DARBE GİRİŞİMLERİ ESNASINDA KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ ROLÜNE BİR ÖRNEK: TALAT AYDEMİR OLAYI VE RADYO

Teknolojik gelişmelerle birlikte birçok farklı alanda misyon üstlenen kitle iletişimaraçlarının, toplumun diğer bütün alanlarında olduğu gibi siyasal yapısındayaşanan değişmelere ve gelişmelere de tesiri olmuştur. Bu çerçevede kitle iletişimaraçlarının siyasal olayların gelişimi üzerindeki etkisi düşünüldüğünde, hükümetekarşı girişilecek bir darbe girişimi esnasında da önemi ortaya çıkmaktadır.Cumhuriyet tarihinde mevcut hükümete yönelik bu tür girişimlerden biri de TalatAydemir Olayı’dır. Bu çalışmada Talat Aydemir Olayı üzerinden kitle iletişimaraçlarını kontrol etmenin darbe girişiminin gidişatı üzerindeki etkisi incelenmeyeve değerlendirilmeye çalışılmıştır. Analiz sonucunda Talat Aydemir tarafındangirişilen her iki olay esnasında gerek darbeciler tarafından gerekse hükümettarafından radyonun kontrol altına alınmasına büyük önem verildiği, yine aynıdoğrultuda olarak liderler tarafından radyodan hükümetin duruma hâkim olduğuyönünde verilen mesajların darbecilerin güçlerini zayıflattığı tespit edilmiştir. Budurum, darbe girişimleri esnasında kitle iletişim araçlarını kontrol etmeninolayların gidişatı üzerinde son derece önemli bir etkiye sahip olduğunu bir kez dahagöstermiştir.

AN EXAMPLE OF THE ROLE OF MASS MEDIA DURING COUP ATTEMPT: TALAT AYDEMİR INCIDENT AND RADIO

Along with the technological developments, the mass media, which have undertaken missions in many different areas, have influenced the changes and developments in the political structure as in all other areas of the society. In this context, considering the impact of mass media on the development of political events, its importance becomes evident during an attempted coup against the government. One of such initiatives in the history of the Republic towards the current government is Talat Aydemir incident. In this study, the effects of controlling the mass media during the attempts of the coup on the movements of the coup on the Talat Aydemir incident have been tried to be analyzed and evaluated. As a result of the analysis, it was determined that great importance was placed on controlling the radio by both coup plotters and the government and the messages given by the radio leaders that the government dominates the situation weaken the power of the coup plotters during both event. This demonstrated once again that controlling mass media during the coup attempts had an extremely important impact on the course of the coup.

PDF

___

Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi
Akis
Akşam
Havadis
Ulus
Ahmad, Feroz, Demokrasi Sürecinde Türkiye 1945-1980, (Çev. Ahmet Fethi), Hil Yayınları, İstanbul, 1994.
Albayrak, Mustafa, Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946-1960), Phoenix Yayınevi, Anakara, 2004.
Aydemir, Talat, Ve Talat Aydemir Konuşuyor, May Yayınları, İstanbul, 1966.
Bedii Faik, İhtilalciler Arasında Bir Gazeteci, Dünya Yayınları, İstanbul, 1967.
Erkanlı, Orhan, Askeri Demokrasi, Güneş Yayınları, İstanbul, 1987.
Hale, William, 1789’dan Günümüze Türkiye’de Ordu ve Siyaset, Türkçesi: Ahmet Fethi, Hil Yayınları, İstanbul, 1996.
Heper, Metin, Türkiye’nin Siyasal Hayatı, (Çev. Kadriye Göksel), Doğan Egmont Yayıncılık, İstanbul, 2011.
İsen, Can Kaya, Geliyorum Diyen İhtilal: 22 Şubat- 21 Mayıs, Kaknüs Yayınları, İstanbul, 2010.
Koçak, Cemil, Darbeler Tarihi 27 Mayıs, 22 Şubat, 21 Mayıs ve 12 Mart, Timaş Yayınları, İstanbul, 2016.
Örtülü, Erdoğan, Üç İhtilalin Hikâyesi, 4. Baskı, Milli Ülkü Yayınevi, Konya, 1977.
Seyhan, Dündar, Gölgedeki Adam, Nurettin Uycan Matbaası, İstanbul, 1966.
Toker, Metin, İsmet Paşa ile On Yıl (1954-1964), IV. Cilt, Akis Yayınları, İstanbul, 1967.
Turan, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi, 5. Kitap, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2002.
Zürcher, Erik Jan, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul, 1995.
Bayram, Yavuz, “Askeri Darbeler ve Medya: Radyo Bildirisinden Face Time’a Darbelerde Medyanın Değişen Rolü”, 19. Yüzyıldan Günümüze Türkiye’de İktidara Müdahaleler ve Darbeler Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 21-23 Mart 2018/Yozgat, C.1, (Yay. Haz. Selcan Koçaslan), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2019, s.351-366.
Demir, Yeşim, “Albay Talat Aydemir’in Darbe Girişimleri”, ÇTTAD, V/12 (2006), s.155-171.
Dilber, Fadime, “Siyasal Katılımda Kitle İletişim Araçlarının Seçmenler Üzerine Etkisi, Karaman İli Seçmenleri Üzerine Bir Alan Araştırması”, Humanities Sciences, C. 7, Sayı: 3 (2012), s.154-191.
Eryaman, Ayşe, “27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi’nden Sonra Sivilleşen Yönetime Darbe Girişimleri: 22 Şubat 1962 ve 21 Mayıs 1963 Harekâtları”, 19. Yüzyıldan Günümüze Türkiye’de İktidara Müdahaleler ve Darbeler Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 21-23 Mart 2018/Yozgat, C. 2, (Yay. Haz. Selcan Koçaslan), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2019, s.733-773.
Göksu, Oğuz, “Darbe Süreçlerinde Kitle İletişim Araçlarının Rolü: 15 Temmuz Darbe Girişiminde Medyanın ve İletişim Teknolojilerinin Kullanılması”, Cemil Meriç 10. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Spor Kongresi Tam Metin Kitabı, Editörler: Ender Eyüboğlu-Sami Baskın, 23-25 Kasım 2018, Hatay, Yayınlanma Tarihi: 24 Aralık 2018, s.1-7.
Güngörmez, Bengül, “Kitle İletişim Araçları, Siyaset ve Propaganda”, Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 3 (2002), s.1-12.
Kubilay, Çağla; Pelivan, Mehmet, “Demokrat Parti ve Radyo: Bir Islahat Girişimi (1954)”, İlef Dergisi, 6(1) (2019), s.27-60.
Özdemir, Hikmet, “Siyasi Tarih (1960-1980)”, Türkiye Tarihi 4, Çağdaş Türkiye 1908-1980, 10. Basım, Yayın Yönetmeni: Sina Akşin, Cem Yayınevi, İstanbul, 2008, s.227-292.
Polat, Nejla, “1946 Çok Partili Dönemin Başlangıcından 1964 TRT’nin Kurulmasına Kadar Türkiye’de Radyo Yayıncılığı”, İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, C. 10, Sayı: 1 (2018), s.125-137.
Soysal, İsmail, “Kitle İletişim Araçları ve Diplomasi”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Sayı: 2 (1992), s.293-313.