Okul Yöneticilerinin Öznel İyi Oluş Düzeylerinin Farklı Değişkenler Bakımından İncelenmesi: Kastamonu İli Örneği
Bu araştırmada, okul yöneticilerinin öznel iyi oluş (ÖİO) düzeylerinin farklı değişkenler (demografik, mesleki, okul ve sosyo-kültürel) bakımından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma evreni 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Kastamonu il merkezi ve ilçelerindeki kamu ilkokul, ortaokul ve liselerinde görev yapmakta olan okul yöneticileridir. Araştırmanın örneklemeni ise tesadüfi örnekleme yöntemlerinden basit tesadüfi örneklem yöntemine uygun olarak belirlenen 183 okul yönetici oluşturmaktadır. Veriler, anket formu ve Tuzgöl-Dost (2005) tarafından geliştirilen “Öznel İyi Oluş Ölçeği” kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmanın verilerinin çözümlenmesinde betimsel istatistiklerinin yanı sıra “Bağımsız Gruplar İçin t Testi Analizi” ve “Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA)” uygulanmıştır. Okul yöneticilerinin ÖİO düzeyleri demografik ve mesleki değişkenler göre anlamlı farklılık göstermemektedir. Bununla birlikte, okul yöneticilerinin ÖİO düzeylerinin okulla ilgili değişkenlerden okulun öğretim türü, sosyokültürel değişkenlerden de spor yapma durumu değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Okul iklimi ile okul yöneticilerinin ÖİO düzeyleri arasında ilişkiyi ortaya koyan araştırmaların yapılması gerektiği önerilmektedir.
A Study Of The School Administrators' Subjective Wellbeing Level According To Various Variables: Kastamonu Case
In this study, it is aimed to examine the school administrators' SWB levels in terms of different variables (demographic, vocational, school and socio-cultural). The study population of the study is the school administrators who work in public primary, secondary and high schools in Kastamonu city center and districts in Kastamonu in 2016-2017 academic year. The sample of the study consisted of 183 school administrators who were randomly selected from random sampling methods according to simple random sampling method. The data were obtained by using “Subjective Well-Being Scale” developed by Tuzgöl-Dost (2005). In addition to descriptive statistics, “t Test analysis for Independent Groups “and“ One-Way Variance Analysis (ANOVA) were applied to analyze the data of the study. The SWB level of the school administrators did not differ significantly according to the demographic and professional variables. However, it was determined that the SWB level of the school administrators differed significantly according to school-type which is one of the schoolrelated variables and doing sport which is one of the socio-cultural variables. It is suggested that researches should be done that reveal the relationship between school climate and school administrators’ SWB.
___
- Ahmed, S. (2015). Mutluluk Vaadi. (D. Mayadağ, Çev.) İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Aksoy, H. ve Ağca, Y. (2017). Tatil ile Mutluluk Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir
Araştırma. Recai A. ve Hakan Y. (Ed.) Mediterranean International Conference on Social Sciences
içinde (p. 433). University of Donja Gorica.
- Alfermann, D. ve Stoll, O. (2000). Effects of physical exercise on self-concept and wellbeing. International Journal of Sport Psychology, 31(1), 47-65.
- Aristoteles (2015). Eudemos’a Etik, ( S. Babür,Çev.), Ankara:BilgeSu Yayıncılık.
- Aslanargun, E., ve Bozkurt, S. (2012). Okul müdürlerinin okul yönetiminde karşılaştığı sorunlar. Gaziantep
University Journal of Social Sciences, 11(2), 349-368. Erişim adresi:
http://dergipark.gov.tr/jss/issue/24239/256957?publisher=gantep
- Atik, Z. B. (2018). Öğretmenlerin işle bütünleşme düzeylerinin beş faktör kişilik özellikleri, iş doyumu ve
öznel iyi oluşla ilişkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim
Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim
Dalı, Trabzon.
