Ergenlerde Okula Bağlılığın Yordayıcıları Olarak Okul İklimi ve Sosyal Medya Bağımlılığı

Bu araştırmanın amacı lise öğrencilerinde okula bağlılık ile okul iklimi ve sosyal medya bağımlılığıarasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma 361 lise öğrencisi üzerinde yürütülmüştür. Öğrencilerin 180’ini(%49.9) kız öğrenciler, 181’ini (%50.1) ise erkek öğrenciler oluşturmaktadır. Öğrencilerin yaşları 14-18 arasındadeğişmekte olup, yaş ortalaması 16.19 şeklindedir. Araştırmada veri toplama araçları olarak Okula BağlılıkÖlçeği, Okul İklimi Ölçeği ve Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerPearson Korelasyon Analizi ve Çoklu Regresyon Analizi ile incelenmiştir. Okul iklimi alt boyutlarından olangüvenli öğrenme ortamı, destekleyici öğretmen davranışları ve başarı odaklılık ile okula bağlılık arasında pozitifilişki tespit edilmiştir. Sosyal medya bağımlılığı ile okula bağlılık arasında hiçbir ilişki tespit edilmezken, sosyalmedya bağımlılığı ile okul iklimi güvenli öğrenme ortamı alt boyutu arasında negatif ilişki tespit edilmiştir.Regresyon analizi sonucunda okul ikliminin okula bağlılığı anlamlı bir şekilde yordadığı, sosyal medyabağımlılığının ise yordamadığı tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar alan yazın ışığında tartışılmış ve önerilerdebulunulmuştur.

School Climate and Social Media Addiction as Predictors of School Engagement among Adolescents

The aim of this study is to investigate the relationship between school engagement and school climateand social media addiction among high school students. The research was conducted with 361 high school students. 180 (49.9%) of the students are female, and 181 (50.1%) of them are male. Ages of the students varied between 14 and 19, with the average of 16.19. In the study, School Engagement Scale, School Climate Scale and Social Media Addiction Scale were used as the data collection tools. The data were analyzed via Pearson Correlation and Multiple Regression Analysis. A positive relationship was found between school engagement and supportive teacher behavior, success-orientedness, and safe learning environment subscales of the school climate. There was no correlation between social media addiction and school engagement, while a negative relationship was found between social media addiction and safe learning environment subscales of the school climate. The regression analysis revealed that school climate significantly predicted the school engagement, while social media addiction did not. The results were discussed and suggested in the light of the literature.

PDF

___

Ainsworth, M. D. S. (1989). Attachment beyond infancy. American Psychologist, 44, 709–716.
Akman, Y. (2010). Ortaokul öğrencilerinin şiddet ve okul iklimi algıları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
Al Kord, N. Y. M. (2016). Facebook ortamındaki digital oyunların bağımlılığına etki eden demografik faktörler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
Alparslan, N. (2016). Anne babası boşanmış ergenlerin benlik saygısı ve okula bağlılık düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
Altundağ, Y. (2016). Lise öğrencilerinde sanal zorbalık ve problemli internet kullanımı ilişkisi. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 3(1), 27-43.
Andreassen, C. S., Pallesen, S., & Griffiths, M. D. (2017). The relationship between addictive use of social media, narcissism, and self-esteem: Findings from a large national survey. Addictive Behaviors, 64, 287-293.
Arastaman, G. (2009). Lise birinci sınıf öğrencilerinin okula bağlılık (school engagement) durumlarına ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(26), 102-112.
Balcı, A. (2002). Etkili Okul Kuram, Uygulama ve Araştırma. (3. baskı). Ankara: PegemA Yayınevi.
Baykal, İ. (2007). İlköğretim okullarının örgüt ikliminin bazı değişkenler açısından incelenmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ege Üniversitesi, İzmir.
Bear, G. G., Yang, C., Chen, D., He, X., Xie, J. S., & Huang, X. (2018). Differences in school climate and student engagement in China and the United States. School Psychology Quarterly, 33(2), 323.
