MAKYAVELİZM VE DİNDARLIK: DEMOGRAFİK DEĞİŞKENLER ÜZERİNE AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA

Bu araştırmanın amacı Makyavelizm ile dindarlık arasındaki ilişkiyi incelemekve bu kavramları cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, gelir düzeyi ve yerleşim yeri gibidemografik özellikler açısından ele almaktır. Nicel bir araştırma olaraktasarlanan bu çalışma, Türkiye’nin 7 coğrafi bölgesi ile yurtdışından olmak üzeretoplam 823 katılımcının oluşturduğu bir örneklem üzerinde gerçekleştirilmiştir.Çalışmanın katılımcıları seçkisiz/tesadüfi örneklem yolu ile belirlenmiştir.Araştırma verilerini elde etmek için oluşturulan anket; kişisel bilgi formu,Dahling ve arkadaşları (2009) tarafından geliştirilen, Akın, ve ark. (2014)tarafından Türkçeye uyarlanan Makyavelist Kişilik Ölçeği ve Ok (2011)tarafından geliştirilen Dindarlık Ölçeğinden oluşmaktadır. Elde edilen verilerinanalizinde ise SPSS programı kullanılmış, ilgili veriler t-test, ANOVA ve PearsonKorelasyon teknikleri ile analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre,katılımcıların yaş grupları, eğitim düzeyleri, gelir düzeyleri ve yaşanılan yerleşimyeri ile makyavelizm düzeyleri arasında anlamlı farklılaşma söz konusudur. Yinebununla birlikte cinsiyet, yaş grupları ve gelir düzeyleri değişkenleri ile dindarlıkdüzeyleri arasında da anlamlı farklılaşma meydana gelmiştir. Yerleşim yeri iledindarlık arasında istatistiksel açıdan anlamlı farklılaşma tespit edilmemiştir.Ayrıca, katılımcıların makyavelist kişilik düzeyleri ile dindarlık düzeyleriarasında negatif anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiş ve araştırmanın temel savıdesteklenmiştir.

MACHIAVELLISM AND RELIGIOSITY: AN EMPIRIC RESEARCH ON DEMOGRAPHIC VARIABLES

This study aims to examine the relationship between Machiavellism and religiosity, and to discuss these concepts in terms of demographic characteristics such as gender, age, educational attainment, income, and residency type. As a quantitative research, this study conducted on a sample consisting of 823 participants who are from seven geographical regions of Turkey and abroad. The participants were determined by a probability/random sampling strategy. The survey form comprises personal information sheet, Machiavelist Personality Scale developed by Dahling and his colleagues (2009) and adopted into Turkish by Akın, Sarıçam, Akın, Özbay, Adam Karduz ve Yıldız (2014), and Religiosity Scale developed by Ok (2011). Using SPSS software, the data were analyzed via T-test, ANOVA, and Pearson Correlation techniques. According to the findings, Machiavellism level of the participants differed by age groups, educational attainment, income, and residency type. In addition, religiosity level of the participants differed by gender, age groups, and income. However, religiosity level did not differ by residency type. Also, there was a negative association between Machiavellism and religiosity, and the main argument of the study was supported.

