Osmanlı Yazma Eserleri ve Türkiye'de Yazma Eser Kütüphaneciliği

Yazma eserler, tarihin günümüz insanına hediye ettiği bilimsel ve sanatsal özellikleri olan önemli kaynaklardır. Türkiye'de pek çok kurum Osmanlı yazma eserleri koleksiyonuna sahiptir ve bunların büyük bir çoğunluğunu kütüphaneler oluşturmaktadır. Bu kurumlardan bir kısmı sahip oldukları yazma eserleri kataloglamaya ve dijitalleştirilmeye yönelik çeşitli projeler yürütmüş ve web aracılığıyla kullanıcıların hizmetine sunmuştur. Ancak yürütülen projeler ve üretilen hizmetlerin durumuna bakıldığında yazma eser kütüphaneciliğinde önemli sorunların yaşandığı görülmektedir. Bu nedenle, çalışmada ilk olarak yazma eserlerin sahip olduğu genel özellikler verildikten sonra, Türkiye'de yazma eser kütüphaneciliğinin durumu irdelenmektedir. Daha sonra saptanan sorunlara ilişkin örnekler verilmektedir. Çalışma, sorunların çözümüne yönelik önerilerle son bulmaktadır

Ottoman Manuscripts and Manuscript Librarianship in Turkey

Manuscripts are important historical resources which have both scientific and artistic value. In Turkey, many institutions have Ottoman manuscript collections, and most of these are libraries. Some of these institutions have executed cataloguing and digitizing projects, and they have already put them to the service of users via the worldwide web. However, a more careful look at these projects and services reveals that there still exist vital problems in manuscript librarianship. This study first gives information about the general characteristics of manuscripts and then examines the problems of manuscript librarianship in Turkey. The study concludes with suggestions for solutions to these problems.

PDF

___

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Kütüphanesi Yazmalar Kataloğu (I) (2006). Ed. Derya Örs, Kemal Tuzcu ve Muhammet Hekimoğlu. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yay.

Ankara Üniversitesi Yazma Eserler Kataloğu. (2008). 10 Ekim 2008 tarihinde http://yazmalardtcf.ankara.edu.tr/ adresinden erişildi.

Arıtan, Ahmet Sâim (2008). "Türk Cilt Sanatı". Türk Kitap Medeniyeti. Ed. Nevzat Bayhan. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yay. 61-97.

Atılgan, Doğan. (2004). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yazmalarının Dijitalleştirilmesi. http://arsiv.ankara.edu.tr/yazi.php?yad=2972 (10 Ekim 2008).

Bayraktar, Nail (1990). "Yazma Kitapların Güvenliği". Türk Kütüphaneciler Derneği 40. Yıl Kütüphanecilik Kurultayı. Yay. Haz. Doğan Atılgan ve Fahrettin Öz- demirci. Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği Yay. 101-105.

Bayraktar, Nimet (1977). "Yazma Eserlerin Korunması, Bakımı ve Temizliği". Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni XXVI (2): 85-92.

Bayraktar, Nimet (1970). "Yazma Eserlerin Değerlendirme Ölçütleri ve San'at Değer- leri". Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni XIX (4): 321-327.

Binark, İsmet (1987). "Türk Kitapçılık Tarihinde Cilt Sanatı". Fırat Havzası Yazma Eserler Sempozyumu Bildirileri. Ed. Tuncer Gülensoy. Elazığ: Fırat Üniversi- tesi Yay. 91-107.

Can, Ali (1996). "Yazma Eserler ve Yazma Eser Kütüphaneleri". Türkiye'de Bilgi Merkezlerinin Yönetimi ve Sorunları Sempozyumu. Haz. Doğan Atılgan ve Sacit Arslantekin. Ankara: Ankara Üniversitesi Yay. 93-98.

Cunbur, Müjgan (1959). "Yazmaların Fişlenmesinde Faydalanılan El Kitapları". Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni VIII (2): 3-17.

------ (1968). "Türk Kitap Sanatlarına ve Minyatürlerine Genel Bir Bakış". Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni XVII (2): 75-82.

