Öğretmen Adaylarının Uzamsal Yetenek ve Uzamsal Yetenek Öz-Değerlendirmeleri Arasındaki İlişki

Bu araştırmada, öğretmen adaylarının uzamsal yetenek ve uzamsal yetenek öz-değerlendirme düzeylerinin incelenmesi; "cinsiyet" ve "anabilim dalı" değişkenlerinin tek tek ve ortak etkileri açısından değerlendirilmesi ve arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Betimsel ve ilişkisel araştırma deseninde tasarlanan araştırma, 302 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veriler “Uzamsal Yetenek Testi” ve “Uzamsal Yetenek Öz-Değerlendirme Ölçeği” ile toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, İki Yönlü Varyans Analizi, Pearson Korelâsyon Katsayısı kullanılmıştır. Araştırmada, öğretmen adaylarının uzamsal yetenek puan ortalamalarının orta düzeyde olduğu; cinsiyet değişkeninin öğretmen adaylarının uzamsal yetenek puan ortalamaları üzerinde temel etkisi anlamlı bulunmasına rağmen anabilim dalı değişkeninin uzamsal yetenek puan ortalamaları üzerinde temel etkisi ve cinsiyet ile anabilim dalı değişkenlerinin uzamsal yetenek puan ortalamaları üzerinde ortak etkisi anlamlı bulunmamıştır. Bununla birlikte, öğretmen adaylarının uzamsal yetenek özdeğerlendirme puan ortalamalarının yüksek düzeyde olduğu; cinsiyet ve anabilim dalı değişkenlerinin öğretmen adaylarının uzamsal yetenek puan ortalamaları üzerinde temel etkileri anlamlı olmasına rağmen cinsiyet ile anabilim dalı değişkenlerinin uzamsal yetenek öz-değerlendirme puan ortalamaları üzerinde ortak etkisi anlamlı bulunmamıştır. Dahası, öğretmen adaylarının uzamsal yetenekleri ile uzamsal yetenek öz-değerlendirmeleri arasında pozitif, anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir.

The Relationship Between Preservice Teachers’ Spatial Abilities and Spatial Ability SelfReports

In this study, it was aimed to determine the preservice teachers' spatial ability and spatial ability selfreport levels, to evaluate them in terms of gender and department variables separately and together, and to determine the relationship between the spatial abilities of the preservice teachers, and their spatial ability selfreports. The research was designed in descriptive and correlational research patterns and conducted with 302 preservice teachers. The data was collected by "Spatial Ability Test" and "Spatial Ability Self-Report Scale". Descriptive statistics, Two-Way Analysis of Variance and Pearson Correlation Coefficient were used to analyze obtained data. In the study, the spatial ability mean scores of the preservice teachers were found moderate, and although the main effect of gender variable on the spatial ability mean scores was significant, the main effect of department variable and the joint effect of gender and department variables together on the spatial ability mean scores, were not regarded meaningful. Moreover, the spatial ability self-report mean scores of the preservice teachers were found high, and although the main effects of gender and department variables on the spatial ability self-report mean scores were significant, the joint effect of gender and department variables on the spatial ability self-report mean scores was not significant. Moreover, it has been found that there is a positive, meaningful relationship between the spatial abilities of the preservice teachers and the spatial ability self-reports.

