Ahmet ÖZDEMİR

MEKKÎ ve MEDENÎ SÛRELER BAĞLAMINDA DÜNYA VURGUSU

Kur’an, ahiret inancını ve ona hazırlanmayı ön planda tutan bir kitap olmasınarağmen dünyevi yaşantıyı da ihmal etmemiştir. Bunun bir sonucu olarak ahiretehazırlık mekanı olarak gördüğü bu dünyayı imar etmeye, kendisini yaratanAllah’ı unutmadan dünyevi nimetlerden istifade etmeye izin vermiştir. Kur’an’ındünyaya bakışında, Mekke ve Medine’de inen ayetlerde farklılıkların olması, dinialgıların değişim ve gelişim sürecine, sahip olunan imkanlardaki ve dini anlamave anlamlandırmadaki olgunlaşmaya bağlı olarak gerçekleşmiştir.Mekke döneminde dünya hayatında istifade edilen nimetlerin yapısı, özellikleri,inkarcıların bu nimetlere bakışları ele alınmıştır. Bunun yanında, dünyahayatının güzelliklerinin, onu isteyen ve çalışanlara verileceği yine ayetlerde yeralmıştır. Diğer taraftan kendilerine verilen bunca imkanlara rağmen, kullukgörevini ihmal etmemeleri de öğütlenmiştir. Medine döneminde inen surelerdeise maddi imkanların artması sonucunda Müslümanların, kulluk anlayışlarındabir gevşeme olmaması, dünyanın, ahiretin önüne geçirilmemesi konusuna vurguyapıldığını söyleyebiliriz. Dünya malının değersiz olduğu, nimetleri vereninAllah olduğu da yine hatırlatılan hususlardandır. Her iki dönemde anlatılankonulara baktığımızda ise dünya hayatının güzelleştirilmiş olması, oyun veeğlence mekanı olarak tanımlanması dikkat çeken hususlardandır. Ayrıca her ikidönemde inen ayetlerde dünya ahiret dengesine vurgu yapıldığını söyleyebiliriz.Aynı zamanda, her ikisine de değer verilmesi, ama bunun yanında ahiretin,dünyanın önüne geçirilmemesi tercih edilen hususlardan olmuştur.Bu çalışmamızda, Mekke ve Medine döneminde inen ayetlerde, Kur’an’ın dünyahayatına bakışıyla ilgili vurgulanan hususlar ortaya konmaya çalışılacaktır.

THE PERCEPTION OF THE WORLD IN THE CONTEXT OF MECCIAN AND MEDENIAN SURAH

The Qur'an says that the life of the world is to boast. From this point, people have superiority over others as they have. They always see themselves in a higher position. They spend time with worldly things like a child playing a game. However, they are unaware that every game is a last. Those who are aware of it better evaluate their time. Not the means prefer to aim. God must be at the center of people's lives. The emphasis of the Qur'an is in this direction. Other elements remain in the second position. Servant must keep his author in his heart at any moment, despite the factors that keep him occupied in the world. The path he draws must be a guide to himself. Worldly objects of worship should not be an obstacle. He must spend every moment with the consciousness of worship. He, should strive to earn profit halal. He must put a distance between sins. He should know the value of his time. He must be in the consciousness that he will account for everything he does in the world in the hereafter. He should take away from his life what causes him to get away from Allah.

