“İBRAHİMÎ DİNLER” KAVRAMSALLAŞTIRMASININ TARİHİ

“İbrahimî dinler” adlandırması, Hz. İbrahim’i “ata” olarak kabul eden Yahudilik,Hıristiyanlık ve İslâm dâhil edilerek oluşturulmuş bir tasniftir. “İbrahimî dinler”,II. Dünya Savaşı’nın hemen sonrasında, fikrî çerçevesi Katolik Oryantalist LouisMassignon tarafından çizilmeye başlanmış bir kavramsallaştırmadır. Sözkonusu kavramsallaştırma, dünya insanları arasında barışı egemen kılmayamatuf girişimlerin yaşandığı bir dönemde, üç dine mensup insanlar arasında“ortak nokta” bulma çabasının bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. 1962-1965yılları arasında gerçekleştirilen II. Vatikan Konsili ile “İbrahimî dinler” düşüncesi,bir anlamda olgunlaşma ve Kilise vasıtasıyla resmîleşme sürecine girmiştir. Adıgeçen konsilde “İbrahimî dinler” düşüncesiyle eş zamanlı olarak ortaya çıkan“dinlerarası diyalog” fikri, “İbrahimî dinler” kavramsallaştırmasının günümüzekadarki akacağı mecrayı belirlemiştir. II. Vatikan Konsili’nden itibaren kullanımalanı ve yaygınlığı giderek artan “İbrahimî dinler”, zamanla akademikçalışmalarda da kendisine müracaat edilen bir terim haline gelmiştir. Buçerçevede, “İbrahimî dinler” lafız olarak ilk kez, 1979 yılında Amerikan DinAkademisi’nin gerçekleştirdiği kongrede kullanılmıştır. Kongrede sunulanbildiriler daha sonra “Trialogue of the Abrahamic Faiths (İbrahimî DinlerinDiyaloğu)” adıyla kitaplaştırılmıştır. O tarihten günümüze bilimsel içerikli pekçok çalışma ve toplantıda “İbrahimî dinler” ve “dinlerarası diyalog” temalarıbirlikte ve birbiriyle ilişkili olarak kullanılmıştır. 11 Eylül 2001 yılında ABD’degerçekleştirilen terör saldırılarından sonra daha fazla oranda kendisinemüracaat edilen mezkûr kavramsallaştırma, üç din arasında birliği teşvik etmekve ortak olunduğu iddia edilen hususları ilgili dinlerin mensuplarına hatırlatmakiçin kullanılmaya başlanmıştır. “İbrahimî dinler” düşüncesinin ortaya çıkışındaYahudilik ve İslam’ın herhangi bir katkısının olmadığı anlaşılmaktadır. İlk ortayaçıkışından günümüze “İbrahimî dinler”, tamamen Katolik Hıristiyanlık izleritaşımaktadır.

THE HISTORY OF THE CONCEPTUALIZATION OF “ABRAHAMIC RELIGIONS”

The term “Abrahamic religions” is a classification created by including Judaism, Christianity, and Islam, which has accepted Abraham as an ancestor. In the sacred books of these religions, which are accepted as Abrahamic religions, there is no expression or description in the form of “Abrahamic religions”. Eventhough there were various references about characterisation of Abrahamic that composes the first section of conceptualisation of “Abrahamic Religions”, and to Abraham in the sources before 20. century that belong to three religions, “Abrahamic Religions” was not used as distinct expression. Before 20. Century, the words “Abraham” and “Abrahamic” were only applied by a religion as a way of proving that “their rivals, in the sense of religion,” were in the wrong direction and alleging that there was only one right and unique way of comprehending Abraham. It has been applied to describe “Abraham” not by an objective approach, but always with a religious and theological view. “Abrahimic Religions”, in the meaning that we understand today, is a conceptualisation whose intellectual frame came into be drawn by Catholic Orientalist Louis Massigon just after World War II. Louis Massignon played an extremely active role in the emergence and development of the “Abrahamic religions” with the ideas he put forward. Massignon is one of the first people to apply directly to Abraham in the desire to facilitate good relations between Christians and Muslims, with the words “Abraham” and “Abrahamic”, although they are emphasized by Christianity.

