Ankara Gündelik Hayatının Sözlü Tarih Okuması:Güvenevler Mahallesi, 1950-1980

Bu çalışma, Ankara’nın 1950-1980 dönemi sosyal ve gündelik hayatını, Güvenevler Mahallesi ve daha özelinde Güneş Sokaksakinlerinin tanıklıkları aracılığı ile anlamaya çalışmaktadır. Ankara’nın yakın tarihine ilişkin mevcut akademik literatürdende destek alan bu araştırma, Yenişehir’den sonra erken Cumhuriyet elitinin yerleşmeye imkân bulduğu ilk mahallelerden olanGüvenevler sakinlerini, bugüne değin Ulus – Çankaya aksında tecrübe edildiği yazılan ve söylenen kent yaşamına yakınlıklarıaçısından soruşturmaktadır. Yarı yapılandırılmış görüşmelerle bir sözlü tarih araştırması niteliği kazanan çalışma, Ankara sosyalhayatının, ona ilk elden tanıklık etmiş kişilerin anlatıları ışığında, mekânlar ve yerler üzerinden okunmasını sağlamaktadır.Böylece, önceleri daha ziyade kamusal alanlar veya yapılar, kamuya mâl olmuş isimler veya dergi-gazete, vb. kaynaklar kullanılarakgerçekleştirilmiş sınırlı sayıdaki Ankara yakın tarihi araştırmasının yönü, bu kez sözlü tarih tekniklerinin kullanılmasıyla,anlatılagelen tarihi kendi penceresinden yorumlayan ve bu anlamda onun eyleyicisi konumundaki kişilere çevrilmiştir. Çalışma,görüşmecilerin aktardığı başkentin 1950-1980 dönemi sosyal ve gündelik hayatının daha çok kimlerle paylaşıldığını, nasıldeneyimlendiğini, varsa ne tür kabul ve onay mekanizmaları işlettiğini ve alışkanlıkları açısından zaman içinde ne tür yönelimlergösterdiğini irdelemeyi hedeflemiştir. Makalenin bulguları, katılımcıların anlatılarına yönelik inceleme ve tartışmalardan doğan “Kent ve Kent Kültürü,” “ÇalışmaYaşamı ve Çalışmak,” “Hafızanın Cinsiyeti: Kadın Görüşmecilerin Ankarası” temaları olmak üzere temel üç başlık çerçevesindeele alınmıştır. “Kent ve Kent Kültürü” başlığı, Çankaya’nın nasıl bir yer olduğuna, ne tür aidiyet ilişkileri barındırdığına,görüşmecilerin mahallelerini kimlerle paylaştıkları ve birlikte nasıl yaşadıklarına ilişkin ayrıntılı bilgiler sunmaktadır. İkinci başlıkaltında çalışma nosyonunun görüşme yapılan grup içerisinde nasıl karşılık bulduğu incelenmiştir. Bu çalışma, daha en başındanerkek bireylere ulaşmakta yeterince başarı sağlayamamış; dolayısıyla Ankara, büyük ölçüde, kadın katılımcıların hafızasının kentiolarak şekillenmiştir.

Reading of Everyday Life in Ankara with Oral History: Güvenevler Neighbourhood, 1950-1980

This study tries to understand Ankara’s social and daily life in the period from 1950 to 1980 by focusing on the Güvenevler neighbourhoodand more specifically on the accounts of the inhabitants of Güneş Sokak. The study utilizes the existing body of academic literatureconcerning the recent history of Ankara to examine the inhabitants of Güvenevler—which became one of the very first neighbourhoodsafter Yenişehir where the elite of the early Republican times resided—in terms of their familiarity to the urban life of the Ulus Çankaya axis, as reported to-date in written and oral sources. This is a research of oral history conducted through semi-structuredinterviews, and based on places of daily life, which allows for an interpretation of Ankara’s social life in the light of the accounts of itsfirst-hand witnesses. Hence, the direction of the limited amount of research on the recent history of Ankara has switched -this type ofresearch previously relied on using public places or buildings, names in the public record or press resources- into the use of oral historytechniques; this time with the unique focus on individuals who actually made history happen. The work is aiming at examining withwhom the social and daily life of the capital, as indicated by the interviewees, was shared in the period of 1950-1980, determining howthis was experienced, what sort of approval mechanisms—if any—were in operation, and discerning what kind of trends it displayedover time, in terms of habits. Findings of the article were evaluated with three themes of “City and Urban Culture,” “Working Life and Work,” and “the Genderof Memory: Ankara of the Women Interviewed” which emerged from the study and discussion of the accounts of the participants.“City and Urban Culture” provides detailed information concerning what kind of place Çankaya was, how relationships concerningbelonging operated, with whom the participants of the study shared their neighbourhoods, and how they lived together. Under thesecond heading, the approaches of the interviewed group towards the notion of work were examined. From the very outset, the presentresearch did not succeed in reaching male individuals enough; hence Ankara was to a great extent framed by the individual memoriesof women participants.

