İKTİSADİ DÖNÜŞÜMÜN MEKANSAL YANSIMASI: KENTLEŞME

Kentleşme, “sanayileşmeye ve ekonomik gelişmeye koşut olarak kent sayısının artması ve bugünkü kentlerin büyümesi sonucunu doğuran, toplum yapısında artan oranda örgütlenme, işbölümü ve uzmanlaşmaya neden olan bir nüfus birikim süreci” olarak tanımlanabilir. Bu süreç, ekonomik, sosyal ve teknolojik değişmeleri içermektedir. 1800’lerde dünya nüfusunun yalnızca % 2’si kentlerde yaşamaktayken 2000’li yıllarda bu oran % 50’nin üzerine çıkmıştır. Kentsel alanlarda nüfus yoğunluğunda meydana gelen artış yapısal değişime yol açmıştır. Kentleşme ve iktisadi kalkınma arasında yakın ilişkiler bulunmaktadır. Dengeli kalkınma sürecinde kentleşme, sanayileşme ile koşut gerçekleşirken kalkınmayı hızlandırıcı bir işlev üstlenmektedir. Dengesiz kentleşmede ise, siyasi, iktisadi ve çevresel alanda negatif dışsallıklar ortaya çıkabilmektedir. Gelişmekte olan ülkelerle özdeşen bu süreçte kentleşme deneyimi, çarpık kentleşme, adaptasyon sorunu, yapısal ve sosyal açıdan uyumsuz yerleşimler vb. sorunlar ile karakterize olmakta; sanayileşmenin etkisiyle çevre sorunları ortaya çıkmaktadır. Bu sorunlara çözüm bulunabilmesi, kentleşme sürecini düzenleyici politikaların uygulanması ile olanaklı olabilmektedir. Zamanla niteliği değişen kent olgusu ve kentleşme sürecini, yapısal değişim, göç ve sanayileşmeye vurgu yaparak yorumlamak uygun olacaktır. Bu tespitten hareketle çalışmada dünyada yapısal değişim ile kentleşme ve sanayileşme süreci, kalkınma ve kent olgusu açısından değerlendirilmiştir. Kentsel nüfustaki büyüme göç ve doğurganlık oranındaki artışlardan ileri gelmiş; göçler, kırsal nüfusun kentlerde sunulan eğitim, sağlık ve eğlence hizmetleri gibi avantajları elde etme arzusu ile gerçekleşmiştir. Sanayileşme, iktisadi büyüme ve yeni işlere yol açarak insanları şehirlere sürüklemektedir. Belirgin şekilde yüksek olan sosyal, çevresel ve iktisadi refah beraberinde eğitim, yönetim müdahaleleri ve sosyal reformlara yol açmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Dengeli Kentleşme, Dengesiz Kentleşme, Yapısal Değişim

SPATIAL REFLECTION OF ECONOMIC TRANSFORMATION: URBANIZATION

The urbanization is defined as procreator that means increasing the number of cities results enlargement of cities in parallel with industrialization and economic development, it increasingly creates an organization, the division of labor and specialization, and it is a population accumulation. This process includes the economic, social and technological change. In 1800 only about 2 percent of the world’s population lived in urban areas. In only 200 years, the world’s urban population has grown from 2 percent to nearly 50 percent of all people. There are close relations between urbanization and economic development. In a balanced development process, urbanization is parallel to industrialization and it has a function to accelerate development. On the other hand, negative externalities in political, economic and environmental areas can be seen in unstable urbanization. In this process that is identified with developing countries, urbanization experience, distorted urbanization, adaptation problem, structural and social incompatible settlements etc. characterized by problems; environmental problems arise due to industrialization. The solution of these problems can be possible with the implementation of regulatory policies. The increased density of populations in urban areas led to structural change. It will be appropriate to interpret the changing composition of the city concept along time and the process of urbanization with the emphasis on structural change, immigration and induztrialization. Starting off from this perspective, this study explores structural change in world a coupled with the process of industrialisation and in relation to the economic development and the fact of the city. The growth in urban areas comes from both the increase in migration to the cities and the fertility of urban populations. Much of urban migration is driven by rural populations desire for the advantages that urban areas offer. Urban advantages include greater opportunities to receive education, health care, and services such as entertainment. Industrialization leads to urbanization by creating economic growth and job opportunities that draw people to cities. Cities have a progressively higher level of social, environmental and economic prosperity achieved through increased education, government intervention and social reform.