PDF

___

“Abrahamic religions”. Erişim 11 Ekim, 2016. http://id.loc.gov/authorities/subjects/sh2008008229.html.
“Abrahamites”. The Encyclopedia Americana. ed. George Edwin Rines. I. New York: 1918.
“Abrahamites”. The Encyclopedia Britanica. I (Cambridge: 1910).
“Declaration on The Relation of The Church to Non-Christian Religions Nostra Aetate”. Erişim 09 Ekim, 2016. http://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/doc uments/vat-ii_decl_19651028_nostra-aetate_en.html
“Dogmatic Constitution on The Church Lumen Gentium Solemnly Promulgated By His Holiness”. Erişim 03 Aralık, 2014. http://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/doc uments/vat-ii_const_19641121_lumen-gentium_en.html.
“Ethical Monotheism”. Erişim 04 Ekim, 2016. https://en.wikipedia.org/wiki/Ethical_monotheism.
“Interfaith Symposium on Peace Service in the Abrahamic Traditions”. Erişim 16 Ekim, 2016. https://www.highbeam.com/doc/1G1- 158527196.html.
“Louis Massignon”. Erişim 08 Ekim, 2016. https://en.wikipedia.org/wiki/Louis_Massignon.
“National Conference for Community and Justice”. Erişim 11 Ekim, 2016. https://en.wikipedia.org/wiki/National_Conference_for_Community_ and_Justice.
“Nostra Aetate”. Erişim 02 Aralık, 2014. http://www.christian-islamicencounter.at/downloads/nostraaetate_ tr.pdf
“Supersessionism”. Erişim 07 Ekim, 2016. https://en.wikipedia.org/wiki/Supersessionism
ADAM, Baki. “Yahudiliğin Hıristiyanlığa ve İslam’a Bakışı”. A.Ü.İ.F.D. 37 (1997): 333-358.
ALICI, Mustafa. Müslüman-Hıristiyan Diyaloğu Tarihçesi, Çeşitleri, Hedefleri, Problemleri. İstanbul: İz Yayıncılık, 2011.
ARSLANTAŞ, Nuh. Yahudilere Göre Hz. Muhammed ve İslâmiyet-İbranice Tarih Kitapları Açısından Bir İnceleme. İstanbul: İz Yayıncılık, 2011.
ATHAMINA, Khalil. “İslam Bakış Açısında Hz. İbrahim: İslam Öncesi Arabistan'da Monoteizmin Gelişimi Üzerine Düşünceler”, çev. Ali Osman Kurt. A.Ü.İ.F.D. 47/1 (2006): 197-217.
AWAN, Mahmud. “İslam'ın Bakış Açısından İnanç Toplumu ve Dünya Düzeni”. İbrahimî Dinlerin Diyaloğu. ed. İsmail Raci el-Faruki. çev. Mesut Karaşahan. İstanbul: Pınar Yayınları, 1993, 139-155.
AYDIN, Mahmut. Anahatlarıyla Dinler Tarihi-Tarih, İnanç ve İbadet. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2010.
AYDIN, Mehmet. Ansiklopedik Dinler Sözlüğü. Konya: Nüve Kültür Merkezi, 2005.
BİLİCİ, Faruk. “Massignon, Louis”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 28:100-103. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
BULLIET, Richard W. The Case for Islamo-Christian Civilization. New York: Columbia University Press, 2004.
CATHERWOOD, Christopher. A Brief History of The Middle East From Abraham to Arafat. New York: Carroll & Graf Publishers, 2006.
CHITTISTER, Joan, Murshid Saadi Shakur Chıshti ve Rabbi Arthur Waskow. “Introduction”. The Tent of Abraham Stories of Hope and Peace for Jews, Christians, and Muslims. Boston: Beacon Press, 2006, 15-20.
CİLACI, Osman. Dinler ve İnançlar Terminolojisi. İstanbul: Damla Yayınevi, 2001.
DEMİRCİ, Kürşat. Yahudilik ve Dinî Çoğulculuk. İstanbul: Ayışığı Kitapları, 2005.
DODDS, Adam. “The Abrahamic Faiths? Continuity and Discontinuity in Christian and Islamic Doctrine”. EQ 81/3 (2009): 230–253.
EL-FÂRÛKÎ, İsmail Râci, “Önsöz”. İbrahimî Dinlerin Diyaloğu. ed. İsmail Râci
El-Fârûkî. çev. Mesut Karaşahan. İstanbul: Pınar Yayınları, 1993, 9-13.
ESPOSİTO, John L. “Önsöz”. İbrahim'in Çocukları Musevilik, Hıristiyanlık, İslamiyet. Yazar: F. E. Peters. çev. Nurşan Üstüntaş. İstanbul: Neden Kitap, 2010. 9-15.
ESPOSITO, John L. The Future of Islam. New York: Oxford University Press, 2010.
GOPIN, Marc. “World Religions, Violence, and Myths of Peace in International Relations”. Bridge or Barrier Religion, Violence and Visions for Peace. ed. Gerrie ter Haar ve James J. Busuttil. Boston: International Studies in Religion and Society, Brill-Leiden, 2005, 35-56.
GOSHEN-GOTTSTEIN, Alon. “Abraham and ‘Abrahamic Religions’ in Contemporary Interreligious Discourse”. Studies in Interreligous Dialogue (2002): 165-183.
GUINNESS, Henry Grattan. The Divine Programme of The World's History. London: Harley House, Published Forgotten Books, 2013.
