1913

1930’lardan Günümüze Ankara’daki Okul ÇocuklarındaBoy Uzunluğunun Seküler Değişimi ve SosyoekonomikDüzey ile İlişkisi

Büyüme ve gelişme süreci gerek bireyin sağlığı, gerek halk sağlığı konusunda önemli bilgiler verirken, boy uzunluğu; halk sağlığı,antropoloji, ekonomi gibi pekçok disiplinin odağında yer alan bir değişken olarak karşımıza çıkmaktadır. Yapılan çalışmalar, değişensosyoekonomik koşulların, insanın fiziksel yapısı üzerinde olumlu ya da olumsuz etkileri olduğunu göstermiştir. Çalışmanın amacı,Türkiye Cumhuriyeti’nin erken dönemlerinde gerçekleştirilen öncül çalışmalar ile 1950-2017 yılları arasında Ankara’da yaşayan6-17 yaş arası çocukları üzerinde ayrıntılı olarak gerçekleştirilen çalışmaları değerlendirmek ve boy uzunluğunda gözlenen sekülerdeğişimi irdelemektir. Buna yönelik olarak öncül çalışma sonuçları literatürden derlenmiş, 1950 (1020 erkek, 970 kız), 2005 (709kız, 718 erkek) ve 2017 (761 erkek, 724 kız) yıllarında kesitsel olarak gerçekleştirilen üç saha araştırmasının verileri yeni metotlarkullanılarak analiz edilmiştir. Geçtiğimiz 80 yıllık dönemde Ankara’da yaşayan okul çocuklarında boy uzunluğunun sekülerdeğişiminde hem pozitif hem de negatif eğilim tespit edilmiştir. 1950’lerde her iki cinsiyette de negatif seküler değişim gösterirken,erkeklerde dalgalanmanın daha belirgin olduğu tespit edilmiştir. Erkek çocukların olumsuz çevresel koşullara karşı hassasiyeti, büyüme hızındaki yavaşlama ile ilişkilendirilmektedir. Buradan yola çıkarak cinsiyetler arasındaki vücut boyut ve şeklinde görülen farklılıkları tanımlayan seksüel dimorfizmin özellikle 2017 yılı çalışmasında 1950 yılı çalışmasından daha dikkat çekici olduğu söylenebilir.

Secular Change in Body Height Among in Ankara Schoolchildren Since 1930’s to Up-to-Date and Relation with Socioeconomic Status

Growth and development process provide important information about individual and public health. Height, on the other hand, isa variable that lies at the center of many disciplines, such as public health, anthropology and economics. Research demonstrates thatchanging socio-economic conditions can have positive or negative impacts on the physique of a person. This study aims to examine secular changes in height by assessing research carried out in the early years of the Republic of Turkey, and research concerningchildren aged 6-17 years who lived in Ankara between 1950 and 2017. To that end, a literature survey was conducted to compile theresults of previous human growth studies, and the data of three field studies, carried out cross-sectionally in 1950 (1020 boys, 970 girls),2005 (709 girls, 718 boys) and 2017 (761 boys, 724 girls), were analyzed using new methods. Both positive and negative trends wereobserved in the secular change in height in school children who lived in Ankara during the past 80 years. In the 1950s, the fluctuationin the height of boys was more pronounced while there have been negative secular changes in both genders. The sensitivity of boys toadverse environmental conditions is associated with a deceleration in growth rate. As a result, it can be said that, sexual dimorphism,which defines the differences in body size and shape between sexes, is more striking, more so in the 2017 study than the 1950 study.

