MODANIN DİJİTAL GELECEĞİ: 3 BOYUTLU GİYSİLER, METAVERSE VE NFT

Dijital kimlik ve sanal estetiğin önemi, eski nesiller için yeni kavramlardır; ancak günümüz nesli, sanal kimliğin fiziksel varlık kadar önemli olduğu bir zamanda yaşamaktadır. Dijital kimlik ve sanal estetiğin ifade edilebileceği “Metaverse”; insanların iş imkânı bulabileceği, 3 boyutlu giysiler tasarlayabileceği, ülke-sergi gezebileceği ve bizzat içerisinde aktif olabileceği sanal bir evrendir. Metaverse, aynı zamanda gerçek dünyayı tamamlayan ve insanların gün geçtikçe ilgisinin arttığı yeni bir alandır. Bu bağlamda ülkeler, bu sanal alanın gelişimini takip etmekte ve yatırımlar yapmaya başlamaktadır. Metaverse, yeni kavramları ve ekonomiyi beraberinde getirmekte ve sanal paranın değerini ve kullanımını artırmaktadır. Teknolojiyi takip eden şirketler, hayatta kalmak ve rekabeti artırmak için Metaverse evrenine giriş yaptığına dair açıklamalar yapmaktadır. Metaverse evrenine çabuk adapte olabilen alanlardan biri de moda sektörüdür. Moda dünyasında büyük ve öncü markalar; özgün, 3 boyutlu avatarlarını ve dijital varlıklarını birden fazla sanal platform, video oyunları ve uygulamalar için oluşturmaya başlamıştır. Çalışmada amaç; sanal gerçeklik sunan “Metaverse” evreninde moda markalarının yaptığı değişiklikler ve gelişmeleri örnekler ile incelemektir. Bu amaçla çalışmada; Metaverse evreni ile ilgili güncel kaynaklardan elde edilen bilgilerin derlendiği betimleyici bir araştırma yapılmıştır. Çalışma sonunda; moda alanındaki markaların metaverse evreninde yaşadığı yeni deneyimler ile tasarlama, üretme, sunma ve pazarlama şeklinin değişmeye başladığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Metaverse, Moda, NFT, Sanal Gerçeklik, 3 Boyutlu Giysi

PDF

___

Ağca, G. ve Kozbekçi Ayranpınar, S. (2021). Moda Sektöründe Artırılmış Gerçeklik ve Sanal Gerçeklik, Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 25, s. 1-15. doi: 10.17484/yedi.731854.
Bayraktar, E. ve Kaleli, F. (2007). Sanal Gerçeklik Ve Uygulama Alanları, IX. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, 31 Ocak - 2 Şubat 2007, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
Beck, R. (2018). Beyond Bitcoin: The Rise of Blockchain World, Computer, 51 (2), pp. 54 – 58.
Bozat, U. A. ve Dedelioğlu, C. (2018). Artırılmış Gerçeklik (Ar) – Geleneksel Ve Dijitalin Kâğıt Üzerinde Buluşması, 6. Uluslararası Matbaa Teknolojileri Sempozyumu Bildirileri, 01-03 Kasım 2018, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Choi, K. H. (2019). Digitalized Dynamic Fashion Illustration, Using Motion Graphics. Proceedings Of International Conference On Fashion Communication: Between Tradition And Future Digital Developments, pp. 9 - 20. Cham: Springer.
Choi K. and Kim - Vick, J. (2020). A Collaborative Study on 3D Dynamic Fashion Design Development, Using Digital Technology, Itaa Proceedings, https://www.researchgate.ne t/publication/343769408_A_Collaborative_Study_on_3D_Dynamic_Fashion_Design_Developm ent_Using_Digital_Technology, pp: 1-3, Erişim Tarihi: 01.01.2022.
Duan, H., Li, J., Fan, S., Lin, Z., Wu, X., & Cai, W. (2021, October). Metaverse for social good: A university campus prototype. In Proceedings of the 29th ACM International Conference on Multimedia. 153-161.
Halaçeli Metlioğlu, H. ve Yılmaz, H. (2021). Covid 19 Sürecinde Moda Tasarımında Sürdürülebilirlik Yaklaşımları. İdil, 88, s. 1747 - 1757. doi: 10.7816/idil-10-88-04.
