Okul Yöneticilerinin Öğretmenleri Güçlendirmesine İlişkin Yönetici ve Öğretmen Görüşleri
Araştırma, öğretmen ve okul yöneticilerinin öğretmenleri güçlendirmesine ilişkin görüşlerini ve öğretmenlerini güçlendirmesini engelleyen nedenleri ortaya koymak için yapılmıştır. Bu kapsamda, 2017-2018 akademik yılı Aydın ili Karacasu ilçesindeki ortaöğretim düzeyindeki okullardaki öğretmenlerle ve okul yöneticileriyle görüşmeler yapılmıştır. Bu araştırma, nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji çalışmasıdır. Araştırmanın çalışma grubunu oluşturan okullar ve katılımcılar, amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik ve ölçüt örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 4 okul yöneticisi ve 6 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile birebir görüşmeler sonucunda toplanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Öğretmen güçlendirmeye ilişkin olarak, iletişim kurma, dönüt sağlama, ödüllendirme, destek sağlama, değer verme, ihtiyaçları gözetme, takım ruhu oluşturma, sorumluluk alma, yetki devri gibi kavramlar ortaya çıkmıştır. Okul yöneticilerinin öğretmen güçlendirmesini engelleyen nedenler arasında ise genel olarak, yöneticiden kaynaklı nedenler, yasal nedenler, yönetsel nedenler, okul kaynaklı nedenler ve diğer nedenler olarak tespit edilmiştir. Öğretmen ve yönetici görüşlerine göre Millî Eğitim Bakanlığı’nın güçlendirme uygulamaları kapsamında yaptığı çalışmalara ilişkin, destek ve plan-program olmak üzere iki alt kategori ortaya çıkmıştır. Bulgular ışığında, iyi bir lider olarak okul yöneticisi, okulunda yönetsel alanlarda da iyileştirme ve güçlendirme çalışmaları yapabilir. Bu doğrultuda görevi, göreve en uygun öğretmene adaletli ve tarafsız bir anlayışla verebilir. Okul yöneticisi öğretmene rol-model olabilir, sürekli dönütler sağlayabilir, hak edeni zamanında ödüllendirebilir ve yetki devrini çok iyi kullanabilir.
Opinions of Teachers and Administrators Related to Teacher Empowerment of School Administrators
The research was carried out to reveal of teacher and school administrators 'opinions about teachers’ empowerment and the reasons that prevented school administrators' teacher empowerment. From this point of view, interviews were held with teachers and school administrators at secondary school level in Karacasu province in the city of Aydın to reveal point of views towards the empowerment and the reasons that prevent school administrators to strengthen teachers in the academic year of 2017-2018. This research is a phenomenological study which is one of the qualitative research designs. The schools and participants that were included in the study group were determined with criterion sampling and maximum variation sampling which are the methods of the purposeful sampling methods. The subject group consists of 4 administrators and 6 teachers. As a result of one on one interviews, the opinions of the administrators and teachers were taken with the semistructured interview form. During the analysis of the detained data, the methods of content analysis has been used. About teacher empowerment, concepts such as communicating, providing feedback, rewarding, providing support, valuing, taking care of needs, creating a team spirit, taking responsibility, transferring authority have emerged. Among the reasons that prevented school administrators from strengthening teachers, in general, reasons originating from the manager were determined as legal reasons, administrative reasons, school-related reasons and other reasons. According to the views of teachers and administrators, the Ministry of National Education has developed two sub-categories; support and plan-programme related to the studies it has undertaken in the context of empowerment practices. In the light of the findings, the school administrator, as a good leader, can also carry out improvement and strengthening activities in the administrative areas of the school. For this reason, the task can be given to the most appropriate teacher with a fair and impartial understanding. The school administrator can be a role model for the teacher, can provide continuous feedback, can reward the most deserving teachers in time and can use the authority transferring well.
___
- Acaray, T. (2010). Ankara ili ilköğretim ve ortaöğretim okul müdürlerinin öğretmenleri güçlendirme
örüntüleri. Ankara: Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Estitüsü.
- Akçakaya, M. (2010). Örgütlerde uygulanan personel güçlendirme yöntemleri: Türk kamu yönetiminde
personel güçlendirme. Karadeniz Araştırmaları Dergisi (25), 145-174.
- Arslantaş, C. (2007). Lider-üye etkileşiminin yöneticiye duyulan güven üzerindeki etkisini belirlemeye
yönelik görgül bir çalışma. TİSK Akademi(1), 161-173.
- Arslantaş, C. C. ve Dursun, M. (2008). Etik liderlik davranışının yöneticiye duyulan güven ve psikolojik
güçlendirme üzerindeki etkisinde etkileşim adaletinin dolaylı rolü. Anadolu Üniversitesi Sosyal
Bilimler Dergisi, 8 (1), 111-128.
- Aslan, Ş. (2008). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile örgütsel bağlılık ve mesleğe bağlılık arasındaki
ilişkilerin incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15 (2).
- Aydın, İ. (2016). Öğretimde Denetim Durum Saptama Değerlendirme ve Geliştirme. Ankara: Pegem
Akademi.