GÜNDÜZ, Şinasi. Din ve İnanç Sözlüğü. Ankara: Vadi Yayınları, 1998.
GÜNGÖR, Ali İsra. Vatikan, Misyon ve Diyalog. Ankara: Berikan Yayınevi, 2011.
HASANOV, Eldar. Nuh Kanunları ve Nûhîlik. İstanbul: İsam Yayınları, 2015.
HEFT, James L. ve S. M. “Introduction”. Beyond Violence: Religious Sources of Social Transformation in Judaism, Christianity, and Islam, ed. James L.
Heft ve S. M. New York: Fordham University Press, 2004, 1-14.
HUGHES, Aaron W. Abrahamic Religions On The Uses and Abuses Of History. New York: Oxford University Press, 2012.
JOYCE, Paul. “Abraham From a Christian Perspective”. Abraham's Children Jews, Christians and Müslims in Conversation. ed. Norman Solomon, Richard Harries ve Tim Winter. New York: T&t Clark, 2006, 18-27.
KAHRAMAN, Ahmet. Mukayeseli Dinler Tarihi-İnsanın Yaratılışındaki İlahi Felsefe. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2013.
KESSLER, Edward. “Descended from Abraham: Exploring the Common Heritage of Jews, Christians and Muslims”. Project Mosaic Lecture www.projectmosaic.net . London: 2011, 1-22.
KUZGUN, Şaban. İslam Kaynaklarına Göre Hz. İbrahim ve Haniflik. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları, 2015.
KÜÇÜK, Abdurrahman, Günay Tümer ve Mehmet Alparslan Küçük. Dinler Tarihi. Ankara: Berikan Yayınevi, 2009.
LEVENSON, Jon D. “The Idea of Abrahamic Religions: A Qualified Dissent”. Jewish Reviews of Books 1/1 (2010): 1-6.
LEVENSON, Jon D. Inheriting Abraham The Legacy of The Patriarch in Judaism, Christianity and Islam. New Jersey: Princeton University Press, 2012.
MARCUS, Joel. “The Intertextual Polemic of The Markan Vineyard Parable”. Tolerance and Intolerance in Early Judaism and Christianity. ed. Graham N. Stanton ve Guy G. Stroumsa. Cambridge: Cambridge University Press, 1998, 211–227.
MUIR, William. The Life of Mohammad: From Original Sources. Edinburgh: John Grant, 1923.
PETERS, F. E. The Monotheists Jews, Christians, And Muslims in Conflict And Competition, The Peoples of God. New Jersey: Princeton University Press, 2003.
PETERS, F.E. The Monotheists Jews, Christians, and Muslims in Conflict and Competition, The Words and Will of God. New Jersey: Princeton University Press, 2003.
PIGNEDOLI, Sergio. “Katolik Kilisesi ve Musevî ve İslam İnançları: İbrahimî Dinlerin Trialoğu”. İbrahimî Dinlerin Diyaloğu. ed. İsmail Raci elFaruki. çev. Mesut Karaşahan. İstanbul: Pınar Yayınları, 1993, 15-32.
PRAGER, Dennis. “Ethical Monotheism”. Jewish Virtual Library A Project of Aice. Erişim 04 Ekim, 2016. http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Judaism/mono.html.
ROBINSON, Neal. “Massignon, Vatican II and Islam as an Abrahamic Religion”. Islam and Muslim-Christian Relations 2/2 (1991): 182-205.
SEZEN, Yümni. Dinlerarası Diyalog İhaneti, Dini Psikolojik Sosyolojik Tahlil. İstanbul: Kelam Yayınları, 2011.
SHERIDAN, Sybil. “Abraham From a Jewish Perspective”. Abraham's Children Jews, Christians and Müslims in Conversation. ed. Norman Solomon, Richard Harries ve Tim Winter. New York: T&t Clark, 2006, 9-17.
SHERWOOD, Yvonne. “The Hagaramic and the Abrahamic; or Abraham the Non-European”. Reading the Abrahamic Faiths Rethinking Religion and Literature. ed. Emma Mason. Bloomsbury Publishing, 2014, 32-69.
SMOCK, David. “Building Interreligious Trust in a Climate of Fear An Abrahamic Trialogue-Special Report”. United States Institute of Peacewww.usip.org (2003): 1-12.
SOLOMON, Norman, Richard Harries ve Tim Winter. “Abraham in Jewish, Christian and Muslim Thought”. Abraham's Children: Jews, Christians, and Muslims in Conversation. ed. Norman Solomon, Richard Harries ve Tim Winter. London: T&T Clark, 2005, 36-39.
STENDAHL, Krister. “Hıristiyanlık Açısından Musevilik ve İslam”. İbrahimî Dinlerin Diyaloğu içinde. ed. İsmail Raci el-Faruki. çev. Mesut Karaşahan. İstanbul: Pınar Yayınları, 1993, 45-49.
WATT, William Montgomery. Günümüzde İslam ve Hıristiyanlık. çev. Turan Koç. İstanbul: İz Yayıncılık, 2012.
WORCESTER, Rev. Dr. Samuel. Two Discourses on the Perpetuity and Provision of God's Gracious Covenant with Abraham and His Seed. Salem: Printed by Haven Pool, 1807.