Bilgin, N. (2001). İnsan İlişkileri ve Kimlik. 2. Baskı. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Bilgin, O., & Taş, İ. (2018). Effects of perceived social support and psychological resilience on social media addiction among university students. Universal Journal of Educational Research, 6(4), 751- 758.
Blum, R. (2005). School Connectedness: Improving the Lives of Students. Baltimore, Maryland: Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health, 1-20.
Bowlby, J. (1988). Attachment, communication, and the therapeutic process. A secure base: Parent-child attachment and healthy human development, 137-157.
Boyd, D. M. & Ellison, N. B. (2008). Social Network Sites: Definition, history and scholarship. Journal of Computer-Mediated Communication. 13. 210-230. Doi:10.1111/j.1083-6101.2007.00393.x.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Atıf İndeksi, 1-360.
Cırcır, O. (2018). Ergenlerde okul tükenmişlik düzeylerinin aleksitimi ve okul iklimi açısından yordanması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
Connell, J.P., & Wellborn, J.G (1991). Competence, autono my and relatedness: A motivational analysis of self-systemprocesses. 23. Hillsdale, N.J.; Lavrence Erlbaum Assoc.
Cornell, D., Shukla, K., & Konold, T. R. (2016). Authoritative school climate and student academic engagement, grades, and aspirations in middle and high schools. AERA Open, 2(2), 1-18.
Correa, T., Hinsley, A. W., & De Zuniga, H. G. (2010). Who interacts on the Web? The intersection of users’ personality and social media use. Computers in Human Behavior, 26(2), 247-253.
Çalık, T., & Kurt, T. (2010). Okul iklimi ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35(157), 167-180.
Çalık, T., Özbay, Y., Özer, A., Kurt T., & Kandemir, M. (2009). İlköğretim okul öğrencilerinin zorbalık statülerinin okul iklimi, prososyal davranışlar, temel ihtiyaçlar ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(60), 555-576.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
Demirtaş, H. (1997). Etkili eğitim yöneticisi davranışı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İnönü Üniversitesi, Malatya.
Doğan, S. (2011). Genel lise öğrencilerinin algılarına göre okul tahripçiliği ile okul iklimi arasındaki ilişki. Çağdaş Eğitim Dergisi, 36(385), 24-31.
Doğan, U., & Karakaş, Y. (2016). Lise öğrencilerinin sosyal ağ sitleri kullanımının yordayıcısı olarak yalnızlık. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 57-71.
Dornbusch, S. M., Erickson, K. G., Laird, J., & Wong, C. A. (2001). The relation of family and school attachment to adolescent deviance in diverse groups and communities. Journal of Adolescent Research, 16(4), 396-422.
Dönmez, Ş. (2016). Ortaokul öğrencilerinde okul iklimi, okula bağlılık ve okul yaşam kalitesi algısının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
Duy, B., & Yıldız, M. A. (2014). Farklı zorbalık statüsüne sahip erinlerde okula bağlanma ve yalnızlık. Eğitim ve Bilim, 39(174), 173-188.
Facebook Sunscriber Stats (2017). https://www.internetworldstats.com/facebook.htm. adresinden 11.07.2018 tarihinde alınmıştır.
Fatou, N., & Kubiszewski, V. (2018). Are perceived school climate dimensions predictive of students’ engagement? Social Psychology of Education, 21, 427-446.
Finn, J. D., & Voelkl. K. E. (1993). School characteristics related to school engagement. Journal of Negro Education, 62, 249-268.
Fredricks, J. A., Blumenfeld, P. C., & Paris, A. H. (2004). School engagement: Potentialof the concept, state of the evidence. Rewiev of Educational Research, 74, 59-109.
Freudenthaler, H. H., Spinath, B., & Neubauer, A. C. (2008). Predicting school achievement in boys and girls. European Journal of Personality, 22(3), 231-245.
Fullarton, S. (2002). Student engagement with school: Individual and school-level influences. LSAY Research Reports, 31. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED470798.pdf adresinden ulaşılmıştır.
Gottfredson, G., Gottfredson, D., Ann Payne, A. & Gottfredson, N. (2005). School climate predictors of school disorder: Results from a national study of delinquency prevention in schools. Journal of Research in Crime and Delinquency, 42(4), 412-443.
