Sadrazam Köse Mustafa Paşa'nın Vakıf Eserleri

Mustafa Paşa (ö. 1178/1765) Osmanlı Devletinde 18. yüzyılda sadâret görevinde bulunmuşönemli devlet adamlarındandır. O, farklı üç padişah döneminde üç kez sadârete getirilmiştir.Nakşibendî tarîkatına müntesib olduğu bilinen Mustafa Paşa, İstanbulda üç zâviye, üç câmi vebir halvethâne/çilehâne inşâ ettirmiş; Sofyada bir câmi tamir ettirmiş ve bir de çeşme yaptır- mıştır. O, buralarda görev yapacak şahısların maaşları ve söz konusu eserlerin yıllık giderleriiçin Manastır sancağı nâhiyelerinden Hurpişte ve Prespede alınan bir takım vergiler ile bunlarabağlı yerlerin gelirlerini; Yenişehr-i Fenâr ve Alasonya kazalarındaki dükkânlarını, çiftliklerini;İstanbuldaki dükkânlarını ve evlerini vakfetmiştir.

Foundations of the Grand Vizier Kose Mustafa Pasha

Mustafa Pasha (d. 1178/1765) was one of the most important administrators of the 18th centuryOttoman Grand Vizierate. He was appointed as Grand Vizier for three times during the reignsof three sultans. Mustafa Pasha considered to be a Naqshbandi follower constructed threeSufi lodges, three mosques and a halvethâne in Istanbul. He also repaired a mosque in Sofiaand constructed a fountain. For the sustenance of these pious foundations and the paymentof their personnel, Mustafa Pasha donated the tax revenues from the regions of Hurpişte andPrespe in Manastır; his shops and houses in Istanbul, and the revenue from his shops and farmsin Larissa and Elassona.

___

  • Acaroğlu, M. T. (2006a). Bulgaristan’da Türkçe Yer Adları Kılavuzu, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara. Acaroğlu, M. T. (2006b). Balkanlarda Türkçe Yer Adları Kılavuzu, IQ Kültür Sanat Yayınları, İstanbul. Ahmed Câvid (1271). Zeyl-i Hadîkatü’l-Vüzerâ (Hadîkatü’l-Vüzerâ içinde), İstanbul. Akbayar, N. (2003). Osmanlı Yer Adları Sözlüğü, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2. Baskı. Akdağ, M. (2010). Türkiye’nin İktisadî ve İçtimaî Tarihi, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. Akgündüz, A. (1996). İslâm Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müessesesi, Osmanlı Araştırma- ları Vakfı Yayını, İstanbul, II. Baskı. Akyıldız, A. (2007). “Para”, DİA, 34, İstanbul, s. 164. Algar, H. (2006). “Nakşibendiyye”, DİA, 32, İstanbul, ss. 335-342. Ayvansarâyî, H., Alî S. E., Süleymân B. E. (2001). Hadîkatü’l-Cevâmi’: İstanbul Câmileri ve Diğer Dînî-Sivil Mimârî Yapılar, haz. Ahmed Nezih Galitekin, İstanbul. Ayverdi, E. H. (2000). Osmanlı Mimarî Eserleri, Bulgaristan…, 4, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayını, İstanbul. Berkî, A. H. Vakfa Dair Yazılan Eserlerle, Vakfiye ve Benzeri Vesikalarda Geçen Istılah ve Tabirler, Vakıflar Genel Müdürlüğü Neşriyatı, Ankara, 2. Baskı. Çizakça, M. (1993). “Tarihsel Uygulama İçerisinde Para Vakıfları”, Risk Sermayesi Özel Finans Kurumları ve Para Vakıfları, İlmî Neşriyat, İstanbul, ss. 67-72. Devellioğlu, F. (2002). Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lûgat, haz. Aydın Sami Güneyçal, Aydın Kitabevi, Ankara, 19. Baskı. Eyice, S. (1994). “Yeraltı Câmii”, İstanbul Ansiklopedisi, 7, Tarih Vakfı ve Kültür Bakanlığı Ortak Yayını, İstanbul, s. 502. Finkel, C. (2007). Rüyadan İmparatorluğa Osmanlı, çev. Zülâl Kılıç, Timaş Yayınları, İstanbul. İlgürel, M. (2006). “Köse Mustafa Paşa”, DİA, 31, İstanbul, 2006, s. 345. Kunter, H. B. (1938, 1969). “Türk Vakıfları ve Vakıfları ve Vakfiyeleri Üzerine Mücmel Bir Etüd”, VD, sayı: I, Ankara, II. Baskı. Mehmed Süreyya. (1996a). Sicill-i Osmanî, 1, haz. Nuri Akbayar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul. _______________. (1996b). Sicill-i Osmanî, 2, haz. Nuri Akbayar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul. Ömer H. E. İthâfu’l-Ahlâf Fî Ahkâmi’l-Evkâf, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. Pamuk, Ş. (2002). “Kuruş”, DİA, 22, Ankara, ss. 458-459. Sağır, Y. (2012). Osmanlı Arşiv Belgelerine ve Vakfiyelerine Göre Köprülü Ailesi Vakıfları, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. _______. (2005). Vakfiyesine Göre Köprülü Mehmet Paşa Vakıfları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. Sezen, T. (2006). Osmanlı Yer Adları, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara. Şem’dânî-zâde, F. S. E. (1976). Mür’i’t-Tevârîh, haz. Münir Aktepe, 1, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul. ____________. (1978). Mür’i’t-Tevârîh, haz. Münir Aktepe, 2A, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul. Şemseddin Sâmî (1317). Kamûs-ı Türkî, İkdam Matbaası, Dersaadet. Şimşek, H. İ. (2006). “Murad Buhârî”, DİA, 31, İstanbul, ss. 185-187. Pakalın, M. Z. (1983a,b,c). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, 1-3, İstanbul, 3. Baskı. Tanışık, İ. H. (1943). İstanbul Çeşmeleri, 1, Maarif Matbaası, İstanbul. Tanman, M. B. (1994). “Mustafa Paşa Tekkesi”, İstanbul Ansiklopedisi, 5, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayını, İstanbul, 1994, s. 564. _______. (1994) “Murad Buharî Tekkesi”, İstanbul Ansiklopedisi, 5, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayını, İstanbul, ss. 514-516. Tosun, N. (2006) “Nakşibendiyye”, DİA, 32, İstanbul, s. 343. Yediyıldız, B. (1983). “Vakıf Istılahları Lügatçesi”, VD, sayı: 17, Ankara, ss. 55-60. Yediyıldız, B. (2003). XVIII. Yüzyılda Türkiye’de Vakıf Müessesesi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara. Yıldız, M. (2011). Amcazâde Hüseyin Paşa Vakfı, Bayrak Yayıncılık, İstanbul.