Lee, J. Y. (2021). A Study on Metaverse Hype for Sustainable Growth. International journal of advanced smart convergence, 10 (3), pp. 72 - 80.
Lee, L., Braud, T., Zhou, P., Wang, L., Xu, D., Lin, Z., & Hui, P. (2021). All One Needs to Know about Metaverse: A Complete Survey on Technological Singularity, Virtual Ecosystem, and Research Agenda.
Ko, S. Y., Chung, H. K., Kim, J. I., & Shin, Y. (2021). A Study on the Typology and Advancement of Cultural LeisureBased Metaverse. KIPS Transactions on Software and Data Engineering, 10 (8), pp. 331 - 338.
Kuş, O. (2021). Metaverse: ‘Dijital Büyük Patlamada’ Fırsatlar Ve Endişelere Yönelik Algılar, Intermedia International e-Journal, 8 (15), s. 245 - 266, doi: 10.21645/intermedia.2021.109.
Mackey, A., Wakkary, R., Wensveen, S., & Tomico, O. (2017). ‘Can I wear this?’ Blending clothing and digital expression by wearing dynamic fabric. International Journal of Design 11 (3), pp. 51 - 65.
Mackey, A., Wensveen, S., Wakkary, R., Hupfeld, A., & Tomico, O. (2019). Wearing digital shimmers: A fashion-centric approach to wearable technology. Proceedings of the 4th biennial research through design conference, pp. 19-22. Delft and Rotterdam: Delft University of Technology.
Seok, W. H. (2021). Analysis of Metaverse Business Model and Ecosystem. Electronics and Telecommunications Trends, 36 (4), pp. 81 - 91.
Tanrıverdi, M., Uysal, M. ve Üstündağ, T. M. (2019). Blokzinciri Teknolojisi Nedir? Ne Değildir?: Alanyazın İncelemesi, Bilişim Teknolojileri Dergisi, 12 (3), s. 203 - 217.
Wu, S., Kang, Y., Ko, Y., Kim, A., Kim N., Kim, C. , Ko, H. (2013). Study on 3D Virtual Clothing by Utilizing Digital Fashion Show, Journal of Korea Multimedia Society, 16 (4), pp. 529 - 537, doi.org/10.9717/kmms.2013.16.4.529A.
http 1: Nakamoto, S. (2018). Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System, http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/summary?doi=10.1.1. 221.9986, Erişim tarihi: 20.01.2022.
http 2: Dağlı, İ. (2021). Nft İktisadi Bir Balon Mu Yoksa Dijital Varlıkların Geleceği Mi? Kripto Paraların Ardından Hızla Büyüyen Nft Piyasaları, https://www.researchgate.net/publication/355486590_ NFT_IKTISADI_BIR_BALON_MU_YOKSA_DIJITAL_VARLIKLARIN_GELECEGI_MI_KRIPTO_PARALA RIN_ARDINDAN_HIZLA_BUYUYEN_NFT_PIYASALARI, Erişim Tarihi: 15.01.2022.
http 3: Sözcü, (31.01.2022) “İşte metaverse ile birlikte hayatımıza girecek meslekler” https://www.sozcu.com.tr/2022/ekonomi/iste-metaverse-ile-birlikte-hayatimiza-girecek- meslekler-6920399/, Erişim Tarihi: 04.02.2022.
http 4: Midas, (03.12.2021) https://www.getmidas.com/midasin-kulaklari/midas-bakisi- metaverse-yatirimi-ve-hisseleri-1-bolum-p 4521?utm_source=google&utm_medium=search&utm_c ampaign=GG_Search_Mix_Mix_WebsiteTraffic_Website_none_Metaverse&gclid=CjwKCAiAvOe QBhBkEiwAxutUVH22sRIMOc23o2cs2SZpjfAN4d0-XXKthlN5vgRYPXou_w16Y33XaRoC43MQAvD _BwE, Erişim Tarihi: 20.11.2021.
http 5: Yarow, J. (26.03.2014). “The Only Explanation Of Facebook Buying Oculus For $2 Billion That Makes Any Sense” https://www.businessinsider.com/why-mark-zuckerberg-bought- oculus-for-2-billion-2014-3, Erişim Tarihi: 25.12.2021.
http 6: Zuckerberg, M. (2021). “Founder’s Letter”,2021 https://about.fb.com/news/2021/10/founders -letter/, Erişim Tarihi: 05.01.2022.
