ROSSENBERG’İN ŞİDDETSİZ İLETİŞİM MODELİNE GÖRE KELOĞLAN MASALLARININ ANALİZİ VE ÇOCUKLARLA ŞİDDETSİZ İLETİŞİM

Şiddetsiz iletişim, temelinde empatinin yer aldığı bir iletişim türüdür. Yüz yüze iletişimin empati temelli formudur. Rossenberg tarafından geliştirilen bu model ile insanların birbirini anlayarak, duygu ve düşüncelerine önem vererek iletişim kurdukları takdirde, olumsuz duygulara temel olan yanlış anlama ve algılamalardan arınılacağına inanılmaktadır. Çocuklarla da bu minvalde kurulan iletişim, onların sağlıklı ilişkiler kurmasına yardım edecektir. Şiddetsiz iletişimde çocuklara empati, şefkat, sorunların barışçıl çözümleri öğretilerek şiddetsiz bir şekilde ilişki ve iletişim kurmaları amaçlanmaktadır. Çocukların kişilerarası iletişim yeteneklerinin gelişmesinde aile, medya içerikleri, okul ve sosyal çevre oldukça etkilidir. Çocuklar dış dünyaya ilişkin bilgileri çevresinden ve medya içeriklerinden edinmekte, buradan edindiği bilgilere dayanarak diğer insanlarla ve dünyayla ilgili tutum geliştirmektedir. Bu tutum ise çocuğun başkalarıyla kuracağı iletişimin biçimini belirlemektedir. Şiddete maruz kalan çocukların daha saldırgan ilişkiler kurup, sorunlarda çözüm yolu olarak şiddeti seçtiği araştırmalarla ortaya koyulmuştur. Güven ve empati ortamında büyüyen, bu içeriklere sahip medya ürünlerini tüketen çocuklar ise daha barışçıl ilişki ve iletişim kurmakta, sorunlar için barışçıl çözüm yolları bulmaktadır. Çocuklar okuduğu masal ve hikayelerdeki kahramanlarla kendini özdeşleştirmekte, onların yaşadığı deneyimleri ve onların özelliklerini içselleştirmektedir. İçinde şiddet ve korku unsurları taşıyan bir masalla çocuk şiddeti normalleştirebilmektedir. Bu bağlamda Milli masal kahramanı olarak, Tük insanı prototipi olarak sunulan Keloğlan Masalları kitabı içindeki şiddet ve şiddetsizlik unsurları içerik analizi yöntemi ile Rosenberg Şiddetsiz İletişim Modeline göre analiz edilmiştir. Analizde masalların yoğun biçimde şiddet unsuru içerdiği ve çocukları psikososyal gelişimi için uygun olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Kişilerarası iletişim, şiddetsiz iletişim, şiddet, çocuk psikolojisi

PDF

___

Alangu, Tahir. 2016. Keloğlan Masalları İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
Anderson, Craig A; Berkowitz, Leonard; Donnerstein, Edward; Huesmann LRowell, et al. 2003, “The influence of media violence on youth”, Psychol Sci Public Interest 4, 81- 110.
Angelidou, Kyriaki. 2013, The invention of children’s literature: The case of the mischievous Roald Dahl. Unpublished master’s thesis, Aristotle University of Thessaloniki, Greece
Atıcı, Meral. 2008, “İlköğretim öğrencilerinin arkadaşlarıyla yaşadığı çatışmaları çözmede okuldaki psikolojik danışmanın yardımına ilişkin görüşleri”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 53, 25-47.
Ayrancı, Ünal; Köşgeroğlu, Nedime ve Günay, Yasemin. 2004, “Televizyonda çocukların en çok seyrettikleri saatlerde gösterilen filmlerdeki şiddet düzeyi”, Anadolu Psikiyatri Dergisi 5, 133- 140.
Bar-on, Miriam. 2000, “The effects of television on child health: implications and recommendations” Arch Dis Child 83, 289-292
Balcıoğlu, İbrahim ve Kılıç, Özge. 2008, “Şiddet Bir İletişim Biçimi midir?”, Dirim Tıp Gazetesi, sayı: 83, 93-97.
