NİETZSCHE VE WITTGENSTEIN’IN SİNEMADA TEMSİLİ: “NİETZSCHE AĞLADIĞINDA” VE “WITTGENSTEIN” ADLI FİLMLER

Sinemada yönetmen filmin açılarını dünyaya bakış açısına göre planlar. Kurgusuna felsefesini katar. Felsefeyi ayakta tutan sorular kimi zaman sinemanın da sorusu olur. Soruların çoğu cevabını bulamadan varlığını sürdürürken sinema felsefenin yanına başka disiplinleri de ekleyip anlam arayışlarına girer. Bu çalışmada dil, felsefe ve hayata dair sorulara cevap arayan Nietzsche ve Wittgenstein incelenmiştir. Wittgenstein’ın düşünce sistemi her iki döneminde yazdığı iki eserden (Tractatus ve Felsefi Soruşturmalar) ve diğer düşünürlerin onun hakkında yazdıklarından çözülmeye çalışılmıştır. Nietzsche ise genellikle Wittgenstein’a göre daha fazla eserinden incelenmiş, genellikle aforizma şeklindeki bu eserlerdeki cümlelerinden felsefi düşüncesi çıkarılmıştır. Amaç aynı dönemde felsefe yapmayan iki düşünürün özellikle dil ve anlam arayışı konusundaki düşüncelerine odaklanmaktır. Bu çalışmanın amacı; bu iki filozofu sinemada anlatıldıkları halleriyle Derek Jarman’ın “Wittgenstein”, Pinchas Perry’nin “Nietzsche Ağladığında” adlı filmleri aracılığıyla incelemektir. Wittgenstein adlı film bir biyografi niteliğindedir. “Nietzsche Ağladığında” adlı film ise Nietzsche’nin sadece bir dönemini anlatır. Büyük bir bölümü kurgu olduğu için araştırmaya farklı bir renk getireceği düşünülmüştür. Çalışma için seçilmiş iki filmde, iki düşünürün incelenen eserlerindeki sözlerin ve anlam arayışlarının izleri sürülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Sinema, felsefe, Dil, Wittgenstein, Nietzsche

NIETZSCHE AND WITTGENSTEIN'S REPRESENTATION IN CINEMA: "WHEN NIETZSCHE WEPT" AND "WITTGENSTEIN"

In cinema, the director plans the angles of the film in accordance with his/her perspective on the world. S/he adds his/her philosophy to his fiction. Questions which keep philosophy alive sometimes become the questions of cinema. Most of the questions seek for a meaning by integrating other disciplines, while they remain unanswered. The aim of this study was to investigate Nietzsche and Wittgenstein, who seek answers to questions about language, philosophy, and life. Thinking system of Wittgenstein bases on language phenomenon. According to Wittgenstein, a philosopher should purge mysteries from human beings resolving the meanings of words, namely the language itself. Nietzsche, on the other hand, was studied in more detail than Wittgenstein, and his philosophical thought was derived from the sentences in these works, generally in the form of aphorisms. The aim was to focus on the thoughts of two thinkers who did not practice philosophy in the same period, especially on the search for language and meaning. The main purpose of this paper was to analyze these philosophers, Wittgenstein and Nietzsche, as narrated in the movie Wittgenstein directed by Derek Jarman in 1993 and the movie When Nietzsche Wept directed by Pinchas Perry in 2007. The movie named Wittgenstein is a biography. The movie "When Nietzsche Wept" only tells about one period of Nietzsche. Since it mainly consists of fiction, it is thought that it would bring a different perspective to the study. In the two films selected for the study, the traces of the words and the search for meaning in the analyzed works of the two thinkers were traced.

Keywords:

Cinema, , Philosophy, , Wittgenstein,

PDF

___

Aktaş, O. (2017). Nietzsche ve Dil Erken Dönem İki Makale ve Yorumları. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.

Berger J. (2020). Hoşbeş. (Çev. A. Biçen, B. Eyüboğlu, O. Tecimen). İstanbul: Metis Yayınları.

