Kemal Tahir’in “Esir Şehir Dizisi” romanlarında İstanbul

Kemal Tahir, “Esir Şehir” dizisi olarak yazdığı Esir Şehrin İnsanları, Esir Şehrin Mahpusu, Yol Ayrımı ve bu diziye dâhil edilebilecek Yorgun Savaşçı, Kurt Kanunu romanlarında merkez mekân olarak İstanbul’u kullanır. 1920 ve 1930 yılları arasını anlatan bu eserler, Mütareke’den Cumhuriyet sonrasına kadar İttihatçıların bir kısmının dramını konu edinir. ‘Mütareke’ yılları İstanbul’u; gazete idarehaneleri, eski konaklar, Bekirağa Bölüğü, Teşvikiye Subay Barınma Evi gibi mekânlar etrafında canlandırılır. Cumhuriyet sonrasını anlatan romanlarda ise gazete büroları, avukat yazıhaneleri, Kapalıçarşı gibi sosyal ve özel birçok mekân yer alır. Yazar, insan ve mekân ilişkisini kendi mesajları doğrultusunda gerçekçi bir perspektifle ortaya koymuştur. Yazımızda bu nehir romandaki İstanbul ve dönem insanı ilişkisi söz konusu edilmiştir. Ayrıca bu ilişki dolayısıyla yazarın İstanbul’a bakışı çözümlenmeye çalışılmıştır.

PDF

___

[Demir], Kemal Tahir (1982a). Esir Şehrin İnsanları. İstanbul: Can Yay.

——— (1982b). Yol Ayrımı. İstanbul: Can Yay.

——— (1987). Esir Şehrin Mahpusu. İstanbul: Can Yay.

——— (1991). Yorgun Savaşçı. İstanbul: Tekin Yay.

——— (1991). Kurt Kanunu. İstanbul: Tekin Yay.

Elçi, Handan İnci (2003). Roman ve Mekân Türk Romanında Ev. İstanbul: Arma Yay.

Enginün, İnci, Kerman, Zeynep (2007). Günlüklerin Işığında Tanpınar’la Baş Başa. İstanbul: Dergâh Yay.

Erdoğan, Tamer (2005). Türk Romanında Mütareke İstanbul’u. İstanbul: Kanat Kitap.

Moran, Berna (1990). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış. C. 2. İstanbul: İletişim Yay.

İleri, Selim (1971). “Devlet Ana’dan Yol Ayrımı’na”. Yeni Dergi 86. 245-248.

[Kalpakçıoğlu], Fethi Naci (2007). Yüz Yılın 100 Türk Romanı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.

Niyazi, Hüseyin (1971). “Yol Ayrımı’nda Eşya Dokusu”. Fikir ve Sanatta Hareket 72. 12-14.

Sevim, Seçkin (2004). “Kemal Tahir ve Türk Solu”. Biyografya Kemal Tahir 4. İstanbul: Bağlam Yay. 59-86.

Sorgun, Taylan (2003). Bekirağa Bölüğü ve Mütareke Dönemi. İstanbul: Kumsaati Yay.

Törenek, Mehmet (2002). Türk Romanında İşgal İstanbul’u. İstanbul: Kitabevi Yay.

Yakar, Aytekin (1973). Türk Romanında Millî Mücadele. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yay.

Niyazi, Hüseyin (1971). “Yol Ayrımı’nda Eşya Dokusu”. Fikir ve Sanatta Hareket 72. 12-14.

Yaşar, İzzet (1971). “Yol Ayrımı”. Yeni Dergi 84. 149-152