ENVER PAŞA’NIN LONDRA ZİYARETİ (1910)

Bu çalışma, yakın tarihimizin önemli şahsiyetlerinden Enver Paşa’nın hayatınınbilinmeyen bir sayfasına ışık tutmaktadır. Enver Paşa, 1910 yılı Mart ayı içerisindeLondra’ya askeri amaçlı bir ziyaret yapmıştır. O tarihte “Hürriyet Kahramanı”olarak tanınan ve Berlin’de askeri ataşe olarak görev yapan Enver Paşa’ya, İngilizsiyasi ve askeri çevrelerinde, İngiliz basınında büyük bir ilgi gösterilmiştir. OsmanlıDevleti’ndeki gelişmeleri yakından takip eden ve Jön Türkler ile iyi münasebetleriçerisinde olan Balkan Komitesi, bu ziyarete hayli önem vermiş ve Enver Paşa’nınonuruna bir ziyafet tertip etmiştir. Balkan Komitesi’nin üyeleri, bu ziyafetteyaptıkları konuşmalarda, Jön Türkler ve Enver Paşa hakkında övgü dolu sözler sarfetmiştir. Enver Paşa, bu ziyareti sırasında İngiltere’nin üst düzey siyasi ve askerişahsiyetleri ile tanışmıştır. İngiliz basını, Enver Paşa’yı farklı açılardan ele alarakonu kamuoyuna tanıtmaya çalışmıştır. Basında çıkan haber ve yorumlarabakıldığında Enver Paşa’nın fiziksel özelliklerinden, hayat hikayesine kadar farklıaçılardan kamuoyuna tanıtılmaya çalışıldığı gözlemlenmektedir. Enver Paşa’nınİngiltere’de geçirdiği günler, dönemin Türk basınına da yansımıştır. Bu ziyaret,Enver Paşa’nın hayatında Londra’ya yaptığı ilk ve son ziyaret olması vesilesiyleönemlidir. Bu çalışmada, Enver Paşa’nın Londra ziyareti, arşiv belgelerine,dönemin basınına ve inceleme eserlerine dayalı olarak incelenmeye çalışılmıştır.

ENVER PASHA'S VISIT TO LONDON (1910)

This study sheds light on an unknown page of the life of Enver Pasha, one of the important figures of our recent history. Enver Pasha made a military visit to London in March 1910. Enver Pasha, who was known as the "Hero of Liberty" and served as a military attaché in Berlin, showed great interest in British political and military circles and in the British press. Closely following the developments in the Ottoman Empire and having good relations with the Young Turks, the Balkan Committee attached great importance to this visit and organized a feast in honor of Enver Pasha. In their speeches at this feast, the members of the Balkan Committee spoke laudatory words about the Young Turks and Enver Pasha. During this visit, Enver Pasha met Britain's top political and military figures. The British press took Enver Pasha from different angles and tried to introduce him to the public. When we look at the news and comments in the press, it is observed that Enver Pasha's efforts are made to be introduced to the public from different angles, from his physical characteristics to his life story. The days Enver Pasha spent in England were also reflected in the Turkish press of the period. This visit is important because it is the first and the last visit of Enver Pasha to London in his lifetime. In this study, Enver Pasha's visit to London has been tried to be analyzed based on archive documents, the press of the period and research works.

PDF

___

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
Aksu, Kenan, İngiliz Gizli Belgelerinde Enver Paşa, İyidüşün Yayınları, İstanbul, 2017.
Aydemir, Şevket Süreyya, Makedonya’dan Ortaasya’ya Enver Paşa, C. I-III, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1972.
Bardakçı, Murat, Enver, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, I. Baskı, İstanbul, 2015.
Çolak, Mustafa, Komitenin Kahramanı Enver Paşa, Yeditepe Yayınları, 3. Baskı, İstanbul, 2019.
Enver Paşa’nın Özel Mektupları, Yayına Hazırlayan: Arı İnan, İmge Kitabevi, I. Baskı, Ankara, 1997.
Kendi Mektuplarında Enver Paşa, Yayına Hazırlayan: M. Şükrü Hanioğlu, Der Yayınları, İstanbul, 1989.
Kösoğlu, Nevzat, Şehit Enver Paşa, Ötüken Yayınları, I. Baskı, İstanbul, 2008. Naciyem, Ruhum, Efendim…, Yayınlayan: Murat Bardakçı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2016.
Yamauchı, Masayukı, Hoşnut Olamamış Adam-Enver Paşa. Türkiye’den Türkistan’a, Bağlam Yayınları, I. Baskı, İstanbul, 1995.
Halil Halid, “İngiltere’de Balkan Komitesi ve Meslek-i Mazi ve Müstakbeli”, Sırat-ı Müstakim, C. IV, S. 99, s. 357-358.
Hanioğlu, M. Şükrü, “Enver Paşa”, İslam Ansiklopedisi, C. XI, T.D.V. Yayınları, İstanbul, 1995.
Mehmetefendioğlu, Ahmet - Cemal Necip Gürel, “Bir Teşkilat-ı Mahsusa Operasyonu: Buxton Kardeşler Olayı”, Teşkilat-ı Mahsusa’nın 100. Yılında Türk İstihbaratı, Kripto Yay., Ankara, 2015, s. 27-54.
Mehmetefendioğlu, Ahmet, “İngiliz Hükümetlerinin Balkanlar’daki Politikalarında Etkili Olan Baskı Grubu. Balkan Komitesi ve Bir Mektubu”, Toplumsal Tarih, S. 60 (Aralık 1998) s. 4-8.
Sabah
Tanin
The Belfast Evening Telegraph
The Belfast News Letter
The Belfast Weekly News
The Bystander
The Common Cause
The Courier
The Daily News
The Daily Telegraph
The Derby Daily Telegraph
The Evening Telegraph And Post
The Express and Echo
The Faringdon Advertiser
The Globe
The Irish News And Belfast Morning News
The Leicester Daily Post
The Monmouthshire Beacon
The North-Eastern Daily Gazette
The Scotsman
The Sheffield Daily Telegraph
The Shoreditch Observer
The Staffordshire Sentinel
The Westminster
The Westminster Gazette
The Whitby Gazette
The Yorkshire Post
The Yorkshire Telegraph and Star
Votes for Women
Koç, Sanlı Bahadır, Noel Buxton: Portrait of a Philantrophist as a Turcophobe, Bilkent Üniversitesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 1997.