu No: 1295, Belge No: 90.
Alemdar
Anadolu
Eskigün
Hâkimiyet-i Milliye
İkdam
İstiklal
Köylü
Müsavat
Tasvir-i Efkâr
Vakit
Yenigün
Zaman
(1992) Türk İstiklâl Harbi I, Mondros Mütarekesi ve Tatbikatı, Genelkurmay Basım Evi, Ankara.
(1968) Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Cilt: 4, Devre: II, İçtima Senesi: 1, TBMM Matbaası, Ankara.
(1968) Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Cilt: 5, Devre: II, İçtima Senesi: 1, TBMM Matbaası, Ankara.
ARI Kemal (2009) Türkiye’de Kabotaj, Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Yay., İzmir.
BOZKURT Abdurrahman (2014) İtilaf Devletlerinin İstanbul’da İşgal Yönetimi, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara.
CRISS Nur Bilge (1994) İşgal Altında İstanbul, İletişim Yay., İstanbul.
ERDAL İbrahim (2008) Mübadil Göçmenlerin Taşınması Meselesi ve Türk Vapurcuları ile Yapılan Nakil Sözleşmesi, Atatürk Yolu, Cilt: 8, Sayı: 31-32, (Mayıs-Kasım), ss. 313-328.
ERİM Nihat (1953) Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri, Cilt: 1, TTK Basımevi, Ankara.
KARAKAŞ Nuri (2010) Osmanlı İmparatorluğu’nun Tasfiyesi Sürecinde Amerikan Politikası, Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt: XXV, Sayı: 1, (Temmuz), ss. 269-296.
KARAY Refik Halid (1958) Dünden Bugüne Bugünden Yarına, Yeni İstanbul, 3 Mart, ss. 8.
KÖSE Osman (2004) Osmanlı-Amerikan İlişkilerinde Bir Kriz: Hacı David Vapur Kumpanyası Boykotu (1911), Belleten, Cilt: LXVIII, Sayı: 252, (Ağustos), ss. 461-482.
MERAY Seha – OLCAY Osman (1977) Osmanlı İmparatorluğunun Çöküş Belgeleri, Ankara Üniversitesi Siyasi Bilgiler Fakültesi Yay., Ankara.
POLAT Özge (2016) Muhtelit Mütareke Komisyonu ve Faaliyetleri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, İstanbul, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
SÖYLEMEZOĞLU Galip Kemalî (1939) Başımıza Gelenler, Kanaat Kitabevi, İstanbul.