ENVER PAŞA’NIN AVRUPA CEPHELERİNE TÜRK BİRLİKLERİNİ GÖNDERME KARARINA ALMAN KOMUTANLARININ YAKLAŞIMLARI

Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı’nda birlikte savaştığı müttefiklerine yardımamaçlı olmak üzere bazı Avrupa cephelerine asker göndermiştir.Avusturya-Macaristan İmparatorluğu kuvvetlerinin Ruslarla savaştığı cephelerdemağlup olarak durumunun kötüleşmesi üzerine Almanya ve müttefiki devletlerinin ortakkararları ve yapılan plan çerçevesinde Avrupa cepheleri için Osmanlı Devleti’ndenaskeri destek yapması istenmiştir. Osmanlı Harbiye Nazırı ve Başkumandan Vekili EnverPaşa, Avrupa cephelerine yardım amaçlı kuvvet gönderilmesine ilişkin teklifi tereddütsüzkabul etmiştir. Çünkü Enver Paşa devam eden savaşın kesin sonucunun Avrupacephelerinde alınacak başarıya bağlı olduğunu düşünmekteydi.Enver Paşa’nın bu kararında Çanakkale Savaşlarını kaybeden İtilaf Devletleri’ninbu cepheden kuvvetlerini tamamen çekerek, cephenin kapanmış olması ve bununsonucunda da yaklaşık 100 bin civarında Türk kuvvetlerinin boşa çıkması da etkiliolmuştur. Enver Paşa toplam mevcudu 100’bin kişiyi aşan seçkin ve yetişkin subayve erlerden oluşan üç kolorduyu müttefik cephelerde kullanmaya karar verdi.Bu çerçevede üç ayrı kolordunun hazırlanması ve Avrupa cephelerine gönderilmesinekarar verilmiştir. Osmanlı Devleti’nce hazırlanacak bu kolordulardan birisi de GaliçyaCephesine gönderilecekti. Ayrıca Romenlerle savaşmak için Romanya Cephesine veSırplarla savaşmak için de Makedonya Cephesine de diğer iki kolordu gönderilecekti.Osmanlı Harbiye Nazırının müttefiklerine yardım amaçlı olarak Avrupa Cephelerinekuvvet gönderilmesi konusu Alman Genelkurmayı ve Osmanlı ordusunda üst düzeyde görev yapan Alman komutanlarca farklı bakış açılarıyladeğerlendirilmiştir. Bazı Alman Generaller bu karara olumsuz yaklaşırken bazılarıda bu konuda Enver Paşa’yı haklı bularak destek vermişlerdir.Bu çalışmada müttefikimiz Alman Genelkurmayının ve üst düzey Almankomutanların Osmanlı Devleti’nin Avrupa cephelerine asker gönderilmesikonusundaki görüşleri ve neden olumlu ya da olumsuz baktıkları incelenmeyeçalışılacaktır.

ATTITUDES OF GERMAN COMMANDERS CONCERNING THE DECISION OF ENVER PASHA ABOUT SENDING TURKISH TROOPS TO EUROPEAN FRONTS

Ottoman Empire sent soldiers to some European Fronts to help its allies with which it fought during the First World War. Upon Austro-Hungarian Empire forces got worse when they were defeated in the fronts where they fought against Russians, it was requested from Ottoman Empire to send military back-up to European Fronts within the scope of joint resolution of Germany and allies and plan made. Ottoman War Minister and Deputy Commander-in-Chief Enver Pasha accepted the offer for sending forces to European Fronts without any hesitation. The reason for that is Enver Pasha considered that the final result of the continuing war depended on the achievement in European Fronts. The fact that allied Powers defeated in Gallipoli Campaign and withdrew their forces from this front; closed the front and as a result approximately about 100 thousand Turkish forces came to naught affected this decision of Enver Pasha. Enver Pasha decided to utilize three army corps comprising of elegant and skilled military officers and soldiers exceeding 100 thousand people in allied fronts. In this respect, it was decided to prepare three separate army corps and send to European fronts. One of these army corps to be prepared by Ottoman Empire would have been sent to Galicia front. Furthermore, other two army corps would have been sent to Romanian front to fight against Roman army and to Macedonia front to wage a battle against Serbians. The issue of Ottoman War Minister’s sending forces to European fronts with the purpose of helping its allies was evaluated by German General Staff and German Commanders having had senior office in Ottoman army from different perspectives. Some German generals approached negatively to this decision and some supported on the issue finding the decision justified. In this study, the point of views of our ally German General Staff and senior German Commanders concerning Ottoman Empire’s sending forces to European fronts and the justifications of their point of views will be tried to be analyzed.