Keywords:

Balanced Urbanization, Unbalanced Urbanization, Structural Change,

PDF

___

Braudel, Fernand (1991). Maddi Medeniyet ve Kapitalizm, (Çev.) Mustafa Özel, İstanbul: Ağaç Yayınları.
Curtis, Jennifer. “Mega cities”, http://hsc.csu.edu.au/ adresinden 18.12.2017 tarihinde erişildi.
Ergin, Feridun (1973). "Endüstri Devrimi", Ak İktisat Ansiklopedisi, Cilt II, İstanbul: Ak Yayınları.
Goudie, Andrew (2013). The Human Impact on the Natural Environment: Past, Present, and Future, 7th Edition, Wiley – Blackwell.
Güran, Teyfik (1990). İktisat Tarihi, İstanbul: Damla Ofset.
Heaton, Herbert (Tarihsiz). Avrupa İktisat Tarihi, Cilt II, (çev.) M. Ali KILIÇBAY ve Osman AYDOĞUŞ, Ankara: Verso Yayıncılık.
ILO (2018). www.ilo.org/public/english/employment/strat/download/get07en.pdf adresinden 10.05.2018 tarihinde erişildi.
IMF, https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/02/weodata/index.aspx adresinden 04.05.2018 tarihinde erişildi.
Işık, Oğuz (1999). ‘‘Kenti Düşünmek, Kent Üzerine Düşünmek’’, Toplum ve Bilim, Mayıs- Haziran, 14/3: 66-79.
Kıray, Mübeccel (2003). “Azgelişmiş Ülkelerde Metropolleşme Süreci”, Kentleşme Yazıları, İstanbul: Bağlam Yayınları.
Lo, Fu-chen. and Yue-man Yeung (1998). Globalization and the World of Large Cities, Tokyo: United Nations University Press.
Parikh, Jyoti K. et al. (1991). Indira Gandhi Institute of Development Research, “Consumption Patterns: The Driving Force of Environmental Stress” (presented at the United Nations Conference on Environment and Development, August 1991.)
Pustu, Yusuf (2006). ‘‘Küreselleşme Sürecinde Kent, Antik Site’den Dünya Kentine’’, Sayıştay Dergisi, 60: 129-151.
Rosenberg, Nathan, and Birdzell, L. E. (1992). Batı Nasıl Zengin Oldu, (Çev.) Erdal Güven, İstanbul: Form Yayınları.
Türkdoğan, Orhan (1981). Endüstri Sosyolojisi, Türkiye'nin Endüstrileşmesi: Dün - Bügün - Yarın, Ankara: Töre Devlet Yayınevi.
Türkiye Vakıflar Bankası (2007). Türk Anonim Ortaklığı Sektör Araştırmaları: Küreselleşme Sürecinde Dünya ve Türkiye Ekonomisinde Sektörel Yapıdaki Dönüşüm Üzerine Bir inceleme, Ankara.
U.S. Census Bureau (2003). Statistical Abstract of the United States, Washington, DC: Government Printing Office.
United Nations (2005). Population Challenges and Development Goals, New York.
United Nations (2018). Population Division Department of Economic and Social Affairs, World Urbanization Prospects: The 2018 Revision, http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/igo/ adresinden 23.05.2018 tarihinde erişildi.
Ülgener, Sabri F. (1973). "Kapitalizmin Tarihi Gelişimi", Ak İktisat Ansiklopedisi, Cilt: 2, İstanbul.
Weber, Max (1961). General Economic History, Hellman M. Palyi, (eds.) Frank H. Knight, Translato London: Collier Macmillian.
World Bank, World Development Indicators (2018). http://wdi.worldbank.org/table/4.2 adresinden 09.05.2018 tarihinde erişildi.
WTO (World Trade Organization) (2018). Statistical Database, Washington, D.C: World Bank.
WTO, http://www.wto.org/english/res_e/booksp_e/anrep_e/trade_profiles07_e.pdf adresinden 22.05.2017 tarihinde erişildi.
Zeytinoğlu, Erol (1993). İktisat Tarihi, İstanbul: Süryay Yayıncılık.