Abdulkadir AYDOĞAN, Ayşegül GÜRBÜZ, Kadir AKAN, Halil İbrahim Fırat KON, Zafer MERT, Gözde ÇELİK ÖZER

Mercimek (Lens culinaris M.) Germplasmında Herbisit Toleransı için Genetik Çeşitliliğin Belirlenmesi

Mercimeğin verimini ve üretimini sınırlayan en önemli faktörlerden biri yabancı otlardır. Birçok yıl yabancı otlar mercimek veriminde %100’e varan kayıplara neden olmaktadır. Özellikle İç Anadolu Bölgesinde kışlık üretimin önündeki en önemli engel yabancı otlardır. Son yıllarda dünyada Imidazolinone (IMI) grubu herbisitlere dayanıklı mercimekler geliştirilmiş ve çiftçinin kullanımına sunulmuştur. Çalışmanın amacı, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsünde (TARM) geliştirilen mercimek hatlarının IMI grubu herbisitlere karşı dayanımının çeşitliliğini belirlemektir. Deneme 2014 yılı sera, 2014/15 yılında ise tarla koşullarında 2 yıl süre ile yürütülmüştür. Denemede Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Baklagil Islah Biriminde bulunan 759 adet hat materyal olarak kullanılmıştır. 2014 yılında serada yetiştirilen genotiplere erken gelişme döneminde etken maddesi 40 g/L olan imazomax SL olan kimyasal kullanılmıştır. Yapılan gözlem ve değerlendirmeler sonucu 36 kışlık materyal seçilmiştir. Seçilen kışlık materyal 2014/2015 yetiştirme döneminde bölünmüş parsel deneme deseninde 3 tekrarlamalı ve kontrol, normal ve 3 katı doz olacak şekilde Haymana’da tarlaya ekilmiştir. Çalışma sonucunda 35 numaralı kışlık kırmızı mercimek genotipinin IMI grubu herbisite tolerant olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Imidazolinone (IMI), herbisit, mercimek, tolerant

Determination of Genetic Diversity for HerbicideTolerance in Lentil (Lens culinaris M.) Germplasm

Weed is one of the most important factors limiting yield and production of lentil. Many years, weed causes yield losses up to 100%. Especially in Central Anatolia Region, weed is the most important constraint of the winter crop lentil production. In the World, lentil was developed to the diversity of resistant toImidazolinone (IMI) group herbicide and presented to farmer for use recently. The aim of this study is to determine the resistance to IMI group herbicides of developed lentil lines by Central Research Institute for Field Crops (CRIFC). Experiments were conducted for two years; first year (2014) in green house condition and second year ( 2014/15 cropping season) in field condition respectively. In experiment 759 lines were tested. In 2014, Herbicide with active agent 40 g/LT imazomax SL was sprayed on lentil genotypes of grown in green house. As a result of evaluation and observation, 36 winter type red lentil lines were selected. Selected winter red lines were planted in 2014/2015 cropping season with split plot experimental design and three replication. Standart doze and three times of normal doze herbicide were used in addition to control in Haymana. As a result of this study No. 35 line were identified as tolerant to herbicide.

Keywords:

Imidazolinone (IMI), herbicide, lentil, tolerance,

PDF

___

Aydoğan A., 2009. Mercimekte Kışa Dayanıklık Çalışmaları. Doktora Semineri, Ankara Üni. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara
Basler F., 1981. Weeds and Their Control: Lentilcrop, (Ed: C. Webb, G.C. Hawtin), Lentils. Commonwealth Agricultural Bureau, Slough, UK, pp. 143–154
Bhan V.M. and Kukula S., 1987. Weeds and Their Control in Chickpea, (Ed: M.C. Saxena, K.B. Singh), The Chickpea. CAB International, Wallingford, Oxon,UK, pp. 319–328
Bukun B. and Güler B.H., 2005. Densities and importance values of weeds in lentil production. Int. J. Bot., 1: 15-18
Chant S., Bertholet J., Kuchuran M., Holmand R. and Vandenberg B., 2009. Development of imidazolinone tolerant lentil varieities
www.ssca.ca/conference/conference2006/Chant.pdf Erişim tarihi: 17.06.2015
Halila M.H., 1995. Status and potential of winter-sowing of lentil in Tunisia. Proceedings of the Workshop on Towards Improved Winter-Sown Lentil Production for the West Asia and North African High Lands, 1994, Antalya, Turkey, pp.172-183
FAOSTAT 2013. www.faostat.org Erişim tarihi: 17.06.2015
TÜİK 2014. www.tarim.gov.tr , Erişim tarihi: 17.06.2015
Friesen G.H. and Wall D.A., 1986. Tolerance of lentil (Lens culinaris Medik.) to herbicides. Canadian Journal of Plant Science, 66(1): 131-139
Lyon D.J. and Wilson R.G., 2005. Chemical weed control is dryland and irrigated chickpea. Weed Technology, 19: 959–965
Solh M.B. and Pala M., 1990. Weed control in chickpea. Options Mediterraneennes–Serie Seminaries 9, 93–99
Slinkard Al E., Vandenberg A. and Holm F.A., 2007. Lentil plants having increased resistance to imidazolinone herbicides. U.S. Patent No. 7.232.942. 19 Jun. 2007
Tan S., Evans R.R., Dahmer M.L., Singh B.K. and Shaner D.L., 2005. Imidazolinone-tolerant crops: History, current status and future. PestManag. Sci., 61: 246-257
Yenish J.P., Brand J., Pala M. and Haddad A., 2009. Weed Management, (Ed: W. Erskin, F.J. Muehlbauer, A. Sarkerand, B. Sharma), The Lentil, Botany, Production and Uses. CABI U.K