Ercüment Ekrem Talu’nun Yazılarında Ankara

Cumhuriyet’in ilanından sonra önemli bir kültürel merkez hâline gelen Ankara, o günden bugüne birçok aydınımızın uğrak yeriolmuştur. Kimi resmî bir görevle kimi sadece gezip görmek amacıyla şehre gelen aydınlarımızın çoğu Ankara’yla ilgili izlenimlerinibir şekilde yazıya aktarmışlardır. Bu aydınlarımızdan birisi de Ercüment Ekrem Talu’dur. Bu yazıda, Talu’nun Ankara hakkındayazdığı 20 yazısı ve bir şiirinden hareketle bu şehir hakkındaki izlenimleri değerlendirilmiştir. Ercüment Ekrem’le ilgili çalışmalardabu yazılardan 12 tanesine hiç dikkat çekilmemiştir. En erken tarihlisi 1928 yılına ait olan bu metinlerin sonuncusu 1939’dayayımlanmıştır. Ercüment Ekrem’in Ankara’ya ilk gelişi ise 1920’dir. Dolayısıyla bu metinlerde kaba bir hesapla Ankara’nın1920’den 1940’a kadar geçirdiği dönüşümün anlatıldığını söyleyebiliriz. Bu anlamda Ercüment Ekrem’in metinleri Ankara veCumhuriyet tarihi açısından önemli bir kaynak niteliği taşımaktadır.

Ankara in the Works of Ercüment Ekrem Talu

Ankara has been frequently visited by many intellectuals since it became an important cultural center after the founding of the Republic.While some of these intellectuals came to the city on official missions, and some came just to see the new capital, there are many differentaccounts of their observations. One intellectual who visited Ankara is Ercüment Ekrem Talu. In this article, 20 examples of ErcümentEkrem’s writing about Ankara, as well as one poem, are evaluated to gauge his impressions of the city. 12 of these works are currentlyneglected in the current literature on Ercüment Ekrem. This series of texts, the earliest of which dates back to 1928, was published upontheir completion in 1939, while Ercüment Ekrem’s first visit to Ankara was in 1920. We can therefore conclude that these texts providea general account of the transformation of Ankara from 1920 to 1940, and that the texts of Ercüment Ekrem are clearly an importantsource for the history of both Ankara and the Republic.