Hopson, L. M. & Lee, E. (2011). Mitigating the effect of family poverty on academic and behavioral outcomes: the role of school climate in middle and high school. Children and Youth Services Review, 33, 2221-2229.
Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi. Ankara: Nobel Yayınları.
Hoy, W. K.; Tarter, C. & Kottkamp, R. B. (1991) Open schools/healty schools: Measuring organizational climate. Beverly Hills: Sage Publication.
Işık, U. & Topbaş, H. (2015). Facebook ve bağımlılık: Medya bağımlılığı araştırması. International Journal of Social Science. 38. 319-336. Doi: http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2930.
İlgar, M. Z., & Parlak, K. (2014). Üniversite sınavına hazırlanan öğrencilerin okula bağlılık özbilinç ve girişimcilik özellikleri arasındaki ilişki. İZU Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 211-241.
Jimerson, R. S., Campos, E., & Greif, L. J. (2003). Toward an understanding of definitionsand measures of school engagement and related terms. The California School Psychologist, 8,7-27.
Kalaycı, H. & Özdemir, M. (2013). Lise öğrencilerinin okul yaşamının niteliğine ilişkin algılarının okul bağlılıkları üzerine etkisi. GEFAD / GUJGEF 33(2), 293-315.
Kaplan, L. S. & Geoffroy, K. E. (1990). Enhancing the school climate: New opportunities for the counselor. School Counselor, 38(1), 7-12.
Karaatlı, M. (2014).Verilerin düzenlenmesi ve gösterimi. Ş Kalaycı (editor), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. 6. Baskı. Ankara: Asil Yayıncılık, 257-270.
Küçüksille E. (2014). Çoklu doğrusal regresyon modeli. Ş Kalaycı (editor), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. 6. Baskı. Ankara: Asil Yayıncılık, 257-270.
Libbey, H. P. (2004). Measuring student relationships to school: attachment, bonding, connectedness, and engagement. Journal of School Health, 74(7), 247-274.
Loukas, A., Suzuki, R. & Horton, K. D. (2006). Examining school connectedness as a mediator of school climate effects. Journal of Research on Adolesence, 16 (3), 491-502.
Maddox, S. J. & Prinz, R. J. (2003). School bonding in children and adolescents: Conceptualization, assessment, andassociatedvariables. Clinical Child and Family sychology Review, 6(1): 31-49.
Mehta, S. B., Cornell, D., Fan, X., & Gregory, A. (2013). Bullying climate and school engagement in ninth‐grade students. Journal of School Health, 83(1), 45-52.
Memduhoğlu, H. B. & Şeker, G. (2010). Öğretmenlerin algılarına göre ilköğretim okullarının örgütsel iklimi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 1-26.
Mengi, S. (2011). Ortaöğretim 10. ve 11. sınıf öğrencilerinin sosyal destek ve özyeterlik düzeylerinin okula bağlılıkları ile ilişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Mutlu, Ş. (2014). Lise öğrencilerinin facebook kullanımı ve uygulamalarının özsaygı ve yalnızlık düzeyleri ile ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
Newmann, F. M., Wehlage, G. G. & Lamborn, S. D. (1992). Thesignificanc and sources of student engagement. In F. M. Newmann (Ed.). Student engagement and achievement in American schools. 11-39. New York: Teachers College Press.
Orpinas, P. & Horne, A. M. (2010). Creating a positive school climate and developing social competence. Shane R. Jimerson, Susan M. Swearer, Dorothy L. Espelage (Ed.), Handbook of Bullying in Schools (s. 49-59). Birleşmiş Milletler: Taylor & Francis.
Özgök, A. (2013). Ortaokul öğrencilerinde okula aidiyet duygusunun arkadaşlara bağlılık düzeyinin ve empatik sınıf atmosferi algısının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
Rahmani, S., & Lavasani, M. G. (2011). The relationship between internet dependency with sensation seeking and personality. Procedia - Social And Behavioral Sciences 30, 272 – 277.
Reynolds, S., & Teddle, C. (1999). The processes of school effectiveness. International Handbook of Effectiveness Research, 134-159.
