Tokat Geleneksel Konut Mimarisi'nde İç Mekân Alçı Süslemeleri

Tokat kent merkezinde dönemlerinin yapısal karakterlerini hala bünyelerinde barındıran gele- neksel konutların oluşturdukları mahalle ve sokaklar belirgin dokular olarak önem arz etmek- tedir. Kent merkezinde çoğunlukla ticaret alanları ile iç içe bulunan geleneksel konutlar, düz- gün olmayan sokaklar ile birbirine bağlanarak geleneksel dokularını korumaya çalışmaktadırlar.Özgün yapı ve yerleşime sahip olan Tokat Geleneksel Konutları yerleşim, plan ve cephe özel- likleri bakımından karakteristik özellikler sergilemektedir. Aynı şekilde geleneksel konutların içmekânlarında bulunan ahşap, taş, kalem işi ve alçı malzeme ile yapılmış süsleme öğeleri dedikkat çekicidir. Geleneksel konut bakımından oldukça zengin olan Tokat Kentinde 118 adettescilli ve tescilli olmayan pek çok geleneksel konut bulunmaktadır. Bu çalışmada Tokat kentmerkezinde bulunan 41 geleneksel konutun iç mekânlarında yer alan alçı süsleme öğeleri ince- lenmiştir. Hem alan hem de literatür çalışması yapılarak elde edilen bulgularla Tokat GelenekselKonutlarında bulunan alçı süsleme öğelerinin süsleme programları içindeki yeri irdelenerekdeğerlendirilmiştir.

The Interior Plaster Decorations in the Traditional Houses of Tokat

The streets and neighborhoods formed by traditional houses still reflecting the structural Thestreets and neighborhoods of traditional houses in the Tokat city center still reflecting thestructural landscapes of their era are important features of the region. The traditional housesof the city center, mostly located in today s trade area, and surrounded by a maze of streetsare trying to protect their traditional character. Tokat Traditional Houses with their peculiarstructure and layout exhibit characteristic features in their settlement plans and façades. Inaddition, their interior decoration of wood, stone, engraving and plaster material also captureour attention. Tokat rich in traditional houses, has 118 registered and many unregisteredtraditional houses. This study examines the plaster decorations found in the interior of 41traditional houses. Using data from both literature and field work, the Tokat Traditional Housesimportant plaster decoration are discussed and evaluated.

PDF

___

Akın, E.S., Tokat Kenti Anıtsal ve Sivil Mimari Örneklerinin Analizi ve Değerlendirmesi, Doktora Tezi, Ka- radeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, 2009. Akın, E. S. ve Özen, H., Tokat Geleneksel Evlerinin Beyhamam ve Bey Sokak Örneğinde İncelenmesi, The Black Sea Journal of Social Sciences, Giresun Üniversitesi, Sayı 2, 2010, 167-182. Akın, E.S. ve Hanoğlu, C., Tokat Geleneksel Konutlarında Alçı Lambalıklar, Tokat Sempozyumu, 01-03 Kasım 2012, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat, 2012, 163-183. Akok, M., Tokat Şehrinin Eski Evleri, Yıllık Araştırmalar Dergisi II, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakül- tesi, Türk ve İslam Sanatları Tarihi Enstitüsü, Ankara. 1958, 129-147. Aktüre, S., 19. Yüzyıl Sonunda Anadolu Kenti Mekansal Yapı Çözümlemesi, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Baskı Atelyesi, Ankara, 1978. Anonim, 2006. Tokat Belediyesi. Arık, R., Kubad Abad, Türkiye İş Bankası, İstanbul, 2000. Arseven, C.E., Türk Sanatı, Cem Yayınevi, 1984. Binan, C., Ocak, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, C.3, İstanbul, 1997. Cantay, G., Türk Süsleme Sanatında Meyve, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 3/5 Fall 2008, 32-64. Çal, H., Tokat Evleri, Türk Tarihinde ve Kültüründe Tokat Sempozyumu, 2-6 Temmuz 1986, Tokat, Geli- şim Matbaası, Ankara, 1987, 365-417. Çal, H., Tokat Evleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları 894, Birinci Baskı, Ankara, 1988. Doğanay, A, Osmanlı Tezyinatı, Klasik Devir Osmanlı Hanedan Türbeleri, 1522- 1604, İstanbul, 2009. Eldem S. H., Türk Evi Osmanlı Dönemi, C1, Taç Vakfı Yayınları, İstanbul, 2007. Eravşar, O., Tokat Tarihi Su Yapıları (Hamamları), Arkeoloji ve Sanat Yayınları, Baskı Erman Ofset, Konya, 2004. Erpi; F., Sosyo-Kültürel Yapının Yerel Konut Mimarisindeki Yansıması Üzerine Kıyaslamalı Üç Örnek: Anadoludaki Türk, Rum ve Levanten Konut Mimarileri, Türk Halk Mimarisi Sempozyumu Bildirileri, 5-7 Mart 1990, Konya, Ofset Repromat Matbaası, Ankara, 1991, 73-83. Günay, R., Geleneksel Safranbolu Evleri ve Oluşumu, Kültür Bakanlığı Yayınları, Gaye Matbaası A.Ş., İkinci Baskı, Ankara, 1989. Gürdal, E., Alçı, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, C. 1, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, C.1, İstanbul, 1987. Gültekin, R.E., Türklerde Bereket Sembolü Olarak Kullanılan Meyve Motifleri ve Mimaride Değerlendi- rilmesi, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 3/5 Fall 2008, 9-31. Hasol D., Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü, İstanbul, 1988. Küçükerman, Ö., Kendi Mekanının Arayışı İçinde Türk Evi, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, 6. Ba- sım, İstanbul, 2007. Mülayim, S., Türk Süsleme Sanatında Arabesk Problemi, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Dergisi, 2, İzmir, 1983, 62-85. Ödekan, A., Alçı Bezeme, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, C.1, İstanbul, 1987. Öney, G., Anadolu Selçuklu Mimarisi Süslemesi ve El Sanatları, Ankara, 1992. Özcan , Z. 21. Yüzyılda Geleneksel Konutları ve Kent Dokusu ile Burdur, I.Burdur Sempozyumu, 2007, 1421-1427. Seçkinöz, M., Alparslan S., Komsuoğlu, Ş., İmer, A. ve Etike, S., Resim II Süsleme Resmi ve Süsle- me Sanatları Tarihi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1986. Sözen, M. ve Tanyeli, U., Sanat kavram ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul, 1986. Texier, C., Küçük Asya, Üçüncü Cilt, Enformasyon ve Dökümantasyon Hizmetleri Vakfı, Ankara, 2002. Yavi, E., Tokat , Baskı: Güzel Sanatlar Matbaası A.Ş., İstanbul. 1986.