http 7: “Horizon Workrooms”, Facebook (Meta) Resmi İnternet Sitesi, https://about.fb.com/news/2021/08/introducing-horizon-workrooms-remote-collaboration- reimagined/, Erişim Tarihi: 05.01.2022.
http 8: Gaubert, J. (11.11.2021). Seoul to become the first city to enter the metaverse. What will it look like?, https://www.euronews.com/next/2021/11/10/seoul-to-become-the-first-city- to-enter-the-metaverse-what-will-it-look-like, Erişim Tarihi: 23.12.2021.
http 9: Kılınç, Ü. (28.01.2022). https://www.webtekno.com/cumhurbaskani-erdogan- metaverse-talimat-h120043.html, Erişim Tarihi: 07.02.2022.
http 10: Kara, Ş. S. (2022). 3 Boyutlu Yapı stokları Metaverse’de, https://www.haberturk.com/amasya-haberleri/94701052-3-boyutlu-yapi-stoklari- metaversede-, Erişim Tarihi: 22.02.2022.
http 11: DHA. (2022). Türkiye’de İlk NFT Dersi Ankara Üniversitesi’nde Veriliyor, https://www.ensonhaber.com/ic-haber/turkiyede-ilk-nft-dersi-ankara-universitesinde-veriliyor, Erişim Tarihi: 19.02.2022.
http 12: Fortnite- Ariana Grande konseri, Seier, (https://metaversenews.com/ariana-grande- follows-travis-scott-concert-in-fortnite/, Erişim Tarihi: 11.12.2021.
http 13: Hussey, M.; Chipolina, S. ;and Graves, S. (08.09.2020). “What are CryptoKitties?”, https://decrypt.co/resources/cryptokitties, Erişim Tarihi: 04.12.2021.
http 14: Hahn, J. (21.12.2021). “Dezeen's top 10 designs for the metaverse from 2021” https://www.dezeen.com/2021/12/21/metaverse-designs-review-2021/, Erişim Tarihi: 24.02.2022.
http 15: Özkır, D. (26.10.2021). Karikatürist Selçuk Erdem’in NFT koleksiyonu Fluffy Polar Bears saniyeler içerisinde tükendi, https://webrazzi.com/2021/10/26/selcuk-erdem-nft-fluffy-polar- bears/, Erişim Tarihi: 04.01.2022.
http 16: Öztürk, A. ve Karagöz M. H. (2020). Her Şey NFT Olabilir! - NFT'lerin Yapımı ve Ticareti Nasıl? | Alemşah Öztürk & Melis Hazal Karagöz, https://www.youtube.com/watch?v=UMWU0aGk23s, Erişim Tarihi: 15.02.2022.
http 17: SuperRare. (2020). Cloud Monument Dark, https://superrare.com/artwork-v2/cloud- monument-dark-7656, Erişim Tarihi: 14.02.2022.
http 18: Tomaino, N. (13.09.2020). Who is Pak?, https://thecontrol.co/who-is-pak- e89b12b0f0af, Erişim Tarihi: 14.02.2022.
http 19: Sotheby’s Müzayedesi (2020). “The Fungible Collection”, https://www.sothebys.com/en/digital-catalogues/the-fungible-collection-by-pak, Erişim Tarihi: 12.02.2022.
http 20 : Deutsche Welle (DW) Türkçe. (2021).Esrarengiz sanatçı PAK | Dijital sanat dünyasının Banksy’si - DW Türkçe, https://www.youtube.com/watch?v=qp9e8_CSG-4, Erişim Tarihi: 12.02.2021.
http 21: Hidreley (2021). Artist Transforms Famous Paintings Into Realistic 3D Furry Artworks, https://www.boredpanda.com/digital-art-famous-paintings-reimagined-furry-artworks- muartive/?utm_source=google&utm_medium=organic&utm_campaign=organic, Erişim Tarihi: 15.02.2022.
http 22: Dunne, B. (2021). Adidas, With Bored Ape Yacht Club and Gmoney, Steps Into Metaverse, https://www.complex.com/sneakers/bored-ape-yacht-club-adidas-nft-hoodie- tracksuit, Erişim Tarihi: 20.12.2021.
