TÜRKİYE EKONOMİSİNDE BANKA KREDİSİ, İHRACAT VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ

Bazı iktisatçılara göre kredi hacminin büyümesine dayalı finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasında var olduğu varsayılan nedensellik ilişkisi çift yönlüdür. Bir taraftan ekonomik büyüme finansal piyasaların gelişimine yol açarken, diğer taraftan gelişen finansal piyasalar da ekonomik büyümeye yol açmaktadır. Bu görüşe göre ekonomik büyüme ve finansal gelişme arasındaki ilişkide hem arz ve hem de talep yönlü faktörler etkindir. Çalışmanın amacı, Türkiye’deki ekonomik büyüme ile banka kredisi büyümesi ve ihracat büyümesi arasındaki ilişkilerin nedenselliğini açıklayabilmektir. Yapılan Johansen eşbütünleşme analizine göre ekonomik büyüme ile kredi ve ihracat büyümeleri arasında uzun dönemli bir ilişki saptanmıştır. Toda-Yamamoto nedensellik testinin uygulandığı çalışma sonucunda, ekonomik büyümeden ihracat büyümesine doğru bir nedensellik belirlenmiştir. Ayrıca ihracat büyümesinden ekonomik büyümeye doğru ve kredi hacmi büyümesine doğru nedensellik olduğu da görülmüştür. Varyans ayrıştırması analiz sonuçlarına göre kredi hacmi büyümesinin ilk dönemde yüzde 48.7’si kendisi tarafından, yüzde 43.4’ü ekonomik büyüme tarafından ve yüzde 7’si de ihracat tarafından açıklandığı görülmüştür. Ekonomik büyümedeki değişimin tamamı ise ilk dönemde ekonomik büyümenin kendisi tarafından açıklanmaktadır. Kredi hacmindeki değişimlerin modeldeki tüm değişkenler tarafından etkilendiği görülmektedir. Ancak aynı durum ihracat ve ekonomik büyüme için geçerli görünmemektedir.

Anahtar Kelimeler:

Banka Kredisi Büyümesi, Ekonomik Büyüme, Toda-Yamamoto Nedensellik Testi, Vektör Hata Düzeltme Modeli, Eşbütünleşme

BANK CREDIT, EXPORT, ECONOMIC GROWTH NEXUS: CASE OF TURKISH ECONOMY

According to some economists, the presumed causality relationship between financial development and economic growth based on the growth of credit volume is twofold. On the one hand, economic growth leads to the development of financial markets, while on the other hand, emerging financial markets lead to economic growth. According to this view, both supply and demand factors are effective in the relationship between economic growth and financial development. The aim of the study is to explain the causality of the relations between economic growth, bank loan growth and export growth in Turkey. According to the Johansen integration analysis, a long term relationship was seen among economic growth, credit growth and export growth. As a result of the study in which the Toda-Yamamoto causality test was applied, a causality was found from economic growth to export growth. In addition, it was seen that there was causality from export growth to economic growth and from export growth to credit growth. According to the results of the variance separation analysis, credit growth was explained by 48.7 percent by itself, 43.4 percent by economic growth and 7 percent by export growth. The entire change in economic growth was explained by the economic growth itself in the first period. It was observed that credit growth is influenced by all variables in the model. However, the same result does not seem to apply to export and economic growth.

Keywords:

