ÇİN VE RUSYA’NIN ŞANGAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ KAPSAMINDAKİ ETKİLEŞİMİ

Soğuk Savaşın bitmesi yalnızca uluslararası sistemde değişimi beraberinde getirmemiş, aynı zamanda sistemin kilit aktörler arasındaki ikili ilişkilerde de köklü bir değişim ortaya çıkarmıştır. Bu ortamda, Çin ve Rusya arasındaki ilişkilerin doğasında da, özellikle ABD’nin dünya siyasetindeki tek başat güç olma iddialarına tepki olarak, büyük bir değişim gözlenmiştir. Son otuz yıllık süreçte, işbirliği iki aktör arasındaki ilişkinin baskın unsuru haline gelmiştir. Rusya’nın Orta Asya’da, Soğuk Savaşın bitmesi ile kaybolan etkisini yeniden inşa etmeye yönelik girişimleri, bölgenin öncelikli olarak ekonomik potansiyelinden faydalanma niyetindeki Çin tarafından tehdit olarak algılanmamıştır. 2001 yılında Şangay İşbirliği Örgütünü kurarak Rusya ve Çin, Orta Asya özelinde aralarında var olan işbirliğine yasal bir zemin kazandırmışlardır. Örgüte bölgesel aktörlerin dâhil edilmesi, taraflar arasındaki işbirliğini zengin kılan bir adım olmuştur. Soğuk Savaş sonrası dönemde Orta Asya özelinde Çin-Rus ilişkilerine odaklanan bu çalışmada, iki aktörün Şangay İşbirliği Örgütü kapsamındaki etkileşimleri merkezi konumdadır. Çalışma dâhilinde ilk olarak Şangay İşbirliği Örgütünün oluşum ve gelişim süreci üzerinde durulmaktadır. İkinci olarak ise Şangay İşbirliği Örgütü içinde bu iki aktör arasındaki denge ve etkileşim konusu ele alınmaktadır. Çalışmada, Şangay İşbirliği Örgütünün uzun vadedeki performansının, Çin ve Rusya’nın aralarındaki çıkar çatışmaları ve farklılıkların, Örgüt çatısı altında kurulan işbirliği üzerindeki etkisini asgari düzeye indirmede gösterecekleri başarıya bağlı olduğu sonucuna varılmıştır.

THE INTERRACTION OF CHINA AND RUSSIA WITHIN THE SHANGHAI COOPERATION ORGANIZATION

The end of Cold War didn’t only put its mark on the international political system, butalso it caused a great difference in the bilateral relations between the important actors of thesystem. The nature of the relations between Russia and China has changed significantly underthese conditions, especially in response to the USA’s claims for a worldwide hegemony. In thelast three decades, the cooperation has become the central feature of this relation. The Russiandream for revitalizing her lost hegemony in the Central Asia in the post-Cold War setting hasn’tseen as a threat by China primarily eager to utilise from the economic potential of the sameregion. By establishing the Shanghai Cooperation Organization in 2001, the parties gave aformal institutional basis to their cooperation in the Central Asia and enriched their cooperationefforts by integrating the regional actors into the play. This study aims to elaborate on theRussia-China relations in the post-Cold War setting by putting their cooperation under theframework of the Shanghai Cooperation Organization to the centre. In this scope, the formationand development processes of the Shanghai Cooperation Organization are examined in the firstpart. The balance and interaction between the actors within the framework of the ShanghaiCooperation Organization is elaborated in the second part. The study concludes that the futureof the Shanghai Cooperation Organization will base on the success of Russia and China inmitigating the negative influences of their conflicting interests on their cooperation.