PDF

___

Anafartalar Caddesi [fotoğraf]. (1926-1927). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Env. No: 0869). Koç Üniversitesi VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
Ankara Halkevi [fotoğraf]. (1930). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Env. No: 1379). Koç Üniversitesi VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
Ankara Palas [fotoğraf]. (1933-1935). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Env. No: 2035). Koç Üniversitesi VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara..
Birinci, A. (2008). Meşrutiyet Ankara’sında bir yangın. Türk Yurdu, 251, 51-63.
Celal, P. (1939a, 13 Temmuz). Ankara notları 1 -şehir-. İkdam, 179, s. 6.
Celal, P. (1939b, 14 Temmuz). Ankara notları 2 -şehir-. İkdam, 180, s. 6.
Celal, P. (1939c, 15 Temmuz). Ankara notları 3 -hayat-. İkdam, 181, s. 6.
Celal, P. (1939d, 16 Temmuz). Ankara notları 4 -İsmet Paşa Kız Enstitüsünü ziyaret-. İkdam, 182, s. 6.
Celal, P. (1939e, 17 Temmuz). Ankara notları 5 -İsmet Paşa Kız Enstitüsü-. İkdam, 183, s. 6.
Celal, P. (1939f, 19 Temmuz). Ankara notları 6 -Konservatuvarda bir dolaşma-. İkdam, 185, s. 6.
Celal, P. (1939g, 20 Temmuz). Ankara notları 7 -Konservatuvarda bir dolaşma-. İkdam, 186, s. 6.
Çeçen, A. (1990). Halkevleri. Ankara: Gündoğan Yayınları.
Çubuk Barajı [fotoğraf]. (1940). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Env. No: 1503). Koç Üniversitesi VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
[Ercümend Ekrem Talu’ya ait fotoğraflar]. (t.y.). (Taha Toros Arşivi, Dosya No: 25-Ercüment Ekrem Talu). Taha Toros Arşivi, İstanbul Şehir Üniversitesi E-Arşiv, İstanbul.
Etnoğrafya Müzesi ve Atatürk Anıtı [fotoğraf]. (1928). Fotoğraf ve Kartpostal Arşivi (Env. No: 1363). Koç Üniversitesi VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
Hisar, A. (1933). Ankara’nın güzellikleri. Varlık, 3, 37-38.
Karaca, A. (1993). Ercümend Ekrem Talu’nun edebiyat ve basın dünyasındaki yeri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Karay, R. H. (2009). Ankara. İstanbul: İnkılâp Yayınları.
Kavas, U. (2010). Atış poligonundan arenaya. Kebikeç, 30, 215-223.
Kızılay Meydanı ve Kızılay Parkı [fotoğraf]. (1930). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Env. No: 0223). Koç Üniversitesi VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
Özen İ. (2020). Şair kimliğiyle Ercüment Ekrem Talu. Türklük Bilimi Araştırmaları, 47, 109-130.
Sumbas, A. (2013). Türk Modernleşmesi’ni Ankara Palas üzerinden okumak: “Doğu’dan Batı’ya açılan bir pencere. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1), 171-198.
Talu, E. E. (1928, 26 Mart). Gidelim Ankara’ya. Akbaba, S. 552, s. 1.
Talu, E. E. (1935a). Ankara yolunda. Perşembe, 9, 3.
Talu, E. E. (1935b). Harikalar şehri. Perşembe, 10, 3.
Talu, E. E. (1935c, 14 Ekim). Ankara. Cumhuriyet, 4132, s. 5.
Talu, E. E. (1935d, 15 Ekim). Gene Ankara. Cumhuriyet, 4133, s. 5.
Talu, E. E. (1936, 11 Ekim). Ankara Türk irade kuvvetinin eseridir. Son Posta, 2257, s. 2.
Talu, E. E. (1937a, 11 Mart). Ankara mektupları -Ankara Palas’ta yatıp kalkan Menelik kimdir-. Akşam, 6606, s. 5, 6.
Talu, E. E. (1937b, 18 Mart). Ankara mektupları -Ankara’da hayat-. Akşam, 6613, s. 5, 6.
Talu, E. E. (1937c, 25 Mart). Ankara mektupları -Eski ve yeni Ankara-. Akşam, 6620, s. 5, 10.
Talu, E. E. (1937d, 1 Nisan). Ankara mektupları -Ankara’da herkese açık bulunan bir ev-. Akşam, 6627, s. 5, 10.
Talu, E. E. (1937e, 8 Nisan). Ankara mektupları -Ankara’nın yeni mesiresi: baraj. Akşam, 6634, s. 5, 7.
Talu, E. E. (1937f, 15 Nisan). Ankara mektupları -Ankara Kalesi’nin etrafı, içi, başlı başına bir âlemdir.- Akşam, 6641, s. 5.
Talu, E. E. (1937g, 22 Nisan). Ankara mektupları -Hacı Bayram Camisi ve hoş bir masal. Akşam, 6648, s. 5, 10.
Talu, E. E. (1937h, 29 Nisan). Ankara mektupları -Eski ve yeni Ankara.- Akşam, 6655, s. 5.
Talu, E. E. (1937i, 6 Mayıs). Ankara mektupları -Ankara kömür sergisinde.- Akşam, 6662, s. 5, 6.
Talu, E. E. (1937j, 13 Mayıs). Ankara mektupları -Ankara’da kırkikindiler, stadyum ve hipodroma rağbet.- Akşam, 6669, s. 5.
Talu, E. E. (1937k, 20 Mayıs). Ankara mektupları -Ankara Halkevi binası artık dar gelmeye başladı.- Akşam, 6676, s. 5, 10.
Talu, E. E. (1937m, 27 Mayıs). Ankara mektupları - Otelden gelip geçen müşteri tipleri.- Akşam, 6683, s. 5.
Talu, E. E. (1938a, 18 Ocak). Ankara şehir tiyatrosu. Son Posta, 2683, s. 2.
Talu, E. E. (1938b, 20 Kasım). Ankara matem içinde mukaddes ölüyü bekliyor. Son Posta, 2986, s. 4.
Talu, E. E. (1939, 3 Mayıs). Ankara neşriyat sergisi. Son Posta, 3145, s. 3.
Talu, M. (1928, 14 Şubat). Ankara mektubu -Davayı dinlerken-. İkdam, 11069, s. 2.
Tarım, R. (1991). Ercüment Ekrem Talu üzerine bir bibliyografya denemesi. Türklük Araştırmaları Dergisi, 6, 245-309.
Turgut, C. Ö. (2018). Ercüment Ekrem Talu’nun yeni bulunan eserleri. Turkish Studies, (13) 12, 327-340.
Türk Neşriyat Sergisi. (1939). Ankara Belgeleri Koleksiyonu (Env. No: A131). Koç Üniversitesi VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
Tonga, N. (2014). Cumhuriyet Ankara’sının devraldığı edebî miras: Cumhuriyet dönemine kadar Ankara’daki edebiyat hayatı ve edebiyat mahfilleri. Ankara Araştırmaları Dergisi, 2(2), 184-202.
Tonga, N. (2019). Bir edebî muhit olarak Ankara (1923-1980). Ankara: Çolpan Yayınları.