PDF

___

Abay, S., Tertemiz, N., & Gökbulut, Y. (2018). Invastigation in several variables the spatial skills of teacher candidates. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 12(1), 45-62.
Ben-Chaim, D., Lappan, G., & Houang, R. T. (1988). The effect of instruction on spatial visualization skills of middle school boys and girls. American Educational Research Journal, 25(1), 51-71
Bishop, A. J. (1980). Spatial abilities and mathematics education-A review. Educational studies in mathematics, 11(3), 257-269.
Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Cheng, Y. L., & Mix, K. S. (2014). Spatial training improves children's mathematics ability. Journal of Cognition and Development, 15(1), 2-11.
Clements, D. H., & Battista, M. T. (1992). Geometry and spatial reasoning. In D. A. Grouws (Ed.), Handbook of Research on Mathematics Teaching and Learning (pp. 420-464). New York: Macmillan.
Coleman, S. L., & Gotch, A. J. (1998). Spatial perception skills of chemistry students. Journal of Chemical Education, 75(2), 206.
Corradini, A. (2011). A study on whether digital games can effect spatial reasoning skills. Handbook of Research on Improving Learning and Motivation through Educational Games: Multidisciplinary Approaches. IGI Global, 1, 1086-1110.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LİSREL uygulamaları (2.Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Delialioğlu, Ö. (1996). Contribution of students’ logical thinking ability, mathematical skills and spatial ability on achievement in secondary school physics. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Delialioğlu, Ö., & Aşkar, P. (1999). Contribution of students’logical thinking ability, mathematical skills and spatial ability on achievement in secondary school physics. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16–17, 34–39.
Demirkaya, C., & Masal, M. (2017). Geometrik-mekanik oyunlar temelli etkinliklerin ortaokul öğrencilerinin uzamsal düşünebilme becerilerine etkisi. Sakarya University Journal of Education, 7(3), 600-610.
Dokumacı Sütçü, N. (2017). Zekâ oyunlarının ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin uzamsal yeteneklerine ve uzamsal yetenek öz-değerlendirmelerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
Dokumacı Sütçü, N. (2018a). Ortaokul öğrencilerinin uzamsal görselleştirme becerilerinin incelenmesi. Proceedings of the Vth International Eurasian Educational Research Congress, 197-199.
Dokumacı Sütçü, N. (2018b). Öğretmen adaylarının çevresel uzamsal yeteneklerinin incelenmesi. Proceedings of the International Social Sciences and Education Conference.
Dokumacı Sütçü, N. (2018c). Öğretmen adaylarının uzamsal yetenek öz–değerlendirme düzeyleri. Proceedings of the International Scientific Researches Congress.
Dursun, Ö., Işıksal, M., & Çakıroğlu, E. (2010). İlköğretim öğretmen adaylarının uzamsal yeteneklerinin cinsiyet ve öğretmenlik programlarına göre incelenmesi, Proceedings of the IX. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 11.
Ekstrom, R. B., French, J. W., Harman, H. H., & Dermen, D. (1976). Manual for kit of factor-referenced cognitive tests. Princeton, New Jersey: Educational Testing Service.
Erkek, Ö., Işıksal, M., & Çakıroğlu, E. (2017). Öğretmen adaylarının uzamsal görselleştirme yetenekleri ve uzamsal kaygıları üzerine bir çalışma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(1), 33-50.
Ethington, C. A., & Wolfle, L. M. (1984). Sex differences in a causal model of mathematics achievement, Journal for Research in Mathematics Education, 15 (5), 361-377.
Fennema, E., & Sherman, J. A. (1978). Sex-related differences in mathematics achievement and related factors: A further study. Journal for Research in Mathematics Education, 7(3), 189-203.
Ferguson, A. M., Maloney, E. A., Fugelsang, J., & Risko, E. F. (2015). On the relation between math and spatial ability: The case of math anxiety. Learning and Individual Differences, 39, 1-12.
Gürbüz, R., Erdem, E., & Gülburnu, M. (2018). Sekizinci sınıf öğrencilerinin matematiksel muhakemeleri ile uzamsal yetenekleri arasındaki ilişki. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 1-6.
Güven, B., & Kosa, T. (2008). The effect of dynamic geometry software on student mathematics teachers' spatial visualization skills. Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET, 7(4), 100- 107.
Hauptman, H. (2010). Enhancement of spatial thinking with Virtual Spaces 1.0. Computer & Education, 54, 125–135.
Hendroanto, A. (2015). Developing students’ spatial ability in understanding three-dimensional representations. Unpublished master thesis, Universitas Negeri Surabaya.
Kell, H. J., Lubinski, D., Benbow, C. P., & Steiger, J. H. (2013). Creativity and technical innovation spatial ability‟s unique role. Psychological science, 24(9), 1831-1836.
Kospentaris, G., & Spyrou, P. (2010). The effects of high school geometry instruction on the performance in spatial tasks. Journal for Geometry and Graphics, 14(2), 227-244.
Lin, C. H., & Chen, C. M. (2016). Developing spatial visualization and mental rotation with a digital puzzle game at primary school level. Computers in Human Behavior, 57, 23-30.
Liner, M. S. (2012). Spatial ability and achievement in high school physics. Unpublished doctoral dissertation, Louisiana State University.
Linn, M. C., & Petersen, A. C. (1985). Emergence and characterization of gender differences in spatial abilities: A meta-analysis. Child Development, 56, 1479-1498.