------ (1970). " Yazma Kütüphanelerimiz Bugünkü Durumları ve Meseleleri". Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni XIX (1): 3-17.

Çığ, Kemal. (1953). Türk Kitap Kapları. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakül- tesi Yay.

Dinç, Birsen Alkan (1991). "Kütüphanecilikte Bilgisayara Geçerken Yazma Eserlerde Kataloglama Problemleri". Kütüphane-Enformasyon-Arşiv Alanında Yeni Tek- nolojiler ve TÜRKMARC Sempozyumu Bildiri Metinleri. Yay. Haz. Hasan S. Keseroğlu. İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği İstanbul Şubesi Yay. 342-344.

Diyanet İşleri Başkanlığı Kütüphanesi. (2008). http://kutuphane.diyanet.gov.tr/hakkinda2.htm (12. 10. 2008).

Ersoy, Osman (1998). "Milli Kütüphane ve Yazma Eserlerde Kâğıt Nitelemesi". 50. Kuruluş Yılında Ulusaldan Evrensele Türk Milli Kütüphanesi (1946-1996): Sempozyum Bildirileri. Ankara: Milli Kütüphane Başkanlığı Yay. 189-195.

Güneş, Zeynep (2007). "Digitizing Manuscript in Turkey: Public and Private Efforts". 29th Melcom Conference. Sarajevo. 4-6 June. 11 Temmuz 2008 tarihinde http://www.sant.ox.ac.uk/ext/melcomintl/melconfsarajevo2007-papers.shtml adresinden erişildi.

Hat Sanatı. (1981). Görsel Güzel Sanatlar Ansiklopedisi. C.4. İstanbul: Görsel Yay. 757-762.

İstanbul Üniversitesi ve Teknosa İşbirliğiyle. (2008). http://www.istanbul.edu.tr/duyurular/duyuru_icerik.php?598= (11. 6. 2008).

Kurmuş, Ömer Saim (1990). "El Yazması ve Nadir Eserlerimizin Korunması". Türk Kütüphaneciler Derneği 40. Yıl Kütüphanecilik Kurultayı. Yay. Haz. Doğan Atılgan ve Fahrettin Özdemirci. Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği Yay. 111-115.

Kut, Günay (1999). "Yazma Eserler ve Türkiye Toplu Kataloğu Çalışmaları". 21. Yüzyıla Doğru Türk Kütüphaneciliği: 35. Kütüphane Haftası Bildirileri. Yay. Haz. Özlem Bayram, Erhan Erkan ve Erol Yılmaz. Ankara: Türk Kütüphaneci- ler Derneği Yay.78-85.

Küçük, Mehmet Emin (1996). Bibliographic Information Systems for Manuscripts in Turkey. Doktora Tezi. Newcastle Upon Tyne: University of Northumria.

------ (1999). "Türkiye'de Yazma Eserler Sorunu ve Çözüm Önerileri". Türk Kü- tüphaneciliği 13 (1): 40-49.

Kütüphaneler (2009). http://www.yazmalar.gov.tr/kutuphane.php (10. 3. 2009).

Mahir, Banu (2005). Osmanlı Minyatür Sanatı. İstanbul: Kabalcı Yay.

Tanındı, Zeren (1999). "Osmanlı Döneminde Türk Minyatürü". Osmanlı. C.XI. Ed. Güler Eren. Ankara: Yeni Türkiye Yay. 160-166.

Türkiye Yazmaları (2008). 30 https://www.yazmalar.gov.tr/koleksiyonlar.php (30. 1. 2008).

Türkmen, Süleyman (1994). "Kütüphaneciliğimize Katkılar ve Yazma Eserlerimizin Korunmaları Hakkında Görüş ve Temennilerimiz". Kütüphanecilikte Bilgi- Belge İşbirliği, Milli Kütüphanelerarası İletişim ve Dünyadaki Teknolojik Ge- lişmelerin Aktarımında İlkelerin Tesbiti Sempozyumu Bildirileri. Ankara: Kül- tür Bakanlığı Yay. 247-251.

Yazma Eser Kütüphaneleri. (2009). http://www.yazmakutup.gov.tr/ (10. 4. 2009).