DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMLARININ KAZANIMLARININ DEĞERLER EĞİTİMİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Değerler eğitimi kavramı son yıllarda gerek yaygın eğitimde gerekse örgün eğitimde karşımıza sıkça çıkmaktadır. Bunun en önemli nedenlerinden biri, öğrencilerin ders içeriklerinde yer alan konulara değer boyutlarıyla birlikte sahip olmasının istenmesidir. Böylece öğrencinin konuyu içselleştirerek gündelik hayatta içinde yaşadığı toplumun değerlerinin yaşatılmasına ve gelecek kuşaklara aktarılmasına da katkı sağlaması amaçlanmaktadır. Bu çerçevede 2018 yılından itibaren güncellenen öğretim programlarında değerler eğitimi programlarda ayrı bir başlık altında verilerek konunun önemi vurgulanmıştır. Biz de çalışmamızda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretim programlarında değerler eğitimine ne denli yer verildiğini kazanımlar çerçevesinde araştırarak program-kazanım uyumunu ortaya koymaya çalıştık. Çalışmada Schwartz’ın değer sınıflaması kullanılarak ders kazanımlarında vurgulanan değerlerin hangi değer tipleri içerisinde olduğu belirlenip değer öğretimi konusunda bir sınırlılık olup olmadığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca ilk ve orta eğitimdeki tüm sınıf düzeylerini çalışmamıza konu ederek değerler eğitimi açısından hangi sınıf düzeyinde hangi değerlerin ön plana çıktığı ve hangi konularda değer öğretiminin yoğunlaştığı belirlenmiştir. Sonuç olarak elde edilen veriler çerçevesinde kazanımlarda toplumsal değerlerin ön plana çıktığı, bireysel değerlere daha az yer verildiği tespit edilmiştir. Tespitler sonucunda ortaya konulan verilerden hareketle daha sonra geliştirilecek programlara katkı sağlamak amacıyla çeşitli öneriler ortaya konulmuştur.

Examination of the Gains of Religious Culture and Moral Knowledge Programs in terms of Values Education

The term of “values education” has been has become increasingly popular in recent years both in non-formal and formal education. One of the most important reasons for this is the desire to communicate the course content along with its value aspects to students. In this way, it is aimed that the student, by internalizing the subject, contributes to the survival of the values of the society in which he lives in everyday life and to the transfer of them to future generations. In this context, the importance of the subject has been emphasized by giving values education under a separate heading in the curriculum updated since 2018. In our study, we tried to reveal the program-outcome harmony by investigating how much values education is included in the Religious Culture and Moral Knowledge Course curriculum. In the study, by using Schwartz's value classification, it was tried to determine in which value types of the values emphasized in the course acquisitions are and to reveal whether there is a limitation in value teaching. In addition, by subjecting all grade levels in primary and secondary education to our study, it was determined which values came to the fore at which grade level in terms of values education and on which subjects value education intensified. As a result, it was determined that social values were emphasized in the gains and individual values were given less ground. Based on the data revealed because of the determinations, various suggestions were put forward to contribute to the programs to be developed later.