Bank Credit Growth, Economic Growth,

PDF

___

Ahmed, S. M. ve Ansari, M. I. (1998). Financial Sector Development and Economic Growth: The South-Asian Experience, Journal of Asian Economics, 9(3), ss.503-517.
Altınöz, U. (2016). Faiz Oranları, Tüketici Kredileri Kullanımı ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Ekonometrik Analizi: Türk Bankaları Deneyimi. Uludağ Üniversitesi İİBF Dergisi, 35(1), ss.145-157.
Apan, M. ve İslamoğlu, M. (2017). KOBİ Kredileri ile İhracat ve Faiz Oranı Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Ampirik Analizi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(5), ss.3291-3302.
Atindéhou, R. B., Gueyie, J. P. ve Amenounve, E. K. (2005). Financial Intermediation and Economic Growth: Evidence from Western Africa, Applied Financial Economics, 15(11), ss.777-790.
Bozoklu, Ş. ve Yılancı, V. (2013). Finansal Gelişme ve İktisadi Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Gelişmekte Olan Ekonomiler İçin analiz. Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 28(2), ss. 167-187.
Bülbül, S. E. ve Demiral, A. (2016). Türkiye Ekonomisinde Ekonomik Büyüme, İhracat ve Eximbank Kredileri Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 2002-2015. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 12(46), ss. 21-39.
Çakar, R., Karakaş, G. ve Güngör, S. (2018). Türkiye’de Geleneksel ve Katılım Bankalarının Toplam Kredi Hacimleriyle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkisi. İslam Ekonomi ve Finansı Dergisi, 4(1), ss. 69-95.
Çonkar, M. K., Canbaz, M. F. ve Arifoğlu, A. (2017). Mevduat ve Katılım Bankaları Kredilerinin Ekonomik Büyüme ile İlişkisi: Ekonometrik Bir Analiz. AKÜ İİBF Dergisi, 20(1), ss. 1-11.
Değirmen, S. ve Gündoğdu, Y. (2010). Türkiye’de İhracat Yapan Firmaların Stratejileri. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 1(4), ss. 1-18.
Demirci, N. S. (2018). İhracat ve İhracat Kredileri Arasındaki Dinamik İlişki ve Türkiye Üzerine Bir Ekonometrik Analiz. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler’de Akademik Araştırmalar-5, Kitap Bölümü ss.37-59, Editörler Aytemiz, L. ve Karayılmazlar E. Gece Kitaplığı, Ankara, 2018.
Erim N. ve Türk A. (2005). Finansal Gelişme ve İktisadi Büyüme. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), ss. 21-45.
Johansen, S. (1988). Statistical Analysis of Cointegration Vectors, Journal of Economic Dynamics and Control, 12, ss. 231-254.
Johansen, S. ve Juselius, K. (1990). Maximum Likelihood Estimation and Inferences on Cointegration-with Applications to the Demand for Money, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52, ss. 169-210.
Haykır, Ö. ve Aydın, M. (2019). Türkiye’de Banka Kredilerinin İhracat Üzerine Etkileri: Ekonometrik Analiz. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2), ss. 515-533.
Kamacı A., Ceyhan M. S. ve Peçe, M. A. (2017). Kredi Hacminin Para Arzı ve Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi. Uluslaarası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Özel sayısı, ss. 400-409.
Kandemir, T. ve Arifoğlu, A. (2018). Yatırım Finansman Kaynakları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(3), ss. 313-330.
Kandemir, T., Arifoğlu, A. ve Canbaz, M. F. (2018). Sektörel Krediler ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Katılım Bankaları Örneği. Aksaray Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(2), ss. 19-30.
Karahan, Ö., Yılgör, M. ve Öztekin A. A. (2018). Türkiye'de Banka Kredilerindeki Genişleme İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 55 (636), ss. 25-36.
Kirkpatrick, C. ve Green, C. (2002). Finance and Development: An Overview of the Issues, Journal of International Development, 14(2), ss. 207-209.
Mehtizada T. (2017). Türk Bankacılık Sektörü Kredi Gelişmeleri ve Ekonomik Büyümede İhracat Kredilerinin Önemi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Ticaret Üniversitesi. Finans Enstitüsü, Finans Anabilim Dalı.
Modigliani, F. ve Miller, M. (1958). The Cost of Capital, Corporate Finance and the Theory of Investment. American Economic Review, 48, ss. 261-297.
Sakızlı, A. (2019) Bankaların Kredi Hacminin Ekonomik Büyüme ile İlişkisinin Araştırılması: İngiltere Örneği. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, ss. 42-53.
Şahin Z. ve Baş M. (2018). Sendikasyon Kredileri Dış Ticaret İlişkisi. Uluslaarası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 2(6). Ss. 105-114.
Toru, H. (2017). Banka Kredilerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararası Ticaret ve Pazarlama Anabilim Dalı.
Tuna K. ve Bektaş H. (2013). Kredi Hacminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Rolünün İncelenmesi: Türkiye Örneği. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(9), ss. 139-150.
Turgut, K. (2019). Banka Kredi Hacmi ile İktisadi Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı.
Vurur, N. S. ve Özen, E. (2013). Türkiye'de Mevduat Banka Kredisi ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(3), ss. 117-131.
Toda, H. Y and T. Yamamoto (1995). Statistical Inferences in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes. Journal of Econometrics, 66, ss. 225-250.
Yüksel S. ve Adalı Z. (2017). Farklı Kredi Türlerinin Ekonomik Büyümeye Olan Etkisinin Belirlenmesi: Toda Yamamoto Analizi ile Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Politik Ekonomik Kuram. 1(1), ss. 1-21.
Zivot, E. and Andrews, D. W. K. (1992). Further Evidence on the Great Crash, the Oil Price Shock and the Unit-Root Hypothesis, Journal of Business & Economic Statistics 10(3), ss. 251-270.