CUMHURBAŞKANI İSMET İNÖNÜ’NÜN İLK YURT GEZİSİ VE YANKILARI

Osmanlı Devleti’nin modernleşme çağından beri devleti yönetenler yurt içiseyahatlere çıkarak halka aracısız görüşmeye ve onların sorunlarını ilk ağızdandinleyerek çözüm üretmeye çabalamışlardır. Cumhuriyetin kuruluşundan hemenönce Millî Mücadele’nin lideri Mustafa Kemal Paşa, Anadolu’da gezilere çıkarakhalkla görüşmelerde bulunmuş ve bu geleneği 1923 yılında Cumhurbaşkanıseçilmesinden sonra da devam ettirmiştir. 1938 yılında genç TürkiyeCumhuriyeti’nin devlet yönetiminde önemli değişime sahne olmuş ve kurucu liderMustafa Kemal Atatürk’ün ölümünden sonra yerine İsmet İnönü Cumhurbaşkanıseçilmiştir. II. Dünya Savaşı tehdidinin günden güne arttığı bir dönemde devletinbaşına geçen İsmet İnönü’nün Cumhurbaşkanlığı olumlu karşılanmış, MustafaKemal Atatürk’le uzun yıllar beraber çalışması bir anlamda devletin sürekliliğiaçısından bir teminat olarak değerlendirilmiştir. İnönü, Cumhurbaşkanıseçilmesinden kısa bir süre sonra ilk yurt içi seyahatini Karadeniz bölgesinedüzenlemiştir. Başbakanlıktan ayrılmadan önce planladığı ve görevdenayrılmasından sonra gerçekleştiremediği Kastamonu’dan seyahatine başlayanİnönü, Zonguldak’tan Karabük’e, Çankırı’dan Bartın’a kadar uğradığı bölgelerdehalkın dertleri ve şikâyetleriyle ilgilenmiştir. Bu çalışmada Atatürk’ün ölümünütakip eden günlerde yapılan bu seyahatte aynı zamanda bir büyük liderin ardındanyerine geçen İnönü’nün halk tarafından nasıl algılandığı ve halkın yeniCumhurbaşkanı’ndan beklentilerini ortaya çıkarmak amaçlanmıştır.

PRESIDENT İSMET İNÖNÜ'S FIRST NATIONWIDE TRIP AND ITS ECHOES

Since the modernization period of the Ottoman Empire, the rulers of the state have gone on domestic trips and tried to negotiate with people without intervention and found solutions by listening them directly. Just before the foundation of the Republic, Mustafa Kemal Pasha, the leader of the National Struggle, made trips to Anatolia and held meetings with the public, and continued this tradition after his election as President in 1923. The year, 1938 witnessed significant changes in the administration of the young Republic of Turkey and İsmet Inonu was elected as president after the death of the founding leader, Mustafa Kemal Ataturk. During the period in which the threat of World War II increased, the presidency of İsmet İnönü was welcomed thanks to the collaboration and co works he had with Mustafa Kemal for a long time and it was considered as a guarantee for the continuity of the state. İnönü organized his first domestic trip to the Black Sea region shortly after his election as President. İnönü, who started his journey from Kastamonu which he had planned and could not made before leaving the Prime Ministry, was concerned with the problems and complaints of the people in the regions while visiting Zonguldak, Karabük, Çankırı and Bartın. In this study, it was aimed to reveal how İnönü was perceived as the successor president by the people after the great leader Atatürk's death. this study also aims to reveal the expectations of the people from the new President, Ismet İnönü.