PDF

___

Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının İlköğretim II. Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Aydın, M. Z. & Gürler, Ş. A. (2014). Okulda Değerler Eğitimi-Yöntemler, Etkinlikler, Kaynaklar. Ankara: Nobel Ak. Yay.
Aydın, M. Z. (2005). Ailede Çocuğun Ahlak Eğitimi. İstanbul: DEM Yay.
Balcı, M. (2014). Değerleri Yaşa(t)mak. İstanbul: Ensar Neşriyat.
Bilsky, W., & Schwartz, S. H. (1994). Values and Personality. European journal of personality, 8(3), 163-181.
Dam, H. (2016). Din Ahlak ve Değer. Köylü, M. (Ed.). Teoriden Pratiğe Değerler Eğitimi içinde (53-72). Ankara: Nobel Yay.
Doğan, A. (2020). Dini İçerikli Sosyal Paylaşım ve Değer Yönelimi. Ankara: Akademisyen Kitabevi
Düzenli, A. (2017). Kazanımlar ve Ünite Açılımları Bakımından Genel Lise Öğretim Programlarında Değerler Eğitimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
Düzenli, A. (2020). Çeşitli Açılardan Göç ve Eğitim: Multidisipliner Bir Çalışma (edt. Rıdvan Demir) Suriyeli Çocukların Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonuna Yönelik Kitap Çalışmalarının Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi (Hayat Boyu Türkçe 1-2-3 ve Salih Hikâye Serisi).83-111. Ankara: İKSAD Yay.
Güngör, E. (2000). Değerler Psikolojisi Üzerine Araştırmalar (3.Baskı), İstanbul: Ötüken Yay. Hökelekli, H. (1993). Din Psikolojisi, Ankara: TDV Yay.
Hökelekli, H. (2010). Modern Eğitimde Yeni Bir Paradigma: Değerler Eğitimi. Eğitime Bakış Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırmaları Dergisi, (6). 4-10.
Hökelekli, H. (2011). Ailede, Okulda ve Toplumda Değerler Psikolojisi ve Eğitimi. İstanbul: Timaş Yay.
İşcan, C. D. (2007). İlköğretim Düzeyinde Değerler Eğitimi Programının Etkililiği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Kaymakcan, R. & Meydan, H. (2011). Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Programları ve Öğretmenlerine Göre Değerler Eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(21), 27-51.
Kızılabdullah, Y. & Yürük, T. (2008). Din eğitimi modelleri çerçevesinde Türkiye’deki din eğitimi üzerine genel bir değerlendirme. Dini Araştırmalar Dergisi, 11 (32), 107-129.
Kızılçelik, S. & Ertem, Y. (1994). Açıklamalı Sosyoloji Terimler Sözlüğü. Ankara: Atilla Kitabevi.
Kuşdil, M. E. & Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk Öğretmenlerin Değer Yönelimleri ve Schwartz Değer Kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15 (45), 59-76.
Mehmedoğlu, A. U. (2006). Gençlik, Değerler ve Din. Mehmedoğlu, A. U. & Mehmedoğlu, Y. (ed.), Küreselleşme, Ahlak ve Değerler içinde (251-319). İstanbul: Litera Yay.
Mehmedoğlu, A. U. (2006). İlâhiyat Fakültesi Öğrencilerinin Değer Yönelimleri ve DindarlıkDeğer İlişkisi (M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Örneği), Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (301), 133-167.
Meydan, H. (2012). İlköğretim Okullarında Değerler ve Karakter Eğitimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Özgüven, İ. E. (1994). Psikolojik Testler. Ankara: PDREM Yay.
Rokeach, M. (1973). Nature of Human Values. New York: The Free Press.
Ulusoy, K. & Dilmaç, B. (2015). Değerler Eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
Ülken, H. Z. (2001). Bilgi ve Değer. Ankara: Kürsü Yay.
Ünal, C. (1981). Genel Tutumların veya Değerlerin Psikolojisi Üzerine Bir Araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Yapıcı A., Kutlu O. & Bilican I., (2012). Öğretmen Adaylarının Değer Yönelimleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42). 129-151.
Yapıcı, A. & Yürük, T. (2015). Yüksek Din Öğretimi Öğrencilerinin Değer Tercih Sıralamaları: Çukurova Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Örneği, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15 (1), 1-18.
Yapıcı, A. & Zengin, Z. S. (2003). İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Değer Tercih Sıralamaları Üzerine Psikolojik Bir Araştırma: Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4), 173-206.
Yürük, T. (2010). Cumhuriyet Dönemi Din Öğretimi Program Anlayışları. Dini Araştırmalar Dergisi, 13 (34), 69-86.
Yürük, T. (2015). Temel Hak ve Özgürlükler Bağlamında Din Eğitimi Hakkı. Adana: Giriş Dijital Baskı Merkezi.