Sağlam, A. (2016). Ortaokul öğrencilerinin şiddet eğilimleri ile okula bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Savcı, M. & Aysan, F. (2018). Kişilerarası yetkinlik, yalnızlık, olumsuz değerlendirilme korkusu, ödül ve cezanın sosyal medya bağımlılığını yordama ve sosyal medya kullanan kullanmayan ergenleri doğru sınıflandırma düzeyi. Addıcta: The Turkısh Journal on Addıctıons, 5(3), 431-471.
Savi Çakar, F. & Karataş, Z. (2014). Ergenlerin okula bağlanmalarının yordayıcıları olarak benlik saygısı, okul öfkesi ve yaşam doyumu. 5 th International Conferences On New Trends İn Education And Their Implications, ICONTE-2014, Antalya –Türkiye.
Savi, F. (2011). Çocuk ve ergenler için okula bağlanma ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 10(1), 80-90.
Silins, H., & Mulford, B. (2002). Schools as learning organisations: Effects on Teacher Leadership and Student Outcomes. Schooll Effectiveness and School Improvement, 15(3-4), 443-466.
Sinclair, M. F., Hurley, C. M., Evelo, D. L., Christenson, S. L., & Thurlow, M. L. (2001), Making connections that keep students coming to school, In R. Algozzine, P. Kay (Eds.), Preventing problem behaviors: A Handbook of Successful Prevention Strategies, Thousand Oaks, CA: Corwin Press. (162–182).
Sweetland, S. R. & Hoy, W. K. (2000) School characteristics and educational outcomes: Toward an organizational model of student acchievement in middle schools. Educational Administration Quarterly. 36(5), 703-729.
Şam, M. (2017). Ergenlerde siber zorba ve mağdur olmanın anne baba tutumları ve okul iklimi ile ilişkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Taş, İ. (2017). Ergenler için sosyal medya bağımlılığı ölçeği kısa formunun (SMBÖ-KF) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 4(1), 27-40.
Taş, İ. (2017). Relationship between ınternet addiction, gaming addiction and school engagement among adolescents. Universal Journal of Educational Research, 5(12), 2304-2311.
Tektaş, N. (2014). Üniversite öğrencilerinin sosyal ağları kullanımlarına yönelik bir araştırma. Tarih Okulu Dergisi, 7(18), 851-870. Doi: http://dx.doi.org./10.14225/Joh474.
TUİK. (2017). İnternet kullanan bireylerin interneti kullanma amaçları. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1028. Adresinden 11.07.2018 tarihinde alınmıştır.
Turgut, Ö. (2015). Ergenlerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin, önemli yaşam olayları, algılanan sosyal destek ve okul bağlılığı açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Wang, M. T., & Eccles, J. S. (2012). Social support matters: Longitudinal effects of social support on three dimensions of school engagement from middle to high school. Child Development, 83(3), 877-895.
Wang, M. T., & Eccles, J. S. (2013). School context, achievement motivation, and academic engagement: A longitudinal study of school engagement using a multidimensional perspective. Learning and Instruction, 28, 12-23.
Welsh, W. N. (2000). The Effects of School Climate on School Disorder. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 567(88), 86-107.
Wilson, D. (2004). The interface of school climate and school connectedness and relationships with aggression and victimization. Journal of School Health, 74(7), 293-299.
Yaman, E., Eroğlu, Y., & Peker, A. (2011). Okul zorbalığı ve siber zorbalık. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Yıldız, E. Ç. & Sümer, Z. H. (2010). Saldırgan Davranışlarını Yordamada Çevresel Risk, Çevresel Güvenlik ve Okul İklimi Algısı. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(34), 161-173.
Yıldız-Durak, H. (2018). What would you do without your smartphone? Adolescents’ social media usage, locus of control, and loneliness as a predictor of Nomophobia. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5(3), 543-557.
Young, K., Pistner, M., O'mara, J., & Buchanan, J. (1999). Cyber disorders: The mental health concern for the new millennium. CyberPsychology & Behavior, 2(5), 475-479.
Yurter, Y. (2016). İlkokul ve ortaokullarda okul iklimi ile örgütsel yaratıcılık davranışları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.