PDF

___

AKIN, A., SARIÇAM, H., AKIN, Ü., ÖZBAY, A, ADAM KARDUZ, F. & YILDIZ, B. (2014). The Validity and Reliability of the Turkish Version of the Machiavellianism Scale. 3rd International Symposium on Social Studies Education, Ankara, 28-30 Nisan 2014, 93-94.
ALLPORT, G. (2004). Birey ve Dini. Bilal Sambur (Çev.). Ankara: Elis Yayınları.
ARGYLE, M. & HALLAHMİ, B. B. (1992). Yaş ve Din. Abdurrahman Kurt (Çev.). Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4, 319-331. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/144181
ARGYLE, M. & HALLAHMİ, B. B. (Ed.) (1997). The Psychology of Religious Experience, Belief and Behaviour. Routledge.
ATEŞ, F. & UTKAN, T. (2017). İbn Haldun’a Göre Toplum ve Şehir. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(53), 216-230. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.20175334115
AYDIN, M. (2014). Din Felsefesi. İzmir: İzmir İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
AYTEN, A. (2009). Pro-sosyal Davranışlarda Dindarlık ve Empatinin Rolü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
AYTEN, A. (2010). Empati ve Din. İstanbul: İz Yayıncılık.
AYTEN, A., GÖCEN, G., SSEVİNÇ, K. & ÖZTÜRK, E. E., (2012). Dini Başa Çıkma, Şükür ve Hayat Memnuniyeti İlişkisi: Hastalar, Hasta Yakınları ve Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 12(2), 45-79. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/52243
BECKER, J. & O’HAIR D. (2007). Machiavellians Motives in Organizational Citizenship Behavior. Journal of Applied Communication Research, 35(3), 246-247. https://doi.org/10.1080/00909880701434232
BROWN, E. & GUY, R. (1983). The Effects of Sex and Machiavellianism on SelfDisclosure Patterns. Social Behavior and Personality, 11(1), 93-96. https://doi.org/10.2224/sbp.1983.11.1.93
CERTEL, H. (2003). Din Psikolojisi. İstanbul: Andaç Yayınları.
CHRISTIE, R. & GEIS, F. (1970). Studies in Machiavellianism. New York: Academic Press.
ÇINAR, M. (2015). Yetişkin ve Yaşlılarda Tanrıya Bağlanma Tarzı ve Ölüm Kaygısı İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
DAHLING, J., WHITAKER, B. & LEVY, P. (2009). The Development and Validation of a New Machiavellianism Scale. Journal of Management, 35(2), 219-257. https://pdfs.semanticscholar.org/f81c/55c1b3b95054766b0fd6e3b3f7494 4206a47.pdf
DEMİR, M. (2017). Dindarlık-Yardımseverlik İlişkisi-Malatya Örneği-. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
DUPOUEY, P. (1998). Hükümdar, Sunuş ve Açıklamalar. Machiavelli, Hükümdar, Hasan Karabulut (Çev.). İstanbul: Sosyal Yayınlar.
ERGUN ÖZLER, N. D., & MERCAN, N. (2010). Creating Morally-Minded Organizations in a Machiavellian Work Environment. 2nd International Symposium on Sustainable Development, Bosna Hersek.
GÖCEN, G. (2012). Şükür ve Psikolojik İyi Olma Arasındaki İlişki Üzerine Bir Alan Araştırması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
GÜNEY, S. & MANDACI, G. (2009). Makyavelizm ve Etik Algısı İlişkileri: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 83-104. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/303455
GÜRSES, İ. (2017). Dindarlık ve Kişilik. Bursa: Emin Yayınları.
GÜVEN, M. (2019). Narsisizm, Alçakgönüllülük ve Dindarlık İlişkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
HELLRIEGEL, D. & SLOCUM J. W. (2009). Organizational Behavior. St. Paul, MN: West Publishing Company.
KANTEN, P., YEŞİLTAŞ, M. & ARSLAN, R. (2015). Kişiliğin Karanlık Yönünün Üretkenlik Karşıtı İş Davranışlarına Etkisinde Psikolojik Sözleşmenin Düzenleyici Rolü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(2), 365-391. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/30606
KARACA, F. (2001). Psiko-Sosyal Açıdan Yabancılaşma ve Dinî Hayat. İstanbul: Bil Yayınları.
KIRKPATRICK, L. (1999). Toward an Evolutionary Psychology of Religion and Personality. Journal of Personality, 67(6), 921-952. https://doi.org/10.1111/1467-6494.00078
KOÇ, M. (2010). Demografik Özellikler ile Dindarlık Arasındaki İlişki: Yetişkinler Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(2), 217-248.
Kur’an-ı Kerim. (2011). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
LANG, A. (2015). Borderline Personality Organization Predicts Machiavellian Interpersonal Tactics, Personality and Individual Differences, 80, 28-31.