Bandura, Albert; Ross, Dorothea ve Ross A. Shelia. 1961, “Transmission of aggression through imitation of aggressive models” , J Abnorm Soc Psychol 63, 575-582
Blatt, Gloria T. 1972, Violence in children's literature: A content analysis of a select sampling of children's literature and a study of children's responses to literary episodes depicting violence. Unpublished Phd dissertation, Michigan State University, USA
Brun, Bridgitte., Pederson, Ernest. W., ve Runberg, Marianne. 1993, Symbols of the soul therapy and guidance through fairy tales. UK: Jessica Kingsley Pubishers
Bushman, J. Brad ve Huesmann, Rowell.2006, “ Short-term and long-term effects of violent media on aggression in children and adults”, Arch Pediatr Adolesc Med 160, 348-352
Cantor, Joanne. 2000, “Mommy, I’m Scared: Protecting children from Frightening Mass Media” Media Violence Alert. Ed C. Stoughton. Zionsvill, IN: Dream Catcher Press
Cüceloğlu, Doğan. 2002, Keşke’siz Bir Yaşam İçin İletişim Donanımları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Çamur Duyan, Gülsüm. 2016, “Aile Sorunları”, Aile ve Çocukla Sosyal Hizmet. Ed. Yusuf Genç ve Hasan Hüseyin Taylan. Ankara: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Yayınları
Dağlıoğlu, H. Elif. ve Çamlıbel Çakmak, Özlem. 2009, “Okul öncesi çocuklarına yönelik yayınlanan hikâye kitaplarının şiddet ve korku öğeleri açısından incelenmesi” Türk Kütüphaneciliği, 23 3, 510-534.
Dahlberg, Linda L. 1998, “Youth violence in the United States: major trends, risk factors, and prevention approaches” Am J Prev Med 14, 259-272
Daniel, Kelsey. 2014, Content analysis of Picture books about bullying. Unpublished Master dissertation, Graduate College of Bowling Green State University, USA
Devito, Joseph A. 2010, Kişilerarası İletişim. çev. Sacide Vural. Ankara: Gazi üniversitesi İletişim Fakültesi Basımevi.
Dickson, David and Hargie, Owen. 2003, Skilled Interpersonal Communication: Research, Teory and Practice, London: Routledge.
Dökmen, Üstün. 2005, İletişim Çatışmaları ve Empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Duman, Nesrin. 2018, Peri masalları ve çizgi animasyon filmlerindeki zihin durumlarının incelenmesi, Yayınlanmamış Doktora tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü
Esch, Ginny. 2008, “Children’s literature: Perceptions of bullying”, Childhood Education, 84 6, 379-382.
Fedorov, Alexander. 2018. “Ekranda Şiddet ve Çocuk”, Çocuk ve Medeniyet 1, 47-102
Fidan, Mehmet. 2009, İletişim Kurmak İstiyorum. Konya: Tablet Kitabevi.
Fırat, Hatice ve Çeker, Sibel. 2016, “Çocuk kitaplarında dilin şiddet aracı olarak kullanımı” Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Özel Sayı, 83-107.
Fırat, Hatice; Güleç, Havise ve Şahin, Çavuş. 2013, “Okul öncesi dönem çocuklarına yönelik hazırlanan masal ve öykü kitaplarının korku ve şiddet öğeleri açısından incelenmesi” The Journal of Academic Social Science Studies JASSS, 6 5, 217-241
Flanagan, Kelly .S; Hoek, Kristen.K.V.; Shelton, Andrew; at all. 2013, “Coping with bullying: What answers does children’s literature provide?” School Psychology International, 34, 691-706.
Freeman, Greta Griffin, 2014, “The implementation of character education and children’s literature to teach bullying characteristics and prevention strategies to preeschool childrens: An action research Project” Early Childhood Educational Journal, 42, 305-316.
Galtung, Johan. 1990, “Cultural Violence”, Journal of Peace Research, 27 3, 291 305.
Güleç,Hüseyin; Topaloğlu, Mürüvvet; Ünsal, Demet ve Altıntaş, Merih. 2012, “Bir Kısır Döngü Olarak Şiddet”, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 41:112-137
Gürüz, Demet ve Eğinli, Ayşen T. 2011, Kişilerarası İletişim: Bilgiler- Etkiler- Engeller. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Hartley, Peter. 2010, Kişilerarası İletişim. Ankara: İmge Yayınevi.
Hortaçsu, Nuran. 1991, İnsan İlişkileri. Ankara: İmge Kitabevi.
Huesmann, Rowell L ve Taylor Laramie D. 2006, “The role of media violence in violent behavior” Annu Rev Public Health 27, 393-415
Işık, Metin. 2000, İletişimden Kitle İletişimine. Konya: Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
Kara, Şükran. 2007, “Fantastik çocuk kitaplarında uzamın imgesel işlevi ve şiddet” Çankaya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, 7, 61-72
Kashtan, Inbal ve Kashtan, Miki. T.siz, “Şiddetsiz İletişim’in Anahtar Varsayımları ve Niyetleri”, Erişim http://baynvc.org/key-assumptions-and-intentions-of-nvc/ 11.10.2021.
Kashtan, Inbal ve Kashtan, Miki. T.siz, “NVC'nin Temel Varsayımları ve Niyetleri” https://baynvc.org/key-assumptions-and-intentions-of-nvc/ 11.10.2021.
