Memet Baydur Oyunlarında Aydın Bunalımı

Aydın, vücut bulduğu topluma ayna görevi üstlenmesi gereken ve beslendiği toplumun problemliyönlerini, entelektüel donanımıyla, eleştirel aklın süzgecinden geçirerek, düzeltme yolunda öncülüketmesi lazım gelen kişidir. Bu misyonu gereği o, sorumlu bulunduğu topluma karşı hassas olmak duru- mundadır. Ancak, tarih içerisinde muhtelif zamanlarda vuku bulan olumsuz koşullar, aydın denen varlığıbu görevinden zaman zaman uzaklaştırmıştır. Memet Baydur, 1951 2001 yılları arasında Türkiyede vedünyanın çeşitli ülkelerinde yaşamış, kendini aydın olarak tanımlayan ve onun deyimiyle içinden çıktığıaydın çevresini çoğu kez ironik ve sert dille eleştiren bir yazın adamıdır. Daha ziyade tiyatro oyunları iletanınan Baydur, deneme yazıları, çeviriler ve öykü alanlarında da eserler vermiştir. 1980 sonrası enüretken yazarların başında gelen ödüllü tiyatro sanatçısı, dönemin sert koşulları ve bunalımını, ülkeiçinden olduğu kadar dışarıdan da gözleme fırsatı bulmuş ve oyunlarının ana temini, darbe dönemininyarattığı aydın figürleri üzerine kurmuştur. Biz de bu doğrultuda makalemize yön vererek, yazarın tiyatrooyunlarından hareketle, 1980 darbesinin yarattığı aydın profilini irdelemeye gayret edeceğiz.

Intellectual Crisis in Baydur s Plays

An intellectual is the one who needs to accept the responsibility to enlighten his/her society andleads through critically reasoning out the problematic sides of his/her society with his/her intellectual giftand knowledge. For this duty, s/he is supposed to be sensitive toward the society s/he is responsible to.However, the poor conditions at times in history, keep the intellectual away from his/her duty. MemetBaydur, lived in Turkey and various countries between 1951 and 2001, is a literary man who defineshimself as an intellectual and most of the time harshly and ironically criticizes the intellectualcommunity he belongs to in his own words, that he originated f rom . Rather recognized by his plays,Baydur also worked on essays, translations and stories. Being one of the leading playwrights whoproduced the most literary work in the period after 1980, he found the opportunity to observe the hardconditions and depression of the period not just from the inside but also outside the country and formedthe main themes of his plays on the intellectual figures that the period of the military coup had created. Inline with Baydur s plays, shaping the path we follow we attempt to analyze the profile of the intellectualthat the 1980 military coup produced.

___

  • Baydur, M. (2009). Tiyatro Oyunları. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Baysan, G. T. (2002). “Gerçek ve Adalet Savaşçısı Zola”. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 19 (1), 181-195.
  • Devellioğlu, F. (2007). Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lûgat Eski ve Yeni Harf lerle. Yay. Haz.: Aydın Sami Güneçal. Ankara: Aydın Kitabevi.
  • Kılıçbay, M. A. (Temmuz 1995). “Türk Aydınının Dünyasını Anlamak”. Türk Aydını ve Kimlik Sorunu. Haz.: Sabahattin Şen. İstanbul: Bağlam Yayınları.
  • Mardin, Ş. (Kış, 1984). “Aydınlar Konusunda Ülgener ve Bir İzah Denemesi”. Toplum ve Bilim, 24, 9-16.
  • Meriç, C. (2007). Mağaradakiler. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Şener, S, Yüksel, A., & Elmas, F. (2002). Elveda Dünya Merhaba Kâinat. İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
  • Yüksel, A. (1997). Çağdaş Türk Tiyatrosundan On Yazar. İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
  • “Aydın ve Toplum II” 02 Kasım 2013 tarihinde şu kaynaktan alınmıştır: www.emeginsanati2.blogcu. com/ adil-okay-aydin-ve-toplum-ii/5507059