- Aydın, A. (2000). Zorunlu temel eğitim uygulaması ve çözüm bekleyen sorunlar. Pamukkale Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(8), 98-103. Erişim adresi:
http://dergipark.gov.tr/pauefd/issue/11135/133183
- Aydın, A., Yılmaz, K., ve Altınkurt, Y. (2013). Positive psychology in educational administration. Journal
of Human Sciences, 10(1), 1470-1490. Erişim adresi: https://jhumansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/2600/1133
- Bakar, H. (2018). Lise Öğretmenlerinin Duygusal Emek Davranışı İle Öznel İyi Oluş Düzeyleri Arasındaki
İlişki-Kastamonu ili Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Kastamonu.
- Bozkurt, E., Bayar, A. ve Üstün, A. (2018). School administrators’ problems about school environment
relations and their solutions. Hitit University Journal of Social Sciences Institute, 11(3), 2561-
2575.doi: 10.17218/hititsosbil.450351.
- Canan, F., ve Ataoğlu, A. (2010). Anksiyete, depresyon ve problem çözme becerisi algısı üzerine düzenli
sporun etkisi. Anatolian Journal of Psychiatry, 11(38), 38-43.
- Dağlı, A., ve Bünyamin, H. A. N. (2017). Öğretmen görüşlerine göre diyarbakır ili eğitim sorunları ve
çözüm önerileri. Electronic Journal Of Education Sciences, 6(12), 108-124. Erişim
adresi:http://dergipark.gov.tr/ejedus/issue/31928/342117
- Diener, E., Gohm, L. C., Suh, E. ve Oishi, S. (2000). Similarity of the relations between marital status and
subjective well-being across cultures. Journal of Cross-Cultural Psychology, 31 (4): 419-436.
Doi:10.1177/0022022100031004001
- Diener, E. (2001) Subjective well-being: The science of happiness and a proposal for a national index.
American Psychologist, 55, 34-43. doi:10.1037/0003-066x.55.1.34
- Diener, E. ve Seligman, M. E. P. (2004). Beyond money: Toward an economy of wellbeing. Psychological
Science in the Public Interest, 5, 1-31. doi:10.1111/j.0963-7214.2004.00501001.x
- Diener, E.(2006). Guidelines for national indicators of subjective well-being and illbeing. Applied Research
in Quality of Life, 1, 151-157. doi:10.1007/s11482-006-9007-x
- Diener, E., Seligman, M. (2002). Very happy people. American Psychological Society, 13 (1), 81-84.
doi:10.1111/1467-9280.00415
- Dilmaç, B. ve Bozgeyikli, H. (2009). Öğretmen adaylarının öznel iyi olma ve karar verme stillerinin
incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 171- 187. Erişim adresi:
http://dergipark.gov.tr/erziefd/issue/6002/80044
- Dinç, G.(2018). Özel eğitim kurumlarında çalışan özel eğitim öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik
düzeyleri ile öznel iyi oluş düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Biruni
Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Psikolojik Danışmanlık ve
Rehberlik Bilim Dalı, İstanbul.
- Downward, P. ve Rasciute, S. (2011) Does sport make you happy? An analysis of the well‐being derived
from sports participation, International Review of Applied Economics, 25:3, 331-348, doi:
10.1080/02692171.2010.511168
- Dursun, A. (2015). Anne babası boşanmış ergenlerin öznel iyi oluşunu artırma programının etkililiğinin
incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,
Eskişehir.
- Erbaş, M. M. (2012). Öğretmen adaylarının mükemmelliyetçilik düzeylerinin red duyarlılığı ve ÖİO
düzeylerine göre incelenmesi .Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi,
Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
- Erdil, R. (2018). İlkokul öğretmenlerinin duygusal zekâ düzeyleri ile öznel iyi oluşları arasındaki ilişkinin
incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Klinik Psikoloji Bilim Dalı.
