DİN-BİLİM İLİŞKİSİ VE ÇATIŞMANIN ARAÇSALLIĞI

Düşünce tarihinin en çetrefilli problemlerinden biri, din-bilim ilişkisidir. Builişkinin özellikle klasik sekülarizmin inşasında önemli bir tartışma konusuolduğu ve bu tartışmaların yine sekülarizm lehine sonuçlandığı vakıadır.Özellikle beşerin tarihsel dönüm noktalarını, insanın entelektüel gelişimineendeksli büyü, din ve bilimden oluşan bir evrimsel silsile üzerindendeğerlendiren etnolojik, antropolojik ve analojik bağlamlı evrimci teoriler, butartışmaya ciddi bir arka plan oluşturmuştur. Her iki kavramın ontolojik,epistemolojik ve metodolojik farklılıkları, din ve bilim ilişkisinin mutlakuyuşmazlığı için ana argümanlar olarak kabul edilmiştir. Çatışma tezininsonuçları da bu perspektifin ürünüdür. Bu sonuçları en verimli şekildekullananlar ise kuşkusuz, iktidar ve onun kurumları olmuştur. Bir başka ifadeyleçatışmanın iktidar için anlamı, kitleleri daha kolay yönetebilme ereğiyle uyumlusiyasi, ekonomik, toplumsal ve kültürel stratejilerle çekişmeyen ve çelişmeyenolaylar ve taraflar yaratmak için önemli bir aygıt olmasıyla doğrudan ilişkilidir.Bu makalenin amacı da bu iki olgunun hem ontolojik hem de epistemolojikiçerikleri ve kaynakları dikkate alınarak, çatışma tezinin araçsallık, eklemlenmeve nihayetinde aldatmacaya dönüşme süreci, iktidar faktörü de göz ardıedilmeden, din ve bilim kavramlarının özgünlüğünden hareketledeğerlendirmektir.

THE RELATION BETWEEN RELIGION AND SCIENCE AND INSTRUMENTALITY OF CONFLICT

Culture is a historical accumulation of substance and meaning. This accumulation has a characteristic in the historical process with its continuity, factuality, dynamics and subject to change. Although it is possible to talk about community-specificity in culture, different experiences, experiences and achievements, it is inclusive with its being a human product, its determinism and its common phenomenon of humanity. It is a cognitive and mental integrity that encompasses every unit of human and human beings, from the purest folk tale to the most complicated mathematical theorem, mythology, magic, religious belief, political perception to artistic creativity. Religion and science, the two main dynamics of social structure, are the most important milestones of this unity. These two elements, which are sub-parts of culture, have been the main problem of every study subject of social sciences. In particular, the relationship between these two elements was pushed into a complicated discussion by the cultural mentality that built the modern era. Both conceptual and factual contents of both elements have been deliberately dragged into the quagmire of conflict and conflict…

