COVİD-19 PANDEMİSİNİN KAZAK TOPLUMUNDA SOSYAL İLİŞKİLERE ETKİSİ (TÜRKİSTAN ÖRNEĞİ)

2019’un Kasım ayında Çin’in Vuhan eyaletinde ortaya çıkan ve kısa bir sürede bütün dünyaya yayılan Covid-19 salgını, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından pandemi olarak tanımlandı. Geçen yaklaşık iki yıllık süre dikkate alındığında, küresel bir krize dönüşen Covid-19 pandemisinin, başta sağlık olmak üzere sosyal ve ekonomik alanlarda trajik sonuçlara neden olduğu görülmektedir. İki yılın ardından dünya genelinde Covid-19 vakalarında artçı dalgalar yaşanırken başta Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Almanya, İngiltere, Çin ve Rusya gibi ülkelerde yürütülen aşı çalışmaları tamamlanarak kullanılmaya başlanmıştır. Aşının bulunmasıyla beraber dünya genelinde yeni bir normalleşme süreci başlamış olmakla birlikte, şimdi de virüsün yeni varyantları, aşının adil paylaşımı, kullanımı ve muhtemel yan etkileri üzerindeki tartışmalar devam etmektedir. Pandeminin neden olduğu sağlık başta olmak üzere sosyoekonomik riskleri kontrol altına alabilmek ve yönetebilmek için özellikle ilk aylarda küresel düzeyde uygulanan izolasyon tedbirleri, Kazakistan’da da uygulanmıştır. Bu çalışmada, bağımsızlık sonrası dönemde “modernleşme” yolunda önemli bir değişim ve dönüşüm yaşayan ancak büyük oranda hala geleneksel toplumsal yapısını koruyan Kazakistan’da, Covid-19 pandemisinin, tutum ve davranışlar üzerinden sosyal ilişkileri nasıl etkilediği incelenecektir. Nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı bu çalışmada pandeminin, Kazakistan gündelik hayatında önemli yere sahip olan belirli ritüel, tören ve kutlamalara katılım düzeyinde bir değişime neden olduğu, bu değişimin, değişik kategorilerde farklı etkilere neden olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Covid-19 Pandemisi, Sosyal İlişkiler, Risk, Tutumlar, Davranışlar.

PDF

___

Abilgazina, A. 2020. Barriers and Opportunities for Small and Medium-Sized Businesses in Kazakhstan Amidst the COVID-19 Pandemic, Caspian Policy Center. Aigazin, Z. 2021. Study of the COVID-19 Impact on the Economy of Kazakhstan, Asian Development Bank Staff Consultant’s Report.
Baibakhov, N. 2020. Günümüz Kazak Ailesinde Yapısal Göstergeler ve Gelecek Projeksiyonu Türkistan İli Örneği, Selçuk Üniversitesi SBE, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya, 2020.
Baştürk, Ş. 2012. Rasyonel Tercih Sosyolojisi Bağlamında James S. Coleman'ın Sosyal Sermaye Kavramı: Eğitime Katılma Yönünden Tartışmalar. Sosyoloji Konferansları 45, 75-123.
Beck, U., & Beck, E. 2002. Individualization. London: SAGE Publications.
Beck, U. 1999. World Risk Society. Cambridge: Polity Press.
Demirci, H. 2013. Sosyokültürel Değişim Sürecinde Kazak Ailesi ve Çocuk Terbiyesi Sözlü Tarih Araştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi SBE. Konya.
Douglas, M. 1992. Risk and Blame Essays in Cultural Theory. New York: Routledge.
Giddens, A. 2003. Sosyolojik Yöntemin Yeni Kuralları, Yorumcu Sosyolojilerin Pozitif Eleştirisi. Ü. Tatlıcan, & B. Balkız, Перев. İstanbul: Paradigma.
Giddens, A. 2010. Modernite ve Bireysel Kimlik, Geç Modern Çağda Benlik ve Toplum Çev: Ümit Tatlıcan. İstanbul: Say Yayınları.
Gill, V. 2021. Koronavirüsü yarasalardan insanlara geçiren 'taşıyıcı hayvanın ne olduğu hiç bilinemeyebilir'. BBC News: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52539497. (Erişim: 12.02.2021).
Göle, N., 1996. The Forbidden Modern, Civilization and Veiling, The University Michigan. Press, Michigan.12-28.
Jameson, F., Lyotard, J.-F., & Habermas, J. 1990. Postmodernizm. N. Zeka, Ред., & G. N. vd. İstanbul: Kıyı Yayınları.
Kamradt-Scott, A. 2020. The Politics of Pandemic Influenza Preparedness. www.oxfordhandbooks.com: oxforhandbooks (Erişim:12.04.2021).
KAZISS. 2021. Covid-19 Pandemic in Kazakhstan, http://www.kisi.kz/index.php/kz/kaziss- malimet/8199-pandemiya-zha-dajynda-y-aza- standy-tardy-stanymdary (Erişim: 20.05.2021).
Konstantinov, V., Berdenova, S., & vd. 2020. COVID-19 Impact on Kazakhstan University Student Fear, Mental Health, and Substance Use. Springer Link, 1-7. Lupton, D. 1999. Risk. New York: Routledge.
Mailan, I. 2011. Günümüz Kazakistan'ında Aile İlişkilerinde Bazı Örfi Uygulamaların Fıkhi Açıdan İncelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri, İslam Hukuku, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
OECD. 2020. The Covid-19 Crisis in Kazakhstan. Paris: OECD.
Renn, O. 2008. Concepts of Risk: An Interdisciplinary Review. GAIA-Ecological Perspectives on Science and Society, 50-66.
Renn, O. 2008. Risk Governance: Coping with Uncertainity in a Complex World. London: Earthscan.
Silbey, S. 2006. Globalization. В B. Ed-S. Turner, The Cambdrige Dictionary of Sociology.
245. Cambridge: Cambridge University Press. The Agency on Statistics of the Kazakhstan. 2009. Results of the 2009 National Population Census of the Republic of Kazakhstan Analytical Report.
The World Bank Report 2020. The COVID-19 Shock to Kazakhstan’s Economy Largest in Two Decades: World Bank Report.
TÜİK. 2019. 2019 Nüfus Sayımı, https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33730 (Erişim: 27.12.2020).
UN Women. 2021. Efforts intensify to confront pandemic-related spikes in violence against women across Europe and Central Asia. UN Women Europe and Central Asia.
Vesterbye, S., Dzhuraev, S., & Marazis, A. 2020. Socio-economic Impact of COVID-19 and Media Consumption among. 2020 European Neigbourhood Council ENC.
Yegenissova, A. 2020. Covıd-19 The Pandemıc of Hua Lynda Turgyn Dardyn Psychıc Densaulygy Men Psychoemotıonal Psychopaths of The Sapasyn Herekselkterı. Regulations of The Journal Yessenov Science Journal, 3-7.
Zhailybayev, D. 2020. Salgın Kent Yaşamını Nasıl Değiştirdi: Türkistan Şehri Örneği. Eurasian Research Institute Weekly e-bulletin-277277. https://www.eurasian- research.org/publication/how-the-pandemic-changes-city-life-turkistan-city- example/?lang=tr. (Erişim: 07.04.2021).