+lI/+lU ve +sIz/+sUz EKLERİ TEMELİNDE CİNSİYET

Türkçede cinsiyet kategorisi bulunmamasına rağmen, bazı kelimeler üzerinden cinsiyet varlığı görülmektedir. Bu durum kendi biyolojik özelliklerinin temelinde ve dil bilgisel ya da sözvarlığı başta olmak üzere çeşitli biçimlerde olmaktadır. İsimden isim yapım eklerinden olan +lI/+lU eki varlığı, bulunmayı; +sIz/+sUz eki ise daha çok yokluğu, yetersizliği bildirmektedir. Bu yapım ekleri, bazı kelimelere eklenerek sanki belli bir cinsiyete ait olunduğunu göstermektedir. Bu durum daha çok +lI/+lU ve +sIz/+sUz i.i.y.e.’nin sıfat görevi üstlenmesinden kaynaklanmaktadır. +lI/+lU ve +sIz/+sUz i.i.y.e. ile verilen örnekler, kesinlikle dil bilgisel cinsiyetin Türkçede olduğunu kanıtlamamaktadır. Bu ekler, kelimeyi daha çok isim ve sıfat biçimine sokması nedeniyle cinsiyete bağlı olduğunu göstermektedir. Bu makalede +lI/+lU ve +sIz/+sUz i.i.y.e.’nin Türkçe Sözlük (2011)’te cinsiyet anlamı veren kelimelerle ilişkisi üzerine durulacaktır. Yapılan genel taramada 69 adet kelime tespit edilmiş, ardından cinsiyete göre aldığı rol kapsamında değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda konuyla ilgili detaylı açıklamalar ve örnekler verilip ardından bazı fikirler belirtilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Türkçe, +lI/+lU, +sIz/+sUz, cinsiyet, eril

THE GENDER BASED ON +lI/+lU and +sIz/+sUz SUFFIXES

Although there are no gender categories in Turkish, gender is seen in some words. This situation is at the basis of their biological characteristics in a variety of forms, in particular linguistic or vocabulary.When +lI/+lU suffix shows presence, +sIz/+sUz suffix shows absence, inadequacy. These suffixes are added to the word to show that it is subject to a certain gender (due to the biological properties of the word). This position is arised mostly due to the adjective function of +lI/+lU and +sIz/+sUz construct suffixes. The examples given with +lI/+lU and +sIz/+sUz construct suffixes certainly do not prove that the grammatical gender is in Turkish. Especially these suffixes indicate that due to the creation of gender-related forms of nouns and adjectives. In this article focuses on the relationship between the words of the “Turkish Dictionary [Türkçe Sözlük] (2011)” and the meaning of the +lI/+lU and +sIz/+sUz construct suffixes. 69 words were determined in the general research and then evaluated within the scope of the gender. Detailed explanations and examples have been given about this topic and some ideas have been put forward at the end of the research.

Keywords:

Turkish +lI/+lU, +sIz/+sUz, Gender, Female, Male,

PDF

___

Aksan, D. (2003). Her Yönüyle Dil – Ana Çizgileriyle Dilbilim, Ankara: TDK
Banguoğlu, T. (1974). Türkçenin Grameri, İstanbul: Baha Matbaası, İstanbul
Dağabakan, F.Ö. (2011). Dillerde Cinsiyet Almanca ve Türkçede Cinsiyet Kavramları, A.Ü Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED], 46, Erzurum, ss. 281-300.
Doğan, E. (2011). Türkiye Türkçesinde Cinsiyet Kategorisinin İzleri, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Bahar 4/17. ss. 89-98.
Ergin, M. (2009). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak.
Gencan, T. N. (1979). Dilbilgisi, Ankara: TDK.
Genç, H. N. (2018). Atasözlerinde Toplumsal Cinsiyet Algısı Olarak Kadın, Folklor/Edebiyat Dergisi, 24/94, ss. 13-34.
Güden, M. P. (2006). Dilde Cinsiyet Ayrımcılığı Türkçenin İçerdiği Eril ve Dişil İfadeler Bakımından İncelenmesi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Inglis D., John B., Rhoda W. (2005). Nature: From Nature to Natures: Contestation and Reconstruction. Volume III. London and Newyork:Taylor & Francis
Kerimoğlu, C., Doğan, G. (2015). Türkçede Cinsiyet Görünümleri ve Çağrışımsal Zihniyet, TÜBAR, Güz XXXVIII, ss. 143-178.
Korkmaz, Z. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK
Korkmaz, Z. (2009). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Ankara: TDK
Sagınbayeva, B., Derbişeva, Z. (2014). Türk Cana Kırgız Tilderinin Salıştırma Morfologiyası (Türkçe-Kırgızca Karşılaştırmalı Morfoloji), Bişkek: KTMÜ
Shazu, I. R. (2014). Relationship Between Gender and Language. Journal of Education and Practice. Vol.5, No.14. ss. 93-100.Türkçe Sözlük (2011). Ankara: TDK
Uzun, N. E. (2004). Dilbilgisinin Temel Kavramları. İstanbul.