- Eryılmaz, A., ve Ercan, L. (2016). Öznel iyi oluşun cinsiyet, yaş grupları ve kişilik özellikleri açısından
incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36).Erişim adresi:
http://www.pdrdergisi.org/index.php/pdr/article/view/98
- Güdü D. Ö. ve Avcıkurt, C. (2015). Turizm ve mutluluk arasındaki ilişki üzerine kavramsal bir
değerlendirme. Balikesir University Journal Of Social. Erişim
adresi:http://sbe.balikesir.edu.tr/dergi/edergi/c18s34/79-97.pdf
- Güner, F., ve Bozkurt, Ö. Ç. (2018). İşgörenlerin öznel iyi olma düzeylerinin farklı sosyo-demografik
değişkenler açısından incelenmesi: Banka çalışanları üzerinde bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy
Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi 2(1), 1-21.
- Gündoğdu, R. ve Yavuzer, Y. (2012). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öznel iyi oluş ve psikolojik
ihtiyaçlarının demografik değişkenlere göre incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Dergisi, 23, 115-131.
- Gündüz, M.(2018). Psikolojik danışman adaylarının stresle başa çıkma tarzlarının çok yönlü eylemli kişilik
özelliklerine, öznel iyi oluşlarına ve risk faktörlerine göre incelenmesi. Yıldız Teknik Üniversitesi,
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Rehberlik ve Psikolojik Danışma Bilim
Dalı.
- Güngör, A. (2017). Eğitimde pozitif psikolojiyi anlamak. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 15 (2), 154-166.
Hefferon, K., ve Boniwell, I. (2011). Positive psychology: Theory, research and applications: England:
McGraw-Hill Education .
- Helliwell, J., Layard, R., ve Sachs, J. (2017). World Happiness Report 2017. New York: UN Sustainable
Development Solutions Network. Erişim adresi: https://s3.amazonaws.com/happinessreport/2017/HR17.pdf.
- Helliwell, J., Layard, R., ve Sachs, J. (2018). World Happiness Report 2018. New York: UN Sustainable
Development Solutions Network. Erişim adresi: https://s3.amazonaws.com/happinessreport/2018/WHR_web.pdf.
İlhan, T. (2005). Öznel iyi oluşa dayalı mizah tarzları modeli. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi
Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Karataş, K. ve Çakan, S. (2018). Öğretmenlerin bakış açısıyla eğitim–öğretim sorunları: Bismil ilçesi
örneği. İlköğretim Online, 17(2), 834-847 doi: 10.17051/ilkonline.2018.419313
- Konaklı, T., ve Arslan, S. (2017). Pozitif örgütsel davranış bağlamında öğretmenlerde iş aile
zenginleşmesinin incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi - Journal of Qualitative
Research in Education, 5(3), 223-244. doi: 10.14689/issn.2148- 2624.1.5c3s10m.
- Korkmaz, İ. (2005). İlköğretim okullarının karşılaştıkları finansman sorunları. Selçuk Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 429-434.
- Lyubomirsky, S. (2001). Why are some people happier than others? The role of cognitive and motivational
processes in well-being. American Psychologist. (56), 239–249. doi:10.1037/0003-066x.56.3.239.
- Lyubomirsky, S., King, L., Diener, E. (2005). The benefits of frequent positive affect: Does happiness lead
to success? Psychological Bulletin, 131, 803-855. doi:10.1037/0033-2909.131.6.803.
- Lyubomirsky, S., Sheldon, K. M., ve Schkade, D. (2005). Pursuing happiness: The architecture of
sustainable change. Review of General Psychology, 9, 111-131. doi:10.1037/1089-2680.9.2.111.
- Maliye Bakanlığı, Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü. (2016). Orta Vadeli Program (2017-2019).
http://www.bumko.gov.tr/Eklenti/10200,ortavadeliprogram20172019pdf.pdf?0 adresinden 22Şubat
2019 tarihinde erişilmiştir.
- Malkoç, A. (2011). Öznel iyi oluş müdahale programının üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluş
düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri
Enstitüsü , Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Rehberlik ve Psikolojik Danışma Bilim Dalı, İstanbul.