- Aydın, M. (2014). Eğitim Yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
- Bolat, T. (2003). Personeli güçlendirme: Davranışsal ve bilişsel boyutta incelenmesi ve benzer yönetim
kavramları ile karşılaştırılması. Balıkesir Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 199-
219.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç, E. Ç., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma
Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Conger, J. A. ve Kanungo, R. N. (1988). The empowerment process: Integrating theory and practice.
Academy of Management, 471-482.
- Çuhadar, M. T. (2005). Türk kamu yönetiminde personel güçlendirme: Sorunlar ve çözüm önerileri.
Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1-20.
- Doğan, S. (2003). Personel Güçlendirme (Empowerment). İstanbul: Saray Matbaacılık.
- Doğan, S. (2006). Personel Güçlendirme Rekabette Başarının Anahtarı. İstanbul: Kare Yayınları.
- Doğan, S. ve Demiral, Ö. (2007). İşletmelerde personel güçlendirme kültürünün yaratılmasıyla müşteri
memnuniyetinin sağlanması. Selçuk Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 9.
- Doğan, S. ve Kılıç, S. (2007). Örgütsel bağlılığın sağlanmasında personel güçlendirmenin yeri ve önemi.
Erciyes Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi (29), 37-61.
- Eroğlu, E. (2014). Etkili iletişim ve doğru anlamak. Eroğlu, E. ve Yüksel, A. H. (Editörler), Etkili İletişim
Teknikleri içinde (2-20). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Web-Ofset.
- Gürbüz, G. (2012). Personel güçlendirme uygulamalarının örgütsel bağlılığa etkisi: Bankacılık sektöründe
bir araştırma. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı. 14 Ekim 2017
tarihinde www.trakya.edu.tr adresinden alınmıştır.
- Karakaş, A. ve Gerçek, S. (2014). Psikolojik güçlendirme algısının örgütsel bağlılığa etkisi: Otel çalışanları
üzrine bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 90-107.
- Kaya, F. ve Kaya, S. (2017). Ortaöğretim kurumlarındaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin
denetiminde karşılaşılan sorunlara ilişkin bakanlık denetçilerinin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy
Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (7), 56-75. 29 Nisan 2018 tarihinde
http://dergipark.gov.tr/download/article-file/395971 adresinden alınmıştır.
- Kıral, B. (2016). Öğretmenlerde kayıtsızlık ve güçlendirme. Ankara: Pegem Akademi.
- Kıral, B. (2015). Lise Yöneticilerinin Öğretmenleri Güçlendirmesi ve Öğretmenlerin Kayıtsızlık
(Sinizm) Davranışı İle İlişkisi. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Memduhoğlu, H. B. ve Yılmaz, K. (2013). Yönetimde Yeni Yaklaşımlar. Ankara: Pegem Akademi.
- Merriam, S. B. (2015). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. Ankara: Nobel Akademik
Yayıncılık.
- Miles, M. B.ve Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi. (S. A. Altun ve A. Ersoy, Çev.) Ankara: Pegem
Akademi.
- Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. (2017). Öğretmen Strateji
Belgesi. Ankara.
- Özdemir, M. (2014). Eğitim Örgütlerinde İnsan Kaynakları Yönetimi Kuram Uygulama Teknik. 2014: Anı
Yayıncılık.
- Sarpkaya, P. Y. (2014). Yönetim kuramları ve eğitime yansıması. Sarpkaya, R. (Ed.), Türk Eğitim Sistemi
ve Okul Yönetimi içinde (141-172). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Saruhan, Ş. C. ve Yıldız, M. L. (2013). Çağdaş Yönetim Bilimi. İstanbul: Beta Basım Yayım.
- Spreitzer, G. M. (1995). Psychological empowerment in the workplace: Dimensions, measurement, and
validation. Academy of Management Journal, 1442-1465.
- Spreitzer, G.M., Kizilos, M.A. ve Nason, S.W. (1997). A dimensional analysis of the Relationship between
psychological empowerment and effectiveness, satisfaction, and strain. Journal of Management, 23,
679-704.
- Şahin, C., Akan, D. ve Başar, M. (2014). Okullardaki sosyal ve entellektüel sermaye ilşkilerinin düzeyinin
öğretmen görüşlerine göre incelenmesi (Cilt 7). Uşak: Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.
- Şan, B. Ç. (2017). Öğretmenlerin ve okul yöneticlerinin psikolojik güçlendirme ve örgütsel bağlılıklarına
ilişkin algıları. Yüksek Lisans Tezi Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim
Bilimleri Anabilim Dalı, Denizli.
- Şişman, M. (2014). Öğretim Liderliği. Ankara: Pegem Akademi.
- Taymaz, H. (2002). Eğitim Sisteminde Teftiş, Kavramlar, İlkeler, Yöntemler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Thomas, K. W. ve Velthouse, B. A. (1990). Cognitive elements of empowerment: an “interpretive” model
of intrinsic task motivation. Academy of Management Review, 15(4), 666-681.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin
Yayıncılık.
- Yücel, İ. ve Demirel, Y. (2012). Psikolojik güçlendirmenin örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi üzerine
bir araştırma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19-48.