PDF

___

Yayınlanmış Belgeler
Osmanlı Belgelerinde Birinci Dünya Harbi II, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivleri Daire Başkanlığı Yayını, İstanbul 2013, s.42, Belge No; 13.
Alman Genelkurmay Başkanı General Falkenhein’in Hatıratı, Yay. Haz. Faruk Yılmaz, Berikan yay. Ankara, 2002.
Bayur, Yusuf Hikmet, Türk İnkılâbı Tarihi C.II, Ks. 3, 2. Baskı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1983,
Birinci Dünya Harbi, VII. Cilt, Avrupa Cepheleri, I. Kısım Galiçya Cephesi, Genelkurmay Başkanlığı, Ankara, 1967.
Birinci Dünya Harbi’nde Türk Harbi Avrupa Cepheleri(Özet), Genelkurmay Basımevi.
Boğuşlu, Mahmut, Birinci Dünya Harbinde Türk Savaşları, İstanbul 1990. , Ankara, 1996.
Görgülü, İsmet, On Yıllık Harbin Kadrosu, 1919-1922, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara, 1993.
Malkoç, Emin Alp, Galiçya Cephesi’nde Türk Askerinin Müttefik Algısı, Doğu Kitabevi, İstanbul, 2017.
Pomiankowski, Joseph Osmanlı İmparatorluğunun Çöküşü(1914-1918 I. Dünya Savaşı) Kayıhan Yay., İstanbul, 2003.
Sanders, Liman von Türkiye’de Beş Sene, Yay. Haz. Muzaffer Albayrak, Yeditepe Yay. İstanbul, 2006.
Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi, Osmanlı Devri, Birinci Dünya Harbi, İdari Faaliyetler ve Lojistik, Yay. Haz. Necmi Koral, Remzi Önal, Nusret Baycan, Selahattin Kızılırmak ve Rauf Atakan Genelkurmay Harp Tarihi Yay., Ankara, 1985.
Yazman, M. Şevki, Kumandanım Galiçya Ne Zamana Düşer, Mehmetçik Avrupa’da, 3. Bs., Hz. Kansu Şarman, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2011,
Yel, Selma, Yakup Şevki Paşa ve Askerî Faaliyetleri, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara, 2002.
Aslanyürek, Yaşar, “Bulgaristan Cephesi’ndeki Gelişmelerin Mondros’a Etkisi”, Kahramanmaraş Sürçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:16, Sayı: 1, Nisan 2019.
Çevik, Zeki-YILMAZPEHLİVAN, Emirhan, “Birinci Dünya Savaşı’nda Romanya Osmanlı Askeri Valiliği”, Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi (OSMED), Cilt:4, Sayı:7, Temmuz 2018.
Chmielowska, Danuta, “Birinci Dünya Savaşı Sırasında Galiçya’da Mücadele Eden Osmanlı Askerleri (1916-1917)”, 100. Yılında I. Dünya Savaşı Uluslararası Sempozyumu, 3-5 Kasım 2014, Budapeşte-Macaristan, Bildiri Kitabı, Ankara, 2014.
Çetin, Nurten, “Romanya'nın Birinci Dünya Savaşı'na Girişi ve Osmanlı Devleti'ne Etkileri”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 9 Sayı: 42, Şubat 2016.
Dağlar, Oya, “Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Ordularının Galiçya Cephesine Gönderilmesi ve Cephe Gerisinde Yaşananlar”, İstanbul Üniversitesi Atatürk ilkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 10, İstanbul, 2006.
Gülmez, Nurettin, “Falkenhayn’ın Anılarında Türkiye Notları”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi(ÇTTAD), V/13, 2006 Güz, İzmir, 2006.
Karbi, Bilge, “Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti ve Avusturya-Macaristan Askeri Yardımlarına Bir Örnek: Osmanlı Birliklerinin Galiçya Cephesine Gönderilmesi Kararı Etrafındaki Tartışmalar”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Yıl: 14, Sayı: 20, Bahar 2016, Çanakkale, 2016.
Kaya, Yakup, “Birinci Dünya Savaşı’nda Galiçya Cephesi’nin Açılması ve 15. Osmanlı Kolordusunun Cepheye Gönderilmesi Meselesi”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, cilt: 7, Sayı: 4.
Keleş, Necdet, “Birinci Dünya Savaşı Öncesi ve Sonrasında Almanlarda Türk İmgesi”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 24, Yıl:2016.
Malkoç, Emin Alp, “Vecihi Bey’in Gölgede Kalmış Birinci Dünya Savaşı Anıları: 651 “15. Kolordumuz Galiçya’da-Zlota Lipa Kenarında Bir Sene ” 100. Yılında I. Dünya Savaşı Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı, 3-5 Kasım 2014, Budapeşte-Macaristan, Ankara, 2014.
Martin, Volkan, “Birinci Dünya Savaşı'nda Avrupa'daki Türk Cephelerinden Galiçya-Romanya Örneğinde Savaş Tarihi Üzerine Düşünceler”, IBAD (Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi), Cilt, 2, Sayı:1, Güz- 2017.
Nykiel, Beata, Piotr Nykiel “ Polksiezyc w Galicji”, Çev. Osman Fırat Baş, Komandos, cz.1, nr 11(75), s.43-46; cz. 2 nr 12(76).
Özden, Kemal, “ Birinci Dünya Savaşı Sırasında Osmanlı İmparatorluğu İle Alman İmparatorluğu Arasındaki Ziyaret Diplomasisi” Uluslararası I. Dünya Savaşı’nın 100. Yılı Sempozyumu,(Yayınlanmamış Tebliğ Metni) 13-15 Ekim 2014, Bitlis, 2014.
Özgüldür, Yavuz, “Yüzbaşı Helmut von Moltke’den Müşir Liman von Sanders’e Osmanlı Ordusunda Alman Askeri Heyetleri”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi(OTAM), Sayı: 4, Ankara, 1983.
Türkmen, Zekeriya, Büyük Harpte Makedonya Cephesinde Osmanlı Ordusu: 20. Kolordu ve Bağlı Birliklerin (Takviyeli 177. Piyade Alayı) Makedonya Cephesindeki Mücadelesi”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, İstanbul 2015/1-2, cilt: 14, Sy: 27-28
Keskin, Hasan, 1914-1918 Osmanlı-Avusturya Macaristan İlişkileri, Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hatay, 2006.