- Milli Eğitim Bakanlığı (2015). 2015-2019 Stratejik Planı. http://sgb.meb.gov.tr/www/mill-egitimbakanligi-2015-2019-stratejik-plani-yayinlanmistir/icerik/181 adresinden 22 Şubat 2019 tarihinde
erişilmiştir.
- Milli Eğitim Bakanlığı (2019). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2017-2018.
https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_09/06123056_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2017
_2018.pdf adresinden 4 Şubat 2019 tarihinde erişilmiştir.
- Nietzsche, F. W. (2006). Böyle söyledi zerdüşt. (M. Tüzel,Çev.). İstanbul: Ithaki Yayıncılık.
- Noddings, N. (2003). Happiness and education. England:Cambridge University Press.
- Schreiner, L. A., 2015. Positive psychology in higher education: the contribution of positive psychology to
student success and institutional effectiveness. Wade, J. , Marks, L, I. ve Hetzel, R. D. (Yay.
haz.)Positive psychology on the college campus içinde(s.1-26). Oxford: Oxford University Press.
- Sesveren, S. (2015). Okul yöneticilerinin etkili liderlik özellikleri ile ÖİO düzeyleri arasındaki ilişkinin
incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,
Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı,
Kayseri.
- Shoshani, A., ve Steinmetz, S. (2014). Positive psychology at school: A school-based intervention to
promote adolescents’ mental health and well-being. Journal of Happiness Studies, 15(6), 1289-1311.
doi: 10.1007/s10902-013-9476-1
- Suldo, S. M., Savage, J. A., ve Mercer, S. H. (2014). Increasing middle school students’ life satisfaction:
Efficacy of a positive psychology group intervention. Journal of happiness studies, 15(1), 19-42.
doi:10.1007/s10902-013-9414-2
- Telef, B. B. (2011). Öğretmenlerin öz yeterlikleri, iş doyumları, yaşam doyumları ve tükenmişliklerinin
incelenmesi. İlköğretim Online, 10(1), 91-108.Erişim adresi: http://ilkogretimonline.org.tr/index.php/io/article/view/1648/1484
- Tösten, R., Arslantaş, H. İ. ve Şahin, G. (2017). Öğretmenlerin Pozitif Psikolojik Sermayelerinin
Tükenmişliğe Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 726-744.
doi:10.23891/efdyyu.2017.28
- Tuzgöl, D. M. (2004). Üniversite öğrencilerinin ÖİO düzeyleri. Yayınlanmamış doktora tezi. Hacettepe
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Tuzgöl D. M. (2005). ÖİO ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik
Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3, (23), 103–110.Erişim adresi:
http://pdrdergisi.org/index.php/pdr/article/view/450/396
- Tuzgöl, D. M. (2010). Güney Afrika ve Türkiye’deki üniversite öğrencilerinin bazı değişkenlere göre öznel
iyi oluş ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 35 (158), 75-89. Erişim adresi:
http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/306
- Tülek, N. (2011). Evli bireylerin öznel iyi olma düzeylerinin yordanması. Yayımlanmış yüksek lisans tezi,
Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Türk Dil Kurumu (1998). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
- Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (2016). Çocukların Gözünden Okulda Yaşam Araştırma Raporu.
https://tegv.org/wpcontent/uploads/2016/10/cocuklarin_gozunden_okulda_yasam_arastirma_raporu.
pdf adresinden 21 Ekim 2018 tarihinde erişilmiştir.
- Usta, I. (2016). Liderlik davranışının çalışanların ÖİOları ve işe yabancılaşmaya etkisi: Bir alan
araştırması. Yayınlanmamış doktora tezi. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
- Yüksel, E. A., ve Gelişli, Y. (2015). İç Göçün Yaşandığı Bölgelerdeki İlköğretim Okullarında Karşılaşılan
Disiplin Sorunları (Esenyurt Örneği). Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 3(6), 1-18.
doi: 10.7816/ulakbilge-03-06-01