PDF

___

ÂLÛSÎ, Şehabeddin Mahmûd. Rûhu’l-me‘ânî. 16 cilt. Beyrut: Daru’l-Kütüb elİlmiyye, 1415.
BEYZÂVÎ, Nâsırüddîn. Envârü’t-tenzîl ve esrârü’t-te’vîl. 5 cilt. Beyrut: Dâru İhyai’t-Turasi’l-Arabiyyi, Beyrut, 1418.
BİRIŞIK, Abdülhamit. “Sûre”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37: 538-539. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
ELMALILI, M. Hamdi Yazır. Hak Dini Kur’an Dili. İstanbul: Azim Yayınları, ts.
FAYDA, Mustafa “Ensâb”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c. 11, İstanbul: TDV Yay., 1995, 244-249.
HÂZİN, Ali b. Muhammed. Lübâbü't-te'vîl fî me'âni't-tenzîl. Beyrut: Daru’lKütüb el-İlmiyye, 1415.
İBN AŞÛR, Muhammed Tâhir. et-Tahrîr ve’t-tenvîr. 30 cilt. Tunus: Daru Tunusiyye, 1984.
İBN ATIYYE, el-Endelüsî. el-Muharrerü’l-vecîz fi tefsîri’l-Kitâbi’l-‘Azîz. 6 cilt. Beyrut: Daru’l-Kütüb el-İlmiyye, 1422.
İBN KESÎR, Ebü’l-Fidâ. Tefsîrü’l-Kur’âni’l-‘Azîm. 8 cilt. Byy: Müessesetü Kurtuba, 2000.
İBN MANZÛR, Cemalüddîn. Lisânü’l-Arab. 15 cilt. 3. Baskı. Beyrut: Daru Sadr, 3.baskı, 1414.
İSFEHÂNÎ, Râgıb. el-Müfredât fî garibi’l-Kur’an. 4. Baskı. Beyrut: Dâru’lMarife, 2005/1426.
BURSEVÎ, İsmail Hakkı. Rûhu’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’ân. 10 cilt. Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabiyyi, Beyrut, ts.
İZUTSU, Toshihiko. Kur’an’da Allah ve İnsan, (Çev. Süleyman Ateş). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1975.
KARAMAN, Hayreddin, Mustafa Çağrıcı, İbrahim Kafi Dönmez ve Sadrettin Gümüş. Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2014.
KÂSIMÎ, Cemâleddîn. Mehâsinü’t-te’vîl. 9 cilt. Beyrut: Daru’l-Kütüb el-İlmiyye, ts. 1418.
KURTUBÎ, Muhammed b. Ahmed. el-Câmi’ li-ahkâmi’l-Kur’ân. 20 cilt. Beyrut: Müessesetü Risale, 2006.
MÂTURÎDÎ, Ebû Mansûr Muhammed. Te’vîlâtü Ehli’s-Sünne. 10 cilt. Beyrut: Daru’l-Kütüb el-İlmiyye, 1426/2005.
MÂVERDÎ, Ebü’l-Hasen. en-Nüket ve’l-‘uyûn. 6 cilt. Beyrut: Daru’l-Kütüb el İlmiyye, ts.
MERÂGÎ, Ahmed Mustafa. Tefsîrü’l-Merâgî. 30 cilt. Mısır: Mustafa Elbânî elHalebî ve Evlâduhu, 1365/1946.
MEVDÛDÎ, Ebü’l-A’la. Tefhîmü’l-Kur’ân. trc. Muhammed Han Kayanî ve dğr. 2. Baskı. 7 cilt. İstanbul: İnsan Yayınları, 1995.
MÜCÂHİD b. Cebr, Ebü’l-Haccâc. Tefsîru Mücâhid. Mısır: Daru’l-Fikr el-İslamî el-Hadiseti, 1410/1989.
NAMLI, Tuncer. “Kur’an ve Dünyevileşme ya da Bir Dünya Görüşü Kırılması”. Eski Yeni: Üç Aylık Düşünce Dergisi 13 (2009): 40-53.
NESEFÎ, Ebu’l-Berekat Abdullah b. Ahmed b. Mahmud Hafızuddin. Medariku’t-tenzil ve hakaiku’t-tevil. Beyrut: Daru’l-Kelime’t-Tayyib, 1419/1998.
ÖZTÜRK, Mustafa. “Kur’an’ın Değer Sisteminde Dünya ve Dünyevi Hayatın Anlamı”. Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi 7: 16 (2006):65-86.
ÖZTÜRK, Yaşar Nuri. Kuran’ın Temel Kavramları. İstanbul: Yeni Boyut, 19.baskı, 1999.
RÂZÎ, Fahrüddîn. Mefâtîhu’l-gayb. et-Tefsîrü’l-kebîr. 32 cilt. Daru İhyai’tTurasi’l-Arabiyyi, Beyrut, 1420.
SA‘LİBÎ, Ahmed b. Muhammed b. İbrahim es-Salibî. el-Keşf ve’l-beyân. 3. Baskı. 10 cilt. Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabiyyi, 1422/2002.
SEÂLİBÎ, Ebu Zeyd Abdurrahman b. Muhammed b. Mahluf. el-Cevâhirü’lhisân fî tefsîri’l-Kur’ân. 5 cilt. Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabiyyi, 1418.
SÜYÛTÎ, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed elHudayrî eş-Şâfiî. el-İtkân fî ulûmi’l-Kur’ân. Tahkîk/Tahrîc: Şuayb Arnavut. Beyrut: Müessesetü’r-risale, 1429/2008.
ŞEVKÂNÎ, Ebû Abdillâh. Fethu’l-kadîr el-câmi’ fenneyi’r-rivâye ve’d-dirâye min ‘ilmi’t-tefsîr. 6 cilt. Dımeşk: Daru İbn Kesir, 1414.
ŞİRBİNÎ, Şemsüddin Muhammed b. Ahmed el-Hatib eş-Şafî. es-Siracü’l-münir fi’l-İaneti ala mağrifeti ba’di meani kelami Rabbina el-Hakim el-Habir. Kahire: Matbaatu Bulak, 1285.
TABERÎ, Muhammed b. Cerîr. Câmi‘u’l-beyân ‘an te’vîli âyi’l-Kur’ân. 4 cilt. Kahire: Daru Hicr, 2001.
TANTÂVÎ, Muhammed Seyyid. et-Tefsîrü’l-vasît li’l-Kur’âni’l-kerîm. 15 cilt. Kahire: Daru Nehda, 1998.
ZEMAHŞERÎ, Ebü’l-Kâsım. el-Keşşâf ‘an hakâ’ikı gavâmizi’t-tenzîl ve ‘uyûni’lekâvîl fî vücûhi’t-te’vîl. 3. Baskı. 4 cilt. Beyrut: Daru’l-Kitab el Arabiyyi,1407.
ZÜRKÂNÎ, Muhammed Abdülazîm. Menâhilu’l-irfân fî ulûmi’l-Kur’an. Beyrut: Dâru-Kuteybe, 1422/2001.
ZERKEŞÎ, Ebû Abdillâh Bedrüddîn Muhammed b. Bahâdır b. Abdillâh et-Türkî el-Mısrî el-Minhâcî eş-Şâfiî. el-Burhân fî ʿulûmi’l-Ḳurʾân. Tahkîk: Muhammed Ebu’l-Fazl İbrahim. Kahire: Mektebetü Dârü’t-Türâs, ts.