Kashtan, Miki. 2018, “Şiddetsiz İletişim’de Temel Taahhütler”. Erişim https://thefearlessheart.org/resources/core-commitments/ 20.10.2021.
Lamson, Sarah R. 1995, “Media Violence Has Increased the Murder Rate” Violence in the Media Ed Carol Wekesser. San Diego, CA: Greenhaven Press
Leach, Karen D. 2014, Agression in popular children’s Picture books: A content analysis. Unpublished Master dissertation, Brigham Young University, USA
Lewis, Do. 2005, “Adult antisocial behavior, criminality and violence” Kaplan & Sadock’s Comprehensive Textbook of Psychiatry, 8th Edition Eds BJ Sadock, VA Sadock. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins, :2258-2272
Morellato, Lucrezia. 2016, Symbolic violence in contemporary Japanese children’s literature: Case study of a Japanese folklate in its twenty-first century picture books renditions. Unpublished master’s thesis, Lund University, Sweden
Mutlu, Erol. 1994, İletişim Sözlüğü. Ankara: Ark Yayınevi.
Oliver, Ronald L., Young, Terell A. ve LaSalle, Shelia M. 1994, “Early lessons in bullying and victimization: The help and hindrance of children's literatüre” School Counselor, 42, 137-146.
Öztürk, Muhammed. ve Giren, Songül. 2016, “Okulöncesi dönemdeki çocuklar için hazırlanan hikâye kitaplarındaki korku ve şiddet öğelerinin incelenmesi” Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi TEKE, 5 4, 2095-2018
Palabıyıklıoğlu, Refia. 1997, “Medya ve şiddet” Kriz Dergisi. 5, 123-126.
Peseschkian, Nossratt. 1998, Doğu hikâyeleriyle psikoterapi. Çev.Hürol Fışıloğlu. İstanbul:Beyaz Yayınları
Rosenberg, Maurice. 2013, Şiddetsiz İletişim Bir Yaşam Dili. Çev. Lalegül Hümaşah Ergun. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Rosenberg, Maurice. 2014, Çatışma Ortamında Barış Dili. Çev. Vivet Alevi ve Can Baldan. İstanbul: Maya Kitap.
Selçuk, F.Ülkü. 2017, “Siyasi Çatışmaların Çözümünde Şiddetsiz İletişim Modelinin Olanak Ve Kısıtlılıkları”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 72 1 , 99 – 13.
Sertkaya, Zeynep. T.siz, “Çocuklarla Şiddetsiz İletişim Dili: İstekleri Dile Getirmek” http://annelik.grafiksaati.org/28.html
Sever, Sedat. 2002, “Çocuk kitaplarına yansıtılan şiddet Millî Eğitim Temel Yasası ve Çocuk Haklarına Dair Sözleşme bağlamında bir değerlendirme” Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35 1-2, 25-37.
Siyez, Diğdem M. 2010, “Kişilerarası İlişkilerin Başlangıcı ve Gelişimi”, Kişilerarası İlişkiler ve Etkili İletişim. Ed. Alim Kaya. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Stevens-Guille, Elizabeth. M., ve Boersma, Frederick J. 1992, “Fairy tales as a trance experience: possible therapeutic uses” American Journal of Clinical Hypnosis, 34 4: 245-254. doi:10.1080/00029157.1992.10402854
Strasburger, Victor C. ve Donnerstein, Ed. 1999, “Children, adolescents, and the media: issues and solutions” Pediatrics 103, 129-139
Şahin, Figen. 2008. “Fiziksel istismar” Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Temel Kitabı Ed: Eyü Sabri Ercan vd, Ankara: Hekimler Yayın Birliği
Şarlak, Deniz. 2018. Şiddetsiz İletişim Psiko Eğitim Programının Aile İçi Şiddet Öyküsü Olan Annelerin Umut Duygusu Ve Stresle Başetme Yöntemleri Üzerine Etkisi” Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Aralık, 3 3, 43 53
Şiddetsiz İletişim Derneği web https://www.attachmentparentingturkiye.com/cocugumuz-neden-vurur/
Şiddetsiz İletişim Derneği web https://www.attachmentparentingturkiye.com/bebegim- agliyor/
Şimşek, Esra. 2017. “Türk Masallarının Millî Tipi: Keloğlan”, Akra Kültür Sanat Ve Edebiyat Dergisi, 11, 41-57
Wang, Cixin; Kanepe, Lauren; Rodriguez, Geovanna Rosas; Lee, Catherine. 2015, “The bullying literature project: Using children’s literature to promete prosocial behavior and social-emotional outcomes among elementary school students” Contemp School Psychol, 19 4, 320-329.
Wolf, Rosalia; Daichman, Lia; Benett Gery.2002 “Abuse of the elderly”, World Report on Violence and Health Eds EG Krug, LL Dahlberg, JA Mercy, AB Zwi, R Lozano, WHO, 125-127.