BURDUR YÖRESİ ÖLÜMLÜK-DİRİMLİK DOKUMALARININ TASARIM İLKELERİ İLE YORUMLANMASI

Türk dokuma kültürü içerisinde üretilen dokumalar zengin çeşitliliğe sahiptir. Dokumacı günlük yaşamı içerisinde yer yaygısı, heybe, torba, çuval, mafraş gibi farklı kullanım amaçları için çeşitli dokumalar üretmiştir. Bunlardan biriside “ölümlük-dirimlik” dokumalardır. Dokumacı bu dokumayı cenazesinin defni için götürülürken sarılması amacıyla dokuyup ya da başka bir kişiye dokutturup bir kenarda saklamaktadır. Genç kızların çeyizlerinde hem kendileri hem de eşleri için ölümlük-dirimlik dokumalar mutlaka bulunmaktadır. Bazen halı bazen de kilim, cicim ya da zili gibi farklı teknikli düz dokumalardan oluşan ölümlük-dirimlik dokumalar yöresel olarak “sargı kilimi” ya da “ahretlik dokuma” gibi farklı isimlerle bilinmektedir. Bu dokumalar mezarlık dönüşü ölen kişinin hayrına camiye bağışlanmaktadır. Bu çalışmada da günümüzde azalarak da olsa devam eden bu geleneğin önemli bir dokumacılık merkezi olan Burdur ve köylerinde sürdürülme biçimi ve bu amaçla yörede kullanılan dokumalar, bu dokumaların; kullanılan hammadde ve araç-gereçleri, dokuma tekniği ile renk, motif ve desen özellikleri incelenmiştir. Araştırma sonucunda 29 adet zili teknikli düz dokuma tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Dokuma, Ölümlük, Dirimlik, Burdur

LAST KEPENEK MASTER IN DENİZLİ-ÇAL ALFAKLAR: HÜSEYİN ÖKSÜZ AND WORKS

In this study, the case of the masters who performed traditional professions that were about to disappear in the life of Hüseyin Öksüz, the last roller shutter master in Denizli-Çal Alfaklar, was taken into consideration and the shutter production technique of Hüseyin Öksüz was chosen as a subject. The aim of the study is to introduce Hüseyin Öksüz, who is the only and the last master who lives in Denizli and produces felt today, to bring it to the literature and to reveal his place in this profession. In the realization of the study, the field research was carried out and a verbal interview was made with Hüseyin Öksüz and the observation technique was used. In addition, by scanning the literature, a comparison has been made with the situations of other felt masters who continue the felting profession in Anatolia. The shutter construction stages of Hüseyin Öksüz have been photographed and documented.

Keywords:

Culture Traditional Occupations, Felt, Kepenek, Hüseyin Öksüz,

PDF

___

Altınbaş, E.T. (1979). Doğal İpekten El Dokusu Halı Yapımı ve İhraç Edilen İpek Halıların Bazı Teknik Özellikleri İle Üretim Koşulları Üzerinde Araştırmalar, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları 690, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, s. 98.
Çine, H., (2003). Burdur’dan Damlalar, Burdur Valiliği Yayınları, Burdur: Arzu Ofset ve Reklam Ajansı, s 476.
Erişti, S., (2021). Görsel Araştırma Yöntemleri: Teori, Uygulama ve Örnek, Ankara: Pegem Akademi.
May, R., (1991), Yaratma Cesareti, İstanbul: Metis Yayınları.
Ocvirk, O. G., Stinson, R. E., Wigg, P. R., Bone, R. O. ve Cayton, D. L. (2015). Sanatın Temelleri: Teori ve Uygulama, çev. N. Kuru, A. Kuru, Ed. N. E. Yılmaz. İzmir: Karakalem Kitabevi Yayınları.
Ölmez, F.ve Akkuş, İ., (2005). “Burdur İlinde El Dokuması Halıcılık ve İl Kalkınmasına Katkıları”, Burdur: I. Burdur Sempozyumu, Bildiriler Cilt I., s.55-65
Yazıcıoğlu, Y. (1982). Kayseri İlinde Üretilen El Dokusu Halıların Bazı Teknolojik Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma, Ankara: Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Doktora Tezi (Basılmamış).
http://www.burdur.gov.tr/tarihce/, Erişim tarihi:21-11-2019.
Bütün görseller, Süleyman Demirel Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Koordinasyon Birimi tarafından 3908-YL1-14 proje numarası ile desteklenen “Burdur Yöresi Ölümlük- Dirimlik Dokumaları” başlıklı çalışmanın arşivine aittir.