PDF

___

Arcaleni, E. (2006). Secular trend and regional differences in the stature of Italians, 1854–1980. Economics & Human Biology, 4(1), 24-38.
Binbaşıoğlu, C. O. (1950). Ankara’da ilkokul çocuklarının beden gelişimi üzerinde bir inceleme. Ankara: Sanat Basımevi.
Bodzsar, E. B. (1998). Secular growth changes in Hungary. B. E. Bodzsar ve C. Susanne (Ed.) Secular Growth Changes in Europe içinde (ss. 175-205). Budapest: Eotvos University.
Bogin, B. (1999). Patterns of human growth. Cambridge: Cambridge University.
Bostancı, E.Y. (1954a). Ankara’da Türk okul çocuklarında boy büyümesi üzerinde bir araştırma. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 12, 41-75.
Bostancı, E.Y. (1954b). Türk Okul Çocuklarında Beden Gelişimi Üzerinde Bir Araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Ankara.
Bostancı, E.Y. (1955). Ankara’da Türk okul çocuklarında büst ve alt taraf kısımlarının büyümesi üzerinde bir araştırma. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 13, 71-136.
Bostancı, E.Y. (1956). Türk erkek ve kız çocuklarında kol, üst kol, ön kol ve el büyümesi ile bedenin diğer kısımları arasındaki korelâsyonlar üzerinde bir araştırma. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 14, 103-203.
Bostancı, E.Y. (1957). Türk erkek ve kız çocuklarında bedenin genişlemesine büyümesi ile proporsiyonlarının değişmesi üzerinde bir araştırma. Ankara Üniversitesi Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi Dergisi, 15, 1-96.
Cameron, N. (1979). The growth of London schoolchildren 1904–1966: An analysis of secular trend and intra-county variation. Annals of Human Biology, 6(6), 505-525.
Cameron, N. (2003). Physical growth in a transitional economy: the aftermath of South African apartheid. Economics and Human Biology, 1, 29-42.
Cole, T. J. (2000). Secular trends in growth. Proceedings of the Nutrition Society, 59, 317–324.
Cole, T.J. (2002). Growth references and standards. N. Cameron (Ed.). Human growth and development içinde (ss. 383-414). St Louis: Academic Press.
Cole T. (2003). The secular trend in human physical growth: a biological view. Economics and Human Biology, 1, 161-168.
Cole, T.J. ve Green, P.J. (1992). Smoothing reference centile curves: the LMS method and penalized likelihood. Statistics in Medicine, 10, 1305-1319.
Duyar, İ. (1992). 12-17 yaşlarındaki Türk çocuklarının büyüme standartları. Yayımlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Duyar, İ. (1998). Enver Yaşar Bostancı ve büyüme araştırmalarına katkıları. Antropoloji, 13,159-165.
Duyar, İ. ve Erişen-Yazıcı, G. (1996). Nafi Atuf (Kansu) ve Türkiye’de yapılan ilk büyüme araştırması. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 39, 777-785.
Duyar, İ. (2010). Growth studies in Turkey (1917−2007): an anthropological perspective. Eurasian J. Anthropol. 1(2), 59−78.
Eveleth, P.B. ve Tanner, J.M. (1990). World variation in human growth (2. Basım.). London: Cambridge University Press,
Fredriks, A.M., van Bruuen, S., van Heel, W.J.M., DijkmanNeerincx, R.H.M., Verloove-Vanhorick, S.P. ve Wit, J.M. (2004). Nationwide age references for sitting height, leg length, and sitting height/height ratio, and their diagnostic value for disproportionate growth disorders. A. M. Fredriks (Ed.) Growth diagrams 1997 Fourth Dutch Nation-wide Survey içinde (ss. 39-51). Leiden University.
Himes, J.H. (2004). Why study child growth and maturation? R. C. Hauspie, N. Cameron, ve L. Molinari (Ed.) Methods in human growth research içinde (ss. 3-26). London: Cambridge University Press.
Kansu, N. A. (1917). Şakirtlerimizin nümayu bedenisi. Bursa mekteplerinde 125 kız ile 156 erkek çocuk neşvünemasını tetkik. Muallim Mecmuası, 11, 348-351.
Kansu, S.A. (1939). Kız ve erkek Türk çocukları üzerinde antropometrik araştırmalar (Anthropometric research on Turkish girls and boys). Belleteni, 9, 69-79.
Koca Özer, B. (2007). Secular changes in height and leg length among Turkish children during the last century. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 47(1), 95-113.
Komlos J. (1999). On the biological standard living in Russia and the Soviet Union. Slavic Reviev. 58(1), 71-79.
Komlos, J. (2003). Access to food and the biological standard of the living: perspectives on the nutritional status of the Native Americans. The American Economic Review, 93(1), 252-255.
Komlos, J., Baur, M. (2004). From the tallest to (one of) the fattest: the enigmatic fate of the American population in the 20th century. Economics & Human Biology, 2(1), 57-74.