Delacampagne, C. (2018). 20. Yüzyıl Felsefe Tarihi. (Çev. D. Çetinkasap). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Deleuze, G. (2010). Nietzsche ve Felsefe. (Çev. Ferhat Taylan). İstanbul: Norgunk Yayıncılık.

Eagleton, T. (2019). Azizler ve Âlimler. (Çev. Osman Akınhay). İstanbul: Sel Yayıncılık.

Eco, U. (2011). Yorum ve Aşırı Yorum. (Çev. Kemâl Atakay). İstanbul: Can Yayınları.

Hadot, P. (2011). Wittgenstein ve Dilin Sınırları. (Çev. Murat Erşan). İstanbul: Doğu Batı Yayınları.

Kahveci, K. (2013). Nietzsche Felsefesinde Hakikatin Estetize Edilmesi. UÜ. Fen Edeb. Fak. Sosyal Bilimler Dergisi, yıl 4, sayı 4.

Nietzsche, F. (2001). İyinin ve Kötünün Ötesinde. (Çev. Ahmet İnam). İstanbul: Yorum Yayınevi.

Nietzsche, F. (2010). Putların Alacakaranlığı. (Çev. Mustafa Tüzel). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Nietzsche, F. (2012). İnsanca Pek İnsanca-1. (Çev. Mustafa Tüzel). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Nietzsche, F. (2014). Ecce Homo- Kişi Nasıl Kendisi Olur. (Çev. Can Alkor). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Nietzsche, F. (2016). Böyle Söyledi Zerdüşt. (Çev. Mustafa Tüzel). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Rosen, S. (2015). Sesim Seninle Her Yerde- Milton H. Erickson’ un Telkin Hikâyeleri. (Çev. Fahri Karabay). İstanbul: Yol Yayıncılık.

Jaccard, R. (2002). Wittgenstein’ı Sevmek İçin 50 Neden, (Çev. Aykut Derman). Cogito sayı 33, Wittgenstein Sessizliğin Grameri, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Sağlam, N. (2002). Wittgenstein: Dildeki Çözülmenin Sağaltıcı Etkileri, Cogito sayı 33, Wittgenstein Sessizliğin Grameri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Sluga, H. (2002). Ludwig Wittgenstein Yaşamı ve Yapıtları, (Çev. Sevinç Altınçekiç). Cogito sayı 33, Wittgenstein Sessizliğin Grameri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Soykan, Ö. N. (2002). Wittgenstein Felsefesi: Temel Kavram ve Sorunlar. Cogito sayı 33: Wittgenstein Sessizliğin Grameri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Wittgenstein, L. (2018). Tractatus Logico- Philosophicus. (Çev. Oruç Aruoba). İstanbul: Metis Yayınları.

Wittgenstein, L. (2020). Felsefi Soruşturmalar. (Çev. Haluk Barışcan). İstanbul: Metis Yayınları.

Yalom, I. (2019). Nietzsche Ağladığında. (Çev. Aysun Babacan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Çalışmada Geçen Filmler

Jarman, D. (Yapımcı). & Jarman, D. (Yönetmen). & Eagleton T., Jarman D. (Senaryo) (1993). Wittgenstein (sinema filmi), UK.

Perry P. (Yapımcı, yönetmen, senaryo). (2007). Nietzsche Ağladığında (When Nietzsche Wept). ABD

Görseller

URL1 https://genclernebiliyo.com/sinema-ve-dizi/film-incelemesi-nietzsche-agladiginda/ Erişim tar. 15.07.2021

URL2 https://genclernebiliyo.com/sinema-ve-dizi/film-incelemesi-nietzsche-agladiginda/ Erişim tar. 15.07.2021 URL3 http://rarefilm.net/wittgenstein-1993-derek-jarman-karl-johnson-michael-gough-tilda-swinton-biography-comedy-drama/ Erişim tar. 15.07.2021

URL4 https://litkicks.com/JarmanWittgenstein/ Erişim tar. 15.07.2021