Ferhat KIZILGEÇİ, Cuma AKINCI, Önder ALBAYRAK, Behiye Tuba BİÇER, Fatma BAŞDEMİR, Mehmet YILDIRIM

Bazı Arpa Genotiplerinin Diyarbakır ve Şanlıurfa Koşullarında Verim ve Kalite Özellikleri Açısından İncelenmesi

Bu çalışmada, Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi tarafından geliştirilen arpa genotiplerinin standart çeşitler karşısında verim ve kalite özellikleri bakımından farklılıklarının araştırılması amaçlanmıştır. Araştırma, tesadüf blokları deneme desenine göre, 2013-2014 yetiştirme sezonunda, Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme alanı ve Siverek lokasyonlarında 4 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Materyal olarak Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi tarafından geliştirilen 3 arpa genotipi ve kontrol amaçlı olarak GAPUTAEM tarafından tescil edilmiş 2 arpa çeşidi (Samyeli ve Altıkat) kullanılmıştır. Çalışmada; SPAD değeri, tane verimi, 1000 tane ağırlığı, protein oranı, tanede nişasta oranı ve hektolitre ağırlığı özellikleri incelenmiştir. İncelenen tüm özellikler üzerine lokasyon etkisinin önemli olduğu belirlenmiştir. Genotipler arasındaki farklılıklar incelendiğinde SPAD değeri hariç incelenen özelliklerin tümünde genotipin etkili olduğu görülmüştür. İnteraksiyon etkisi ise incelenen tüm özelliklerde önemsiz çıkmıştır. Arpa genotiplerinde tane verimi 324.3 kg/da ile 445.8 kg/da arasında değişmiştir. En yüksek tane verimi ve bin tane ağırlığı (46.84 g) Samyeli çeşidinden elde edilmiştir. En yüksek protein oranı ise DZ12-2 genotipinden (%16.21) elde edilmiştir. İleri hatlardan DZ7-07 genotipi çeşit adayı olarak değerlendirilebileceği ön görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Arpa, genotip, verim

Investigation of Yield and Quality Parameters of Barley Genotypes in Diyarbakır and Şanlıurfa Conditions

The aim of this study was to investigate the differences of barley genotypes that developed by Dicle University agricultural faculty, respect to check cultivars for yield and quality traits. Experiments were conducted at Dicle University, Agricultural Faculty experiment field and Siverek locations during 2013-2014 growing season. The experiment was arranged in accordance with a completely randomized block design with four replications. Three barley genotypes which developed by University of Dicle, Faculty of Agriculture and two barley genotype (Samyeli and Altıkat) which developed by GAP International Agricultural Research and Training Center were used as material. The traits of SPAD value, grain yield, thousand kernel weight, protein content, starch and test weight were investigated in study. The location effects were found out significantly different for all studied traits, while genotypic differences were found significant for all investigated traits except SPAD value. Location x genotype interaction was not significant for any traits. The grain yield of barley genotypes changed in the range of 324.3-445.8 kg/da. Highest grain yield and thousand kernel weight (46.84 g) obtained from ‘Samyeli’ variety. Highest protein content obtained from DZ12-2 (%16.21). Among advanced lines, DZ7-07 was determined as promising genotype.

Keywords:

Barley, genotype, yield,

PDF

___

Akkaya A. ve Akten Ş., 1986. Kıraç koşullarda farklı gübre uygulamalarının bazı kışlık arpa çeşitlerinde kışa dayanıklılık ve dane verimi ile bazı verim öğelerine etkisi. Doğa, Tr. Tarım Orm. Dergisi, 10(2): 127-140
Bozkurt İ. ve Tugay M.E., 1999. Arpada (Hordeum vulgare L.) Çeşit x Çevre Etkileşimleri Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Adana, 1: 228-233
Demirliçakmak A., 1992. Türkiye’de Arpa Çeşitleri ve Gelişimi. 2. Arpa-Malt Semineri. Bahri Dağdaş Milletlerarası Kışlık Hububat Araştırma Merkezi, Konya, 1-9
Doğan Y., Kendal E., Karahan T. ve Çiftçi V., 2014. Diyarbakır koşullarında bazı arpa genotiplerinde verim ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. JAFAG, 31(2): 31-40
Kendal E. ve Doğan H., 2014. Başaktaki sıra sayısının arpada verim, bazı kalite ve morfolojik parametrelere etkisi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri, 1(2): 132-142
Kılınç M., Kırtok Y. ve Yağbasanlar T., 1992. Çukurova Koşullarına Uygun Arpa Çeşitlerinin Geliştirilmesi Üzerine Araştırmalar. II. Arpa-Malt Semineri 25-27 Mayıs 1992, Konya, Bildiri Kitabı: 205-218
Mut Z., Sirat A. ve Sezer İ., 2014. Samsun koşullarında bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) genotiplerinde tane verimi ile başlıca tarımsal özelliklerin belirlenmesi ve stabilite analizi. YYÜ Tar. Bil. Derg., 24(1): 60-69
Osborne B.G., 2006. Applications of near ınfrared spectroscopy in quality screening of early-generation material in cereal breeding programmes. J. Near Infrared Spectrosc, 14: 93-101
Öztürk A., Çağlar Ö. ve Akten Ş., 1997. Erzurum Yöresinde Maltlık Olarak Yetiştirilebilecek Arpa Genotiplerinin Belirlenmesi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül 1997, Samsun, Bildiri Kitabı: 70-75
Silva C.F.L., Milach S.C.K., Silva S.D.A. and Montero C.R., 2008. Near infrared reflectance spectroscopy (NIRS) to assess protein and lipid contents in Avena sativa L. Crop Breed. Appl. Biotechol., 8: 127-133
Sirat A. ve Sezer İ., 2013. Samsun ekolojik koşullarında bazı iki ve altı sıralı arpa (Hordeum vulgare L.) genotiplerinin verim ve verim unsurları ile kalite özelliklerinin belirlenmesi. YYÜ Tar. Bil. Derg., 23(1): 10–17
Sirat A., Sezer İ., Mut Z., 2012. Bazı kışlık arpa (Hordeum vulgare L.) çeşitlerinin genotip x çevre interaksiyonları ve stabilitelerinin belirlenmesi. GÜFBED/GUSTIJ, 2(2): 68-75.
TÜİK, 2015. Statistical databases, http://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul, (Ulaşım Tarihi: 04.07.2015)
Yağbasanlar T., Özkan H., Toklu F. ve Kırtok Y., 1997. Çukurova Koşullarında Yetiştirilen Biralık Arpa Çeşit ve Hatlarının Adaptasyonu Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül 1997, Samsun, Bildiri Kitabı: 76-79