PDF

___

Astana Declaration by the Heads of the Member States of the Shanghai Cooperation Organisation, 9 June 2017.
AHMAD, Ishtiaq, (2008), “Shanghai Cooperation Organisation: China, Russia and Regionalism in Central Asia”, Social Sciences Research Council Conference on Inter-Asian Connections.
AKINER, Shirin, (2010), “The Schanghai Cooperation Organisation: A Networking Organisation for a Networking World”, Global Strategy Forum.
AKMAN, Halil, (2015) “Şangay İşbirliği Örgütü’nün Oluşumunda Rusya-Çin İlişkileri ve İlişkilerin Problemleri”, Uluslararası Sosyal AraĢtırmalar Dergisi, VII: 37, 311-326.
AYDIN, Aydın, (2015), “Küresel Mücadele Politikaları: Orta Asya’da Rusya, ABD ve Çin”, Vizyoner Dergisi, VI: 13, 1-11.
BEKCAN, Umut, (2013), Yeni Dünya Düzeninde Rusya-Çin İlişkileri, Ankara: Phoenix Yayinevi.
CHARAP, Samuel, John DRENNAN and Pierre NOȄL, (2017), “Russia and China: A New Model of Great-Power Relations”, Survival, LIX: 1, 25-42.
COLAKOGLU, Selcuk, (2004), “Şangay İşbirliği Örgütü’nün Geleceği ve Çin”, Uluslararası ĠliĢkiler Dergisi, I: 1, 173-197.
COLAKOGLU, Selcuk, (2010), “Çin’in Orta Asya ve Kafkasya Politikası”, Orta Asya ve Kafkasya: Rekabetten İşbirliğine, (ed. T. Arı), Bursa: MKM Yayıncılık, 385-417. Declaration on the Establishment of the SCO, 15 June 2001.
EDER, Thomas Stephan, (2014), China-Russia Relations in Central Asia, Wiesbaden: Springer Press.
FLEURANT, Aude, Pieter D. WEZEMAN, Siemon T. WEZEMAN and Nan TİAN, (2017), “Trends in International Arms Transfer 2016”, Sıprı Fact Sheet. FREEMAN, Carla P., (2017), “New Strategies for an Old Rivalry? China-Russia Relations in Central Asia after the Energy Boom”, The Pacific Review, 1-20.
GUNES, Ergin, (2015), “Çin-Rusya İlişkilerinde Asimetrik Denge ve Amerika Birleşik Devletleri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, LXX: 4, 839-867.
HUASHENG, Zhao, (2003), “Chinese View of and Expectations from the Schanghai Cooperation Organisation”, Asian Survey, LIII: 3, 436-460.
KARACA, R. Kutay, (2013), “Çin Halk Cumhuriyeti’nin Dış Politikasında Orta Asya”, Uluslararası Sistemde Orta Asya: Dış Politika ve Güvenlik, (ed. M. Turgut Demirtepe ve Güner Özkan), Ankara: Usak Yayınları, 59-81.
LIU, Guoli, (2017), China Rising: Chinese Foreign Policy in a Changing World, Croydon: Palgrave Macmillan.
MANSOUROV, Alexandre Y., (2008), “China-Russia Relations: Can Bamboo and Pine Trees Grow Together?”, Asia-Pacific Center for Security Studies Report. MEMON, Aman, (2006), “Shanghai Cooperation Organisation”, Asia Pacific Research Journal, XIV, 77-94.
MICHAEL, Salter, and Yin, YİNAN, (2014), “Analysing Regionalism within International Law and Relations: The Shanghai Cooperation Organisation as a Grossraum?”, Chinese Journal of International Law, XIII: 4, 819-877.
Ministry of Foreign Affairs of People’s Republic of China, 3 July 2018. (http://www.fmprc.gov.cn/mfa_eng/zxxx_662805/t1573636.shtml, Date of Access: 21.07.2018).
OLDBERG, Ingmar, (2007), “The Shanghai Cooperation Organisation: Powerhouse or Paper Tiger? The Shanghai Cooperation Organisation”, Swedish Defence Research Agency.
OZDASLI, Esme, (2015), “Çin’in Yeni İpek Yolu Projesi ve Küresel Etkileri”, Turkish Studies, X: 14, 579-596.
Shanghai Declaration on the Fifth Anniversary of the Shanghai Cooperation Organisation, 2006.
St. Petersburg Declaration by the Heads of the Member States of the Shanghai Cooperation Organisation, 7 June 2002.
SWANSTROM, Niklas, (2012), “Transformation of the Sino-Russian Relationship”, Euroasia’s Ascent in Energy and Geopolitics, (ed. Robert E. Bedeski and Niklas Swanström), Oxon: Routledge, 1-15.
Tashkent Declaration on the 10th Anniversary of the Shanghai Cooperation Organisation, 11 June 2010.
Tashkent Declaration of the Fifteenth Anniversary of Shanghai Cooperation Organisation, 24 June 2016.
TANRISEVER, Oktay Fırat, (2013), “Rusya’nın Orta Asya’da Sarsılan Hegemonyası ve Afganistan Politikası: Moskova’nın Orta ve Güney Asya’ya Dönük Değişen Yaklaşımının Temelleri ve İkilemleri”, Uluslararası Sistemde Orta Asya: Dış Politika ve Güvenlik, (ed. M. Turgut Demirtepe ve Güner Özkan), Ankara: Usak Yayınları, 1- 25.
UPADHYAY, Bandana, (2016), “China-Russia Relations: Current Dynamics”, Indian Council of World Affairs.