PDF

___

Ahıska, M. (2003). Occidentalism: The historical fantasy of the modern. The South Atlantic Quarterly, 102(2), 351-379.
Ahıska, M. (2005). Radyonun sihirli kapısı: Garbiyatçılık ve politik öznellik. İstanbul: Metis.
Akçura, Y. (1981). Asrî Türk Devleti ve münevverlere düşen birinci vazife. M. Kaplan (Ed.) Atatürk devri fikir hayatı (Cilt 1) içinde (s. 143). Ankara: Kültür Bakanlığı.
Arat, Y. (1995). Movement of the 1980s in Turkey: Radical outcome of liberal Kemalism. F.M. Göcek, B. Shiva (Ed.) Reconstructing gender in Middle East: tradition, identity and power içinde (ss.100-112). New York: Columbia University Press.
Arseven, C. E. (1931). Yeni mimari. İstanbul: Agâh Sabri Kitaphanesi.
Atay, F. R. (1984). Çankaya. Ankara: Bateş Matbaası. Aydın, S., Türkoğlu, Ö., Emiroğlu, K. ve Özsoy, E. D. (2005). Küçük Asya’nın bin yüzü: Ankara. Ankara: Dost Kitabevi.
Baydar, G. (2002). Demir, Tenuous boundaries: women, domesticity and nationhood in 1930s Turkey. The Journal of Architecture, 7(3), 229-244.
Boratav, K. (1988). Türkiye iktisat tarihi (1908-1985). İstanbul: Gerçek Yayınevi.
Bozdoğan, S. (2012). Modernizm ve ulusun inşası: Erken Cumhuriyet Türkiyesi’nde mimari kültür. İstanbul: Metis.
Cantek, F. Ş. ve Zırh, B. C. (2014). Bir semt monografisine doğru: Cebeci’ye bakmak. İdeal Kent, 1(11), 138-171.
Çınar, A. (2005). Modernity, Islam, and Secularism in Turkey: bodies, places, and time. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Göle, N. (1996). The forbidden modern: Civilization and veiling. Ann Arbor: University of Michigan Press.
Kandiyoti, D. (1997). Gendering the modern: on missing dimensions in the study of Turkish modernity. S. Bozdoğan ve R. Kasaba (Ed). Rethinking modernity and national identity in Turkey içinde (ss. 113-132). University of Washington Press.
Kandiyoti, D.A. ve Kandiyoti, D. (1987). Emancipated but Unliberated? Reflections on the Turkish Case. Feminist Studies, 13(2), 317-338.
Karaosmanoğlu, Y. K. (2016). Ankara. Ankara: İletişim Yayınları.
Kezer, Z. (2015). Building modern Turkey: state, space, and ideology in the early Republic. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press.
Kullanışlı ev- ev idaresi. (1948, 1 Mart). Kadın Gazetesi. s.5.
Lewis, B. (2000). Modern Türkiye’nin doğuşu (M. Kıratlı, Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Mortaş, A. (1949) . Büyük Sinema - Ankara. Arkitekt, 205, 3-13
Simmel, G. (2012). The metropolis and mental life. J. Lin ve C. Mele (Ed.). The Urban sociology reader içinde (ss. 37-45). Routledge.
Şenyapılı, T. (2004). Barakadan gecekonduya Ankara’da kentsel mekanın dönüşümü (1923-1960). İstanbul: İletişim.
Toprak, B. (1990). Dinci sağ. C. Schic ve E.A. Tonak (Ed.). Geçiş sürecinde Türkiye içinde (ss. 243-244). İstanbul: Belge Yayınları.
Unat, N.A. (1978). The modernization of Turkish women. Middle East Journal, 32(3), 291-306.
Üstel, F. (2016). “Makbul vatandaş” ın peşinde: II. Meşrutiyet’ten bugüne vatandaşlık eğitimi. İstanbul: İletişim.
Wirth, L. (1938). Urbanism as a way of life. American Journal of Sociology, 44(1), 1-24.