PDF

___

Cumhurbaşkanlığı İsmet İnönü Arşivi
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA)
İnönü Vakfı Arşivi
Akandere, Osman, Millî Şef Dönemi, İz Yayıncılık, İstanbul, 1998. Ali Kemalî, Sultan Aziz’in Mısır ve Avrupa Seyahati, Ahmet Saitoğlu Kitabevi, İstanbul, 1944.
Andıç, Fuat, Bir Padişah Portresi: II. Mahmud, Hitabevi Yayınları, Ankara, 2014.
Atatürk ve Türk İnkılâp Tarihi, (Ed. Fatma Acun), Siyasal Kitabevi, Ankara, 11.bs., 2010.
Aydemir, Şevket Süreyya, İkinci Adam: II. Cilt, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1967.
Az Bilinen Yönleriyle Atatürk” (Ed. Necmi Ülker), Ege Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayını, İzmir, 2007.
Bilâ, Hikmet, CHP: 1919-2009, Doğan Kitap, İstanbul, 4.bs., 2008.
Cumhurbaşkanlığı Tarihi: 1923-2005, Cumhurbaşkanlığı, Ankara, 2. bs., 2006. Çavdar, Tevfik, Türkiye’nin Açlık, Fukaralık ve Yoksunluk Tarihi, İmge Kitabevi, Ankara, 2015.
Çavdar, Tevfik, Türkiye’nin Demokrasi Tarihi: 1839-1950, İmge Kitabevi, Ankara, 3.bs., 2004.
Çeçen, Anıl, Halkevleri, Gündoğan Yayınları, Ankara, 1990.
Çelebi, Mevlüt, Sultan Reşad’ın Rumeli Seyahati, Akademi Kitabevi, İzmir, 1999.
Derin, Haldun, Çankaya Özel Kalemini Hatırlarken (1933-1951), (Yay. Haz. Cemil Koçak), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1995.
Doğan, Avni, Kurtuluş, Kuruluş ve Sonrası, Dünya Yayınları, İstanbul, 1964.
Eski, Mustafa, İsmet İnönü’nün Kastamonu Gezileri, Çağdaş Yayınları, İstanbul, 1995.
İnönü, Atatürk’ü Anlatıyor, (Haz. Abdi İpekçi) Cem Kitabevi, İstanbul, 1968.
İnönü, İsmet, Hatıralar 2. Kitap, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1987.
İsmet İnönü’ye Armağan, (Yay. Haz. Rahmi Kumaş), Birleşmiş Milletler Türk Derneği Yayınları, Ankara, 1999.
İnönü’den Anılar: “Özlemler”, (Der. Sabri Babacan), Bilgi-Başarı Yayınları, İstanbul, 2005.
Keleş, Erdoğan, Sultan Abdülmecid’in Rumeli Seyahati, Birleşik Yayınevi, Ankara, 2011.
Koçak, Cemil, Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938-1945), Yurt Yayınları, Ankara, 1986.
Koçu, Reşat Ekrem, Tarihimizde Garip Vakalar, Varlık Yayınları, İstanbul, 3.bs., 1971.
Melzig, Herbert, İsmet İnönü: Millet ve İnsaniyet, Kanaat Kitabevi, 1943.
Millî Şef’in Söylev, Demeç ve Mesajları, (Der. Kemal Kadri Kop), Akay Kitabevi, Ankara, 1945.
Mufassal Osmanlı Tarihi Cilt 6, Güven Yayınevi, İstanbul, 1972.
Osmanlı Devleti ve Medeniyeti Tarihi, (Ed. Ekmeleddin İhsanoğlu), IRCICA, İstanbul, 1994.
Önder, Mehmet, Atatürk’le Adım Adım Türkiye, Kültür Ofset Araştırma Yayınları, Ankara, 1984.
Özdemir, Hikmet, Atatürk’ten Günümüze Cumhurbaşkanı Seçimleri, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2007.
Renda, M. Abdülhalik, Günlükler: 1920-1950, (Yay. Haz. Aytaç Demirci-Sabri Sayarı), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2019.
Sertoğlu, Midhat, Resimli Osmanlı Tarihi Ansiklopedisi, İskit Yayınevi, İstanbul, 1958.
Tokgöz, Erdinç, Türkiye’nin İktisadi Gelişme Tarihi: 1914-2011, İmaj Kitabevi, Ankara, 2011.
Turan, Şerafettin, İsmet İnönü: Yaşamı, Dönemi ve Kişiliği, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2000.
Us, Asım, Hatıra Notları 1930-1950: Atatürk, İnönü, İkinci Dünya Harbi ve Demokrasi Rejmine Giriş Devri Hatıraları, Vakit Matbaası, İstanbul, 1966.
Akşam
Cumhuriyet
Tan
Ulus
Ülkü