MANDACI, G. (2007). Makyavelist Tutumların Etik Algısı ve Demografik Faktörler Açısından Değerlendirilmesi: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
MEHMEDOĞLU, A. U. (2004). Kişilik ve Din. İstanbul: DEM Yayınları.
MEHMEDOĞLU, A. U. (2006). Dindarlığın Peşinde: Din Psikolojisinde Araştırma, Ölçme ve Yorumlama Üzerine. İslami Araştırmalar Dergisi, 19(3), 465-478.
NEVEVİ, E. Z. (2013). Riyazu’s-Salihin I-II-III. Ankara: DİB Yayınları.
OK, Ü. (2011). Dini Tutum Ölçeği: Ölçek Geliştirme ve Geçerlilik Çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 528-549.
ONAY, A. (2004). Dindarlık, Etkileşim ve Değişim. İstanbul: DEM Yayınları.
ÖZCİHAN, T. (2014). Organizasyonlarda Stratejik Duygusal Zekâ Kullanımı Makyavelizm İlişkisi ve Çatışma Yönetimine Yansıması: Tasarım Mühendisliğinde Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Anadolu Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
ÖZSOY, F. H. (2017). Örgütlerde Makyavelizm ve Sinizmin Çatışma Yönetimine Etkisi: Bir Teknoloji Şirketinde Uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Kültür Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
ÖZTÜRK, E. E. (2013). İyimserlik ve Dindarlık İlişkisi.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
PIEDMONT, R. (2013). Dini ve Manevi Yapıları Anlamada Kişiliğin Rolü. Raymond Paloutzian (Ed.), Burcu Gören (Çev.), Din ve Maneviyat Psikolojisi: Temel Yaklaşımlar ve İlgi Alanları. İstanbul: Alfa Yayınları.
PINTO, A. & KANEKAR, S. (1990). Social Perception as a Function of Machiavellianism. The Journal of Social Psychology, 130, 755-762. https://doi.org/10.1080/00224545.1990.9924627
ROBBINS, S. (1999). Organizational Behavior. New Jersey: Prentice-Hal Inc.
SCHARFSTEIN, B. (1995). Amoral Politics: The Persistent Truth of Machiavellism. Albany, NY: State University of New York Press.
SEZEN, Y. (1998). Sosyoloji Açısından Din. İstanbul: İFAV Yayınları.
SEZGİN, K. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Sağlamlık ve Dindarlık Düzeylerinin İncelenmesi -Dicle Üniversitesi Örneği-. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dicle Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
SHERRY, S., HEWITT, P., BESSER, A., FLETT, G. & KLEIN, C. (2006). Machiavellianism, Trait Perfectionism, and Perfectionistic SelfPresentation. Personality and Individual Differences, 40(4), 829-839. https://doi.org/10.1016/j.paid.2005.09.010
SOLAR D. & BRUEHL, D. (1971). Machiavellianism and Locus of Control: Two Conceptions of Interpersonal Power. Psychological Reports, 29(3), 1079-1082. https://doi.org/10.2466%2Fpr0.1971.29.3f.1079
ŞENTEPE, A. & GÜVEN, M. (2015). Kişilik Özellikleri ve Dindarlık İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(31), 27-44. http://dergipark.gov.tr/download/articlefile/192214
ŞENTÜRK, H. (1994). Kişilik ve Din. Diyanet İlmi Dergi, 30(3), 69-76.
TANG, T., LI-PING, C. Y. & SUTARSO T. (2008). Bad Apples in Bad (Business) Barrels: The Love of Money, Machiavellianism, Risk Tolerance and Unethical Behavior. Management Decision, 46(2), 243-263.
TILIOUINE, H., CUMMINS, R. & DAVERN, M. (2009). Islamic Religiosity, Subjective Well-Being, and Health. Mental Health, Religion & Culture, 12(1), 55-74. https://doi.org/10.1080/13674670802118099
TOKUR, B. (2011). Stres-Dindarlık İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
UYSAL, E. (2006). Dindarlığın Ahlâkî Temeli. Hayati Hökelekli (Ed.), Dindarlık Olgusu. Bursa: Kurav Yayınları.
UYSAL, V. (1996). Din Psikolojisi Açısından Dinî Tutum, Davranış ve Şahsiyet Özellikleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
VURAL, M. E. (2016). Yetişkinlerde Alçakgönüllülük, Dindarlık ve Psikolojik İyi Oluş İlişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
YAPICI, A. (2007) Ruh Sağlığı ve Din. Adana: Karahan Kitapevi.
YAPICI, A. (2012). Türk Toplumunda Cinsiyete Göre Dindarlık Farklılaşması. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(2), 1-34.
YAPICI, A. (2016). Cinsiyete Göre Farklılaşan Dindarlıklar ve Kadınlarda Dinsel Yaşamın Farklı Görüntüleri. Dinî Araştırmalar Kadın Özel Sayısı, 131-161.
YILMAZ, Z. S. (2018). Eşler Arası Uyum ve Dindarlık-Kahramanmaraş Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sütçü İmam Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
YOĞURTÇU, F. (2009). Yetişkinlerde Dindarlık ve Ruh Sağlığı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.