Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Türk İslam Bilginleri

Sosyal Bilgiler dersi Etkin ve üretken bireyler yetiştirmek, öğrencilerin insani ilişkilerini ve vatandaşlık yeterliklerini geliştirmek amacıyla sosyal bilimleri kaynaştıran bir ilköğretim dersidir. Sosyal Bilgiler eğitimi sonunda bireylerden üyesi olduğu toplumun kültür, değer ve normlarını öğrenerek o toplumun aktif bir üyesi haline gelmesi beklenir. Bu durum bireyin yaşadığı coğrafyanın özelliklerini ve kendi öz tarihini bilmesiyle gerçekleşir. Bu çalışmanın amacı Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı dikkate alınarak hazırlanan Sosyal Bilgiler 7. sınıf ders kitaplarında bilim dünyasına katkı sağlayan Türk-İslam bilginlerine yer verilme biçimlerini ortaya koymaktır. Bu amaca ulaşmak için 2005 ve 2018 yılları sosyal bilgiler dersi öğretim programlarına göre hazırlanan Sosyal Bilgiler 7. Sınıf ders kitapları doküman analizi yöntemi ile incelenmiştir. Çalışma sonucunda ders kitaplarında genelleme yapılmadan farklı ve az sayıda Türk-İslam bilginine yer verildiği, verilen bilginlerin dönem, çalışma alanı, ortaya koyduğu ürün gibi herhangi bir kategori yapılmadan tanıtılmaya çalışıldığı saptanmıştır. Kendi kültürünü ve atalarını çok iyi bilip geleceğe ışık tutacak nesiller yetiştirebilmek adına Türkİslam bilginlerine dair sosyal bilgiler ders kitaplarında daha çok ve daha detaylı bilgi verilmesi önerilmiştir.

Turkish-Islamic Scholars in Social Sciences Course Books

Social Sciences is a primary education lesson, which integrates social sciences for the purpose of improving human relations and citizenship competencies of students and raising effective and productive individuals. When Social Sciences education ends, it is expected that individuals become an active member of the society to which they are members by learning the culture, values and norms of it. This situation happens when the individual knows his own history and the characteristics of the geography in which s/he lives. The purpose of the present study is to determine the rates of including the Turkish-Islamic scholars, who had contributed to the science world, in 7th Grade Course Books. For the purpose of achieving this, 4 Social Sciences 7th Grade course books, which were prepared according to the Social Sciences Curriculum that was accepted in 2005 and 2018, were analyzed with Document Analysis Method. It was determined that 19 Turkish-Islamic scholars were included in the first course book examined in the study, 6 in the second course book, 7 in the third course book, and 9 in the fourth course book. The fact that there are some different and few Turkish-Islamic Scholars in the course books without any generalizations, and the information given on these scholars was given without providing any category such as period, field of study and product it yielded are some of the results of the present study. It is recommended to give more and more detailed information in Turkish-Islamic scholars in social sciences course books for the purpose of educating future generations who know their own culture and ancestors very well, and to cast light on the future.

PDF

___

Acar, A. (2018). Kameri Ayların Tespitinde Hesap Metodunun Meşruiyeti ve Uluğbey Takvimi, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 31, 443-467.
Altun, A. (2017). Orta Çağ’da (476-1453) Türk ve İslam Dünyasında Bilim. Bahri Ata (Ed.), Bilim Teknoloji ve Sosyal Değişme içinde (s.129-190). Ankara: Pegem Akademi.
Başkan Takaoğlu, Z. (2018). Lise Öğrencilerinin Bilim Tarihi Hakkındaki Bilgi Düzeyleri, Mavi Atlas, 6(1), 349-370.
Busch, C., De Maret, P. S., Flynn, T., Kellum, R. Le, S., Meyers, B., saunders, M., White, R., and Palmquist, M. (2012). Content Analysis. Writing@CSU, Colorado Satte University.
Çatak, M. (2015). “Türkiye’de Sosyal Bilgiler Eğitim Programlarının İncelenmesi”. EKEV Akademi Dergisi, 19(62), 69-94.
Elmas, A. ve Yılmaz, H. (2018). İstanbul’un İlk Belediye Başkanı Hızır Bey Çelebi, Social Sciences Studies Journal, 4(14), 569-576.
İdin, Ş. ve Yalaki, Y. (2016). “Türkiye’deki Ortaokul Fen Bilimleri Ders Kitaplarında Yer Verilen Türkİslam Bilim İnsanlarının İncelenmesi”. Yaşadıkça Eğitim, 30(2), 37-52.
İmamoğlu, H. V. ve Çeken, R. (2011). “İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersinin Bilim Tarihi Açısından Fen Ve Teknoloji Dersi İle İlişkilendirilmesi Üzerine Disiplinlerarası Bir Bakış”, ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(3), 71-87.
Kar, A. (2018). Megara Rasadhanesi’nde Gökbilim Çalışmaları: Zic-i İlhani, Yeditepe Üniversitesi Tarih Bölümü Araştırma Dergisi, 2(3), 93-103.
Karasar, N. (2000). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım: Ankara.
Kesici, S. ve Yıldız, Ö. (2014). Zaman İçinde Türk İslam Bilginleri, Journal of Inquiry Based Activities, 4(1), 27-44.
Kitap1, (2014). İlköğretim Sosyal Bilgiler 7 Ders Kitabı. Evren Yayıncılık ve Basım Sa. Tic. A.Ş., Ankara.
Kitap2, (2017). İlköğretim Sosyal Bilgiler 7 Ders Kitabı. ADA Matbaacılık Yayıncılık Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti, Ankara.
Kitap3, (2017). İlköğretim Sosyal Bilgiler 7 Ders Kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Kitap4, (2018). İlköğretim Sosyal Bilgiler 7 Ders Kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Koçoğlu, E. (2013). “Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının, Okul Yöneticilerinde Olması Gereken Demokratik Tutum ve Davranışlara İlişkin Görüşleri”, Turkish Studies, 8(6), 413-430.
Köroğlu, C. Z. ve Köroğlu, M. A. (2016). “Bilim Kavramının Gelişimi ve Günümüz Sosyal Bilimleri Üzerine”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 1-15.
Laçin Şimşek, C. ve Şimşek, A. (2010). “Türkiye’de Bilim Tarihi Öğretimi ve Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Yeterlilikleri”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 169-198.
Laçin Şimşek, C. (2011). “Fen ve teknoloji Dersi Öğretim Programı ve Kitaplarında Türk-İslam Bilginlerine Yer Verilme Durumu”, Türk Fen Eğitimi Dergisi, , 8(4), 154-168.
MEB, (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6 ve 7. Sınıflar Öğretim Programı ve Kılavuzu. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
MEB, (2018). Sosyal Bilgiler Dersi 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar Öğretim Programı. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık:Ankara.
Yıldırım, S. ve Kılıç, Ü. (2018). Klasik dönem Osmanlı Devleti’nde Eğitim ve Öğretim, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 603-627.
Topçu, E. ve Karatekin, K. (2017). “Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Bilim Adamları”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(6), 2127-2152.