XVIII. YÜZYIL DİVAN ŞİİRİNDE HAT MALZEMELERİ

İslami bir sanat olan ve Türkler tarafından geliştirilen, maddi ve manevi kültürün izlerini taşıyarak günümüze ulaşan hat sanatı, şair ve şiir asrı diye de anılan XVIII. yüzyılda şairlerin kullandığı, kavram çeşitliliği dolayısıyla şiirlerinde yararlandıkları bir alan olmuştur. XVIII. yüzyıl divanlarına bakıldığında özellikle hat sanatıyla ilgili alet ve usullerden şiirlerde bahsedildiği, yazı malzemelerinin gerçek anlamlarının yanı sıra değişik benzetmelerle kullanıldığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

XVIII. yüzyıl, şiir, hat, yazı, malzeme.

-

Calligraphy by which Turks are developed, the Islamic art, extant by carrying traces of material and spiritual culture becomes a field that benefited the diversity of concept in the their poems, uses of poets in the XVIII century is referred “the poet and the poem century”. When ıt is looked at the divans in the 18century, especially ıt is seen that mentioned from methods and concepts related of calligraphy in the poem, writing materials are used to various parables as well as real meaning of them.

Keywords:

XVIII. century, poetry, calligraphy, writing, material.,

PDF

___

ACAR, Ş. (1998). “Eski Mürekkepler, Hokka ve Divitler”. Antik ve Dekor, 44, 92-102.
ACAR, Ş. (1997). “Eski Kâğıtlar, Mühre ve Makaslar”. Antik ve Dekor, 43, 100-106.
ASLAN, M. (1999). “Nazîm Dîvânında Hüsn-i Hat Terimleri”. Erciyes Ünv. SBE Dergisi, 8, 11AYPAY, A. İ. (1998). Lale Devri Şairi İzzet Ali Paşa Hayatı-Eserleri-Edebî Kişiliği. İstanbul: Basım yeri yok.
BEKTAŞ, E. (2004). Muvakkit-zâde Muhammed Pertev: Hayatı-Sanatı ve Dîvânının Tenkitli Metni. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Ünviversitesi.
BERK, S. (2006). Hat Sanatı Tarihçe, Malzeme ve Örnekler. İstanbul: İSMEK Yay.
DANIŞAN, T. (2009). Hâtif Ali Efendi Hayatı, Edebî Kişiliği, Dîvânının Tenkitli Metni (1b 132a) ve Nesre Çevirisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Ünv. TAE.
DERMAN, U. (2001).“Kalem”. TDVİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. XXIV.
………..., (1998). “Ahar”. TDVİA, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay, I.
DEVELLİOĞLU, F. (2010). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi.
DÜZENLİ, M. B. (2012). “XVIII. Yüzyıl Divan Şâirlerinin Gözüyle Padişahlar ve Saltanat Dönemleri”. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/3.
ERDEM, S. (2005). Neylî ve Dîvânı. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay.
ERİŞEN YAZICI, G. (1998). Edirneli Kâmî ve Dîvânı. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Ünv.
ERSOY, O. (2001). “Kâğıt”. TDVİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. XXIV, 163-166.
GÜFTA, H. (2001). Erzurumlu Şair Hâzık. Ankara: Dergâh Yay.
İSFAHANÎ, H. (1315). Hat ve Hattatan. İstanbul: Matbaa-ı Ebû’z-ziya.
KAPLAN, Y. (2012). “Hz. Peygamber’in Yazı ile Yapılmış Portresi: Hilye-i Nebevî”. Lisan-ı Hat ile Aşk-ı Nebî. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı.
KARAMAN, H. vd. (2012). Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir, V. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay.
KARATAY, H. (2008). Hattat Divân Şâirleri. Ankara: Akçağ Yay.
KARTAL, A., ŞENTÜRK, A. A. (2005). Üniversiteler İçin Eski Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergâh Yay.
KASIR, H. A. (1996). Esrâr Dede Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divânı’nın Karşılaştırmalı Metni. Doktora Tezi. Erzurum: AÜSBE.
KAYHAN ERTÜRK, Ş. (1996) Yahya Nazîm Divânı-V İnceleme-Metin. Yüksek Lisans Tezi. Kayseri. Erciyes Ünv. SBE.
KURNAZ, C. (2012). Hayalî Bey Divanının Tahlili. Ankara: Kurgan Edebiyat Yay.
KUTLAR, F. S. (1996). Arpaemînizâde Sâmî Dîvânı. Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Ünv.
MACİT, M. (1997). Nedîm Dîvânı. Ankara: Akçağ Yay.
Müstakimzade Süleyman Sa’deddîn (1