Mehmet DÖNMEZ

ALEVİLİKTE MODEL BİR ŞAHSİYET OLARAK MÜRŞİD-İ KÂMİL HÜSEYİN DOĞAN DEDEʼNİN FERT VE TOPLUM ANLAYIŞI

Öz Alevilik inancı bu topraklarda derin anlamları barındıran bir sevgi ve tevhit okulu olmuĢtur. Bu açıdan; Anadolu‟nun hoĢgörü ikliminde ve tasavvuf deryasında birçok Ģahsiyet yetiĢmiĢ ve bu toprakların maneviyatına hizmetlerde bulunmuĢlardır. Bu okulda yetiĢen, Osmanlı Ġmparatorluğu‟nun yıkılıĢına ve Türkiye Cumhuriyeti‟nin de kuruluĢuna tanıklık eden, yaĢadığı dönemde sadece Alevi toplumunun gönüllerinde değil Sünni yurttaĢların da gönüllerinde yer edinmiĢ olan mümtaz Ģahsiyetlerden birisi de Ağuiçen Ocağı Evlatlarından (Evlâd-ı Resûl) MürĢid-i Kâmil Hüseyin Doğan Dede‟dir. 1902 yılında Elâzığ‟ın ġıhıs mezrasında yaĢama merhaba diyen Hüseyin Doğan Dede, 3 Mayıs 1983ʼte Hakʼa yürüyünceye kadar ki 81 yıllık ömründe, hem inancı hem de ülkesi için hizmetlerde bulunmuĢtur. Ömrünün büyük bölümünü geçirdiği Malatya‟nın YeĢilyurt ilçesine bağlı Kırlangıç köyünde ki evi günümüzde de ziyaretçilerini ağırlamaktadır. Aleviliğin bütünleĢtirici ve sevgi dolu dokusuyla yetiĢen Hüseyin Doğan Dede, toplumsal ve bireysel meselelerde hep “hakem rolünü” üstlenmiĢtir. Bu sebeple de toplumsal bütünleĢmeye ve özellikle de Alevi-Sünni iliĢkilerinde ki “kırılmaların önüne geçilmesi” meselelerinde “model” olmuĢ bir Ģahsiyettir. Bu makalemizde; Hüseyin Doğan Dede‟nin hayatını sizlere aktarmanın yanında, Doğan Dede‟nin fert ve toplum anlayıĢından yola çıkarak onun ‟bütünleĢtirici kiĢiliğiniˮ de anlatmayı amaç ediniyoruz. Bölgede hem Aleviler hem de Sünniler tarafından çok sevilen bir inanç ve kanaat önderi olduğunu gözlemleme imkânı bulabildik. Malatya ve çevresi baĢta olmak üzere Doğan Dede‟nin hala toplum tarafından sevilen ve saygı gösterilen bir Ģahsiyet olması bütünleĢtirici vizyonunun devam ettiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Hüseyin Doğan Dede, Alevilik, Sünnilik, Sosyal BütünleĢme

PDF

___

ALTINOK, Baki Yaşa (2012). Alevilik - Hacı Bektaş Veli- Bektaşilik. Ankara: Ahi Yayıncılık.
BİRDOĞAN, Nejat (1995). Anadolu ve Balkanlarda Alevi Yerleşmesi. İstanbul: Mozaik Yayınları.
DEVELİOĞLU, Ferit (1996). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
DÖNMEZ, Mehmet: (2016). Sosyal Bütünleşme Sürecinde Malatya Aleviliği. Ankara: Sonçağ Yayıncılık.
ERÖZ, Mehmet (2014). Türkiye’de Alevilik - Bektaşilik. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
FIĞLALI, Ethem Ruhi (1990). Türkiyeʼde Alevilik-Bektaşilik. Ankara: Selçuk Yayınları.
KORKMAZ, Esat (1994). Ansiklopedik Alevilik Bektaşilik Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Ant Yayınları.
RENÇBER, Fevzi (2014). “Adıyaman Alevilerinin Coğrafi Dağılımı ve Demografik Yapısı”. Rize: e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi. S. 1, ss. 7-18.
ŞAHİN, Muammer (2004). Babam. İstanbul: Cem Ofseyt.
ŞAHHÜSEYİNOĞLU, Hasan Nedim (1996). Anadolu Kültür Mozaiğinden Bir Kesit Balıyan. Ankara: Ürün Yayınları.
ŞAHHÜSEYİNOĞLU, Hasan Nedim (2003). Cumhuriyet Örnek Köyünün Kuruluş Öyküsü. Ankara: Ürün Yayınları.
ŞENER, Cemal (1996). Yaşayan Alevilik. İstanbul: Ant Yayınları.
TUĞRUL, Talip (2006). “Tunceli Aleviliğinde İnanç ve İbadet (Sarı Saltık Ocağı Örneği)ˮ. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
ULUÇAY, Ömer (1993). Toplu İbadet / Cem Erkânı. Adana: Hakan Ofseyt.
YAMAN, Ali (1998). Alevilikte Dedeler-Ocaklar. İstanbul: Uğur Matbaacılık.
YAMAN, Ali (2006). Kızılbaş Alevi Ocakları. Ankara: Elips Kitap.
YÖRÜKHAN, Yusuf Ziya ( 1998). Anadolu’da Aleviler ve Tahtacılar. (Yayına Haz. Turhan Yörükhan). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.