Kouchi, M. (1996). Secular change and socioeconomic difference in height in Japan. Anthropological Science, 104(4), 325-340.
Koziel, S., Gomula, A., Nowak-Szczpanska, N. (2016). The association between social factors and body length in Polish schoolchildren from lower Silesia. Anthropological Review, 79(4), 397-408.
Krawczynski, M., Walkowiak, J. ve Kryzaniak, A. (2003). Secular changes in body height and weight in children and adolescents in Poznan, Poland, between 1880 and 2000. Acta Paediatrica, 92(3), 277-282.
Kryst, L., Zeglen, M., Dasgupta, P., Saha, R., Das, R. ve Das, S. (2019). Secular changes in limb lengths and proportions from 1952 to 2011 in children, adolescentsa, and young adults from Kolkata (India). American Journal of Human Biology, 32, 1-12.
Loesch, D .Z, Stokes, K. ve Huggins, R. M. (2000). Secular trend in body height and weight of Australian children and adolescents. American Journal of Physical Anthropology, 111, 545-556.
Martin, R. (1928). Lehrbuch der Anthropologie, Vol. 1. Jena: Verlag von Gustav Fisher.
Molinari, L. ve Gasser, T. (2004). The human growth curve: distance, velocity and acceleration. R. C. Hauspie, N. Cameron, L. Molinari (Eds.) Methods in human growth research içinde (ss. 27-54). London: Cambridge University Press.
Nebigil, I., Hizel, S., Tanyer, G., Dallar, Y. ve Coskun, T. (1997). Heights and weights of primary school children of different social background in Ankara, Turkey. Journal of Tropical Paediatrics, 43, 297-300.
Neyzi, O., Yalçındağ, A. ve Alp, H. (1973). Heights and weights of Turkish children. Journal of Tropical Paediatrics Environmental Child Health, 19(1), 5-13.
Neyzi, O., Saner, G., Alp, H. (1976). Relationship between body-weight in infancy and weight in later childhood and adolescence. Z. Laron (Ed.) Paediatric and Adolescent Endocrinology (Cilt 1) içinde (ss. 89-93). Basel: Karger.
Neyzi, O., Binyıldız, P. ve Alp, H. (1978). Reference norms for Turkish children I. Height and weight measurements. İstanbul Tıp Fakültesi Mecmuası, 41(74), 3-22.
Neyzi O., Saka N. ve Kurtoğlu, S. (2013). Anthropometric studies in Turkish population- A historical review. J Clin Res Pediatr Endocrinol, 5(1), 1-12.
Nureddin, N. Ö., Moucht, S. ve Hakkı, İ. (1926-1927). İstanbul’daki Türk, Rum, Ermeni ve Musevi çocuklarının neşvünemaları üzerinde tetkikler. Türk Antropoloji Mecmuası, 2-3-4.
Pheasant, S., 2002. Bodyspace Anthropometry, ergonomics and the design of work. London: Taylor and Francis.
Roche, A. ve Sun, S. (2003). Human growth: Assessment and interpretation. London: Cambridge University Press.
Saatçioğlu, A. (1988). Growth standards for 7 to 11-year-old Turkish children. Kuopio: Publications of the University of Kuopio.
Schell, L.M., Knutsen, K.L.ve Bailey, S. (2012). Environmental effects on growth. N. Cameron (Ed.) Human growth and development içinde (ss. 245-286). St Louis: Academic Press.
Schönbeck, Y., van Dommelen, P., HiraSing, R. A. ve van Buuren, S. (2015). Trend in height of Turkish and Moroccan children living in the Netherlands. PLos One, 10(5), 1-12.
Stini, S. (1985). Sex differences in environmental sensitivity during growth and development. Yearbook of Physical Anthropology, 28, 123-147.
Susanne, C. ve Bodzar, E.B. (1998). Patterns of secular change of growth and development. B. E. Bodzar, C. Susanne, (Eds.) Secular Growth Changes In Europe içinde (ss. 5-26). Budapest: Eotvos Univ. Press.
Tanner, J.M. (1990). Fetus into man. Cambridge: Harvard University Press.
Ulijaszek S.J. (1998). The secular trend. S. J. Ulijaszek, FE. Johnston ve MA. Preece (Ed.) Cambridge encyclopedia of human growth and development içinde (ss.395-398) Cambridge University Press, Cambridge
Weiner, J.E.S. ve Lourie, J.A. (1969). Human biology: A guide to field methods. IBP Handbook, No: 9. Oxford: Blackwell.
van Wieringen, JC. (1986). Secular growth changes. F. Falkner, J. M. Tanner (Ed.) Human growth: A comprehensive treatise (Cilt 3) içinde (ss. 307-331). New York: Plenum Press.
Woronkowicz, A., Kryst, L., Kowal, M., Brudecki, J. ve Sobiecki, J. (2016). Long-term changes in body proportions since 1983 to 2010 in children and adolescents from Krakow (Poland). Anthropol. Anz., 73(2), 125-143.
Vercauteren, M. ve Susanne, C. (1985). The secular trend of height and menarche in Belgium: are there any signs of a future stop? European Journal of Pediatrics, 144(4), 306–309.
Zhang, Y. ve Wang, S. (2009). Secular trends in growth and body proportion among children and adolescents from 1985 to 2005 in Shandong, China. Anthropological Science, 117(2), 1-8.