Lohman, D. F. (1979). Spatial ability: A review and reanalysis of the correlational literature. (Tecnical Report No.8). Aptitude Research Project, School of Education, Stanford University.
Lowrie, T., Logan, T., & Ramful, A. (2017). Visuospatial training improves elementary students‟ mathematics performance. British Journal of Educational Psychology, 87, 170-186.
Martin-Dorta, N., Sanchez-Berriel, I., Bravo, M., Hernandez, J., Saorin, J. L., & Contero, M. (2014). Virtual blocks: A serious game for spatial ability improvement on mobile devices. Multimedia Tools and Applications, 73(3), 1575-1595.
McGee, M. G. (1979). Human spatial abilities: Psychometric studies and environmental, genetic, hormonal, and neurological influences. Psychological Bulletin, 86(5), 889.
Mohler, J. L. (2006). Examining the spatial ability phenomenon from the student’s perspective. Unpublished doctoral dissertation, Purdue University, West Lafayette, Indiana.
Morris, S. W. (2018). The Effect of gender on spatial ability and spatial reasoning among students in grades 2-8. Doctoral Dissertations and Projects, Liberty University, Lynchburg, VA.
Newman, S. D., Hansen, M. T., & Gutierrez, A. (2016). An fMRI study of the impact of block building and board games on spatial ability. Frontiers in Psychology, 7, 1278.
Olkun, S. (2003a). Making connections: Improving spatial abilities with engineering drawing activities. International Journal of Mathematics Teaching and Learning, 3(1), 1-10.
Olkun, S. (2003b). Comparing computer versus concrete manipulatives in learning 2D geometry. Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching, 22(1), 43-46.
Pallrand, G.J., & F. Seeber (1984). Spatial ability and achievement in introductory physics. Journal of Research in Science Teaching, 21(5), 507-16.
Pellegrino, J. W., Alderton, D. L., & Shute, V. J. (1984). Understanding spatial ability. Educational Psychologist, 19(4), 239-253.
Peters, M., Chisholm, P., & Laeng, B. (1995). Spatial ability, student gender, and academic performance. Journal of Engineering Education, 84(1), 69-73.
Pittalis, M., & Christou, C. (2010). Types of reasoning in 3D geometry thinking and their relation with spatial ability. Educational Studies in Mathematics, 75(2), 191-212.
Pribyl, J. R., & Bodner, G. M. (1987). Spatial ability and its role in organic chemistry: A study of four organic courses. Journal of Research in Science Teaching, 24(3), 229-240.
Rafi, A., Samsudin, K. A., & Said, C. S. (2008). Training in spatial visualization: The effects of training method and gender. Educational Technology & Society, 11(3), 127-140.
Russell-Gebbett, J. (1985). Skills and strategies-pupils‟ approaches to three-dimensional problems in biology. Journal of Biological Education, 19, 293-297
Sarı, M. H. (2016). Uzamsal beceri ve uzamsal kaygı arasındaki ilişki: Sınıf öğretmeni adayları üzerine bir araştırma. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 7(3), 646.
Şimşek, E., & Yücekaya, G. K. (2014). Dinamik geometri yazılımı ile öğretimin ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin uzamsal yeteneklerine etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 65-80.
Tartre, L. A. (1990). Spatial orientation skill and mathematical problem solving. Journal for Research in Mathematics Education, 21, 216– 229.
Terlecki, M. S., Newcombe, N. S., & Little, M. (2008). Durable and generalized effects of spatial experience on mental rotation: Gender differences in growth patterns. Applied Cognitive Psychology, 22(7), 996-1013
Tracy, D. M. (1990). Toy playing behaviour, sex role orientation, spatial ability and science achievement. Journal for Research in Science Teaching, 27, 637–649.
Turgut, M., & Nagy-Kondor, R. (2013). Spatial visualization skills of Hungarian and Turkish prospective mathematics teachers. International Journal for Studies in Mathematics Education, 6(1), 168-183.
Turgut, M., Yenilmez, K., & Balbağ, M. Z. (2017). Öğretmen adaylarının mantıksal ve uzamsal düşünme becerileri: Bölüm, cinsiyet ve akademik performansın etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(41), 265-283.
Turğut, M. (2015). Development of the spatial ability self-report scale (SASRS): Reliability and validity studies. Quality & Quantity, 49(5), 1997-2014.
Turğut, M., & Yenilmez, K. (2012). Matematik öğretmeni adaylarının uzamsal görselleştirme becerileri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 243-252.
Turğut, M., & Yılmaz, S. (2012). İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin uzamsal yeteneklerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 69-79.
Weng, T. S., Hsu, M. H., & Yang, D. C. (2017). A study investigating the use of 3D computer animations of trigonometric functions to enhance spatial perception ability. International Journal of Information and Education Technology, 7(1), 23.
Yıldız, B., & Tüzün, H. (2011). Üç-boyutlu sanal ortam ve somut materyal kullanımının uzamsal yeteneğe etkileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(41).
Yılmaz, S. (2017). Aday matematik öğretmenlerinin uzamsal yetenek öz–değerlendirme düzeyleri. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education (IJTASE), 6(1).
Yurt, E., & Sünbül, A. M. (2012). Sanal ortam ve somut nesneler kullanılarak gerçekleştirilen modellemeye dayalı etkinliklerin uzamsal düşünme ve zihinsel çevirme becerilerine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 12(3), 1975-1992.