PDF

___

ALICI, M. (2010). Din Antropolojisinin Kurucularından James George Frazer (1854- 1941). Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XIV(2), 3-31.
ALTHUSSER, L. (2000). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları (4. Baskı). Y. Alp, & M. Özışık (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
ARMSTRONG, K. (2018). Tanrı’nın Tarihi (6. Baskı). O. Özel, H. Koyukan, & K. Emiroğlu (Çev.). İstanbul: Pegasus Yayınları.
ARSLAN, M. M. (2017). Lenin Türü Propaganda. Asos Journal Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, V(48), 232-241.
AYDIN, M. S. (1986). Süreç (Proses) Felsefesi Işığında Tanrı-Âlem İlişkisi. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XXVII(1), 31-87.
BARBOUR, I. G. (2004). Bilim ve Din Çatışma-Ayrışma-Uzlaşma. N. Mehdiyev, & M. Camal (Çev.). İstanbul: İnsan Yayınları.
BÉNÉTON, P. (1991). Muhafazakarlık. C. Akalın (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
BERNAL, J. D. (2009). Tarihte Bilim-1 (Cilt I). (2. Baskı). T. Ok (Çev.). İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
BİLGİN, A. (2014). Din, Dindar, Dindarlık: Özeleştirel Bir Değerlendirme. Muş Alparslan Üniversitesi�Sosyal Bilimler Dergisi, II(2), 75-84.
CAHOONE, L. E. (2001). Modernliğin Çıkmazı. A. Demirhan, & E. Çatalbaş (Çev.). İstanbul: İnsan Yayınları.
CEVİZCİ, A. (2002). Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
CHALMERS, A. F. (2008). Bilim Dedikleri. H. Arslan (Çev.). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
COX, J. L. (2004). Kutsalı İfade Etmek. F. Aydın (Çev.). İstanbul: İz Yayıncılık.
ÇAM, E. (1994). Siyaset Bilimine Giriş (3. Basım). İstanbul: Der Yayınları.
ÇETİN, H. (2003). Siyasetin Evrensel Sorunu: İktidarın Meşruiyeti Meşruiyetin İktidarı. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, LVIII(3), 61-88.
ÇUBUKÇU, İ. A. (ts.). İslam Düşünürleri. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
DOĞAN, Ö. (1999). Mantık: Klasik/Sembolik Mantık, Mantık Felsefesi (6. Basım). İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
DRAPER, J. W. (2009). History of the Conflict Between Religion and Science. New York: Cambridge University Press.
DURALI, Ş. T. (2009). Felsefe-Bilim Nedir? (2. Basım). İstanbul: Dergâh Yayınları.
DURKHEIM, É. (2018). Dini Hayatın İlkel Biçimleri (3. Basım). F. Aydın (Çev.). Ankara: Eski Yeni Yayınları.
FOUCAULT, M. (2005a). Entelektüelin Siyasi İşlevi/ Seçme Yazılar 1 (2. Basım). I. Ergüden, O. Akınbay, & F. Keskin (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
FOUCAULT, M. (2005b). Özne ve İktidar (2. Basım). I. Ergüden, & O. Akınbay (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
FOUILLÉE, A. (2009). Descartes. A. Altınörs (Çev.). Ankara: Eflatun Yayınevi.
FRAZER, G. J. (2004). Altın Dal Dinin ve Folklorun Kökleri (2. Basım). (Cilt I). M. H. Doğan (Çev.). İstanbul: Payel Yayınevi.
FRAZER, G. J. (2017). Psişik İşler. İ. H. Yılmaz (Çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
GILSON, E. (1999). Tanrı ve Felsefe (2. Basım). M. S. Aydın (Çev.) İstanbul: Birleşik Yayıncılık.
GÜLCAN, N. Y. (2015). Tarihsel Süreçte Dinin Bilimsel Alandaki Etkileri Açısından Din-Bilim İlişkisi. 38. ICANAS (International Congress of Asian and North African Studies), (s. 183-194). Ankara. Kasım 7, 2018 tarihinde www.ayk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/GÜLCANNur-Yeliz-TARİHSEL- SÜREÇTE-DİNİN-BİLİMSEL-ALANDAKİETKİLERİ-AÇISINDAN-DİN-BİLİM-İLİŞKİSİ.pdf. adresinden alındı
HENRY, J. (2010). Religion and the Scientific Revolution. P. Harrison (Ed.) içinde, Science and Religion (s. 39-58). Cambridge: Cambridge University Press.
İBN RÜŞD. (2012). Felsefe-Din İlişkileri Faslu’l-makâl el-keşf an minhâci’ledille (4. Basım). S. Uludağ (Çev.). İstanbul: Dergâh Yayınları.
JENSEN, J. S. (2014). What is Religion? New York: Routledge.
KARADENİZ, S. (2007). Gelenek Üzerine Bir Okuma Denemesi ‘Geçmişle Gelecek Arasında Gelenek'. Milel ve Nihal Dergisi, IV(35), 29-47.
KESKİN, Y. M. (2004). Din ve Toplum İlişkileri Üzerine Bir Genelleme. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, IV(2), 7-21.
MASOOD, E. (2010). İslam ve Bilim. Ş. Timur (Çev.). İstanbul: Picus Yayıncılık.
MEGILL, A. (1998). Aşırılığın Peygamberleri/ Nietzsche, Heidegger, Foucault, Derrida. T. Birkan (Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
MEYER, S. C. (2016). Bilim ve Din Ayrımı. G. B. Ferngren (Ed.) içinde, Batı Geleneğinde Bilim ve Din Tarihi C. Alan (Çev.). (s. 39-51). İstanbul: Say Yayınları.
ÖNER, N. (1986). Klasik Mantık (5. Basım). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
ÖZLEM, D. (1999). Mantık: Klasik/Sembolik Mantık, Mantık Felsefesi (6. Baskı). İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
ÖZLEM, D. (2013). Felsefe ve Doğa Bilimleri. İstanbul: Notos Kitap Yayınevi.
PONDY, L. R. (1967). Organizational Conflict, Concepts and Models. Administrative Science Quarterly, XII(2), 296-329.
RUSSELL, B. (1999). İktidar (3. Basım). M. Ergin (Çev.). İstanbul: Cem Yayınevi.
RUSSELL, B. (2018). Din ile Bilim (5. Basım). A. Göktürk (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
SARIİPEK, D. B. (2017). 'İhtiyaç' Kavramı Ekseninde Sosyal Koruma: Temel İhtiyaçlar Yaklaşımı. İnsan&İnsan, IV(12), 43-65.
SHAPIN, S. (2000). Bilimsel Devrim. A. Yurdaçalış (Çev.). İstanbul: İzdüşüm Yayınları.
SHAYEGAN, D. (2017). Yaralı Bilinç/Geleneksel Toplumlarda Kültürel Şizofreni (5. Basım). H. Bayrı (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
SHILS, E. (2003). Gelenek. H. Arslan (Çev.). Doğu Batı Düşünce Dergisi, VII(25), 101-134.
SIMMEL, G. (1999). Çatışma Fikri ve Modern Kültürde Çatışma. A. Aydoğan (Çev.). İstanbul: İz Yayıncılık.
TAĞMAN, S. E. (2018). Bilimsel Açıklamanın Felsefi Temelleri Bağlamında Aristoteles’in Dört Neden Kuramı. Dört Öge, VII(13), 85-106.
TANİLLİ, S. (2002). Yaratıcı Aklın Sentezi (8. Basım). İstanbul: Adam Yayınları. TAŞ, K. (2003). Dinin Sosyolojik Tanımı Problemi Üzerine Bir Değerlendirme. Dini Araştırmalar, VI(16), 199-205.
TATAR, T. (2000). Gelenek ve Gelecek. Sosyoloji Konferansları(26), 199-215.
TEMREN, B. (1998). Din Antropolojisi Açısından İnanç ve Din Olgusuna İlişkin Bir Değerlendirme. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, XXXVIII(1-2), 301-311.
TOPAKKAYA, A. (2014). Sistematik Felsefe Bağlamında Platon-Aristoteles Karşılaştırması. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
TÜRER, C. (2003). Whitehead’in Tabiatçı Teizmi: Din ve Bilimin Uzlaştırılması. Felsefe Dünyası, I(37), 43-64.
WHITE, A. D. (2009). A History of The Warfare of Science With Theology in Christendom (Cilt I). New York: Cambridge Universty Press.