http 23: Pıng, L. O. (2021). Ralph Lauren Enters The Metaverse With “Winter Escape” Themed Experrience, https://www.marketing-interactive.com/ralph-lauren-enters-the-metaverse-with- winter-escape-themed-experience, Erişim Tarihi: 22.12.2021.
http 24: Deeley, R. (2021). Ralph Lauren Zepeto partnership , https://www.businessoffashion. com/news/technology/ralph-lauren-enters-metaverse-with-zepeto-partnership/, Erişim Tarihi: 30.12.2021.
http 25: Gupta, S. M. (2022). Gucci Buys Virtual Land on The Sandbox, https://www.prestigeonline.com /sg/pursuits/tech/gucci-buy-land-the-sandbox-entering- metaverse/, Erişim Tarihi: 20.02.2022.
http 26: Şimşek, M. Y. (2022). What is the metaverse? What does it promise for the fashion and apparel industry?, https://www.textilegence.com/en/what-is-the-metaverse-what-does-it- promise-for-the-fashion-and-apparel-industry/, Erişim Tarihi: 10.01.2022.
http 27: Lung, T. (2021). Burberry Bridges NFT With Physical Limited – Edition Scarf Ahead Of Alibaba Singles’ Day, https://www.forbes.com/sites/tiffanylung/2021/10/24/burberry-bridges- nft-with-physical-limited-edition-scarf-ahead-of-alibaba-singles-day/?sh=469fa42d2259, Erişim Tarihi: 09.12.2021.
http 28: Driver, R. (2021). Balenciaga Planning Launch Of Department Dedicated To Metaverse, https://ww.fashionnetwork.com/news/Balenciaga-planning-launch-of-department-dedicated- to-metaverse,1359016.html, Erişim Tarihi: 05.12.2021.
Görsel 1. Facebook’un yeni logosu “Meta”, Facebook (Meta) Resmi İnternet Sitesi, https://about.facebook.com/meta/, Erişim Tarihi: 05.01.2022.
Görsel 2. “Horizon Workrooms”, Facebook (Meta) Resmi İnternet Sitesi, https://about.fb.com/news/2021/08/introducing-horizon-workrooms-remote-collaboration- reimagined/, Erişim Tarihi: 05.01.2022.
Görsel 3. Türkiye’de İlk NFT dersi, Ankara Üniversitesi Resmi İnternet Sitesi, https://www.ankara.edu.tr/turkiyenin-ilk-nft-dersi-ankara-universitesinden/, Erişim Tarihi: 18.02.2022.
Görsel 4. Fortnite-Travis Scott ile konseri, Epic Games, https://www.epicgames.com/fortnite/tr/news/astronomical, Erişim Tarihi: 11.12.2021.
Görsel 5. Fortnite- Ariana Grande konseri, Seier, https://metaversenews.com/ariana-grande- follows-travis-scott-concert-in-fortnite/, Erişim Tarihi: 11.12.2021.
Görsel 6. NFT teknoloji ile tescillenmiş “Cryptokitties avatarları”, Hussey, vd., https://www.cryptokitties.co/, Erişim Tarihi: 07.01.2022.
Görsel 7. Beeple “Everdays: The First 5000 Days”, Hahn,https://www.dezeen.com/2021/12/21/metaverse-designs-review-2021/, Erişim Tarihi: 24.02.2022.
Görsel 8. Selçuk Erdem ve Alemşah Öztürk “Fluffy Polar Bears NFT Koleksiyonu”, https://webrazzi.com/2021/10/26/selcuk-erdem-nft-fluffy-polar-bears/, Erişim Tarihi: 04.01.2022.
Görsel 9. Pak, “The Fungible NFT Koleksiyonu”, Sotheby’s Müzayedesi, https://www.sothebys.com/en/digital-catalogues/the-fungible-collection-by-pak, Erişim Tarihi: 12.02.2022.
Görsel 10.Murat Yıldırım, “Furry Lisa-Furry” https://www.behance.net/gallery/97370749/Furry- Artworks, Erişim Tarihi: 15.02.2022.
Görsel 11. Murat Yıldırım, “Furry Çığlık” Furry Artworks Koleksiyonu, https://www.behance.net/gallery/97370749/Furry-Artworks, Erişim Tarihi: 15.02.2022.
Görsel 12. Kalıpların Avatar Üzerine Giydirilerek Denemeler Yapılması, CLO 3D Fashion Design Software Resmi Sayfası, https://www.clo3d.com/, Erişim Tarihi: 12.01.2022.
Görsel 13. New York Moda Haftası’ndaki Podyumda Sanal Manken, Voguebusiness Resmi Sayfası, https://www.voguebusiness.com/technology/how-the-metaverse-influenced-new- york-fashion-week, Erişim Tarihi: 15.02.2022.
Görsel 14. Adidas’ın Metaverse Sayfası, Adidas Resmi İnternet Sitesi, https://www.adidas.com/into_the_metaverse, Erişim Tarihi: 13.02.2022.
Görsel 15. Lesley, J. (2021). Indigo Herz, https://cryptopumpnews.com/tr/bitcoin-news/adidas- steps-into-the-metaverse-by-partnering-with-nft-projects-bored-ape-yacht-club-punks-comic/, Erişim Tarihi: 09.01.2022.
Görsel 16. Dunne, B. (2021). Adidas’ın Gmoney ve Punks Comic İle İşbirliği, . https://www.complex.com/sneakers/bored-ape-yacht-club-adidas-nft-hoodie-tracksuit, Erişim Tarihi: 20.12.2021.
Görsel 17. Pıng, L. O. (2021). Ralph Lauren Enters The Metaverse With “Winter Escape” Themed Experience, https://www.marketing-interactive.com/ralph-lauren-enters-the-metaverse-with- winter-escape-themed-experience, Erişim Tarihi: 22.12.2021.
Görsel 18. Deeley, R. (2021). Ralph Lauren Zepeto partnership, https://www.businessoffashion.com/news/technology/ralph-lauren-enters-metaverse-with- zepeto-partnership/, Erişim Tarihi: Erişim Tarihi: 30.12.2021.
Görsel 19. Gupta, S. M. (2022). Gucci Buys Virtual Land on The Sandbox, https://www.prestigeonline.com/sg/pursuits/tech/gucci-buy-land-the-sandbox-entering- metaverse/, Erişim Tarihi: 20.02.2022.
Görsel 20. Supergucci, Superplastic Resmi İnternet Sitesi, https://superplastic.co/pages/gucci- supergucci?utm_source=DesignTAXI&utm_medium=DesignTAXI&utm_term=DesignTAXI&utm_ content=DesignTAXI&utm_campaign=DesignTAXI, Erişim Tarihi: 10.02.2022.
Görsel 21. Sharky B, Hypebeast Resmi İnternet Sitesi, https://hypebeast.com/2021/8/streetsnaps-sharky-b-burberry-blankos-nft-release-info, Erişim Tarihi: 01.02.2022.
Görsel 22. Gibson, L. (2021). Burberry, Coach Offer NFTs On China’s Single Day Despite Crypto Crackdown, https://www.taiwannews.com.tw/en/news/4341781, Erişim Tarihi: 11.11.2021.
Görsel 23. Lung, T. (2021). Burberry Bridges NFT With Physical Limited – Edition Scarf Ahead Of Alibaba Single’s Day, https://www.forbes.com/sites/tiffanylung/2021/10/24/burberry-bridges- nft-with-physical-limited-edition-scarf-ahead-of-alibaba-singles-day/?sh=469fa42d2259, Erişim Tarihi: 03.10.2021.
Görsel 24. Driver, R. (2021). Balenciaga Planning Launch Of Department Dedicated To Metaverse, https://ww.fashionnetwork.com/news/Balenciaga-planning-launch-of-department- dedicated-to-metaverse,1359016.html, Erişim Tarihi: 05.12.2021.
Görsel 25. Nikeland, Roblox Nikeland Resmi İnternet Sitesi , https://www.roblox.com/nikeland, Erişim Tarihi: 01.12.2021.
Görsel 26. Lesley, J. (2021). Nikeland Sanal Oyunu, https://cryptopumpnews.com/tr/bitcoin- news/adidas-steps-into-the-metaverse-by-partnering-with-nft-projects-bored-ape-yacht-club- punks-comic/, Erişim Tarihi: 03.12.2021.
Görsel 27. 3 Boyutlu Charli Cohen x Pokémon Koleksiyon Örneği, Aircards Resmi İnternet Sitesi, https://www.aircards.co/blog/yahoo-charli-cohen-x-pokemon-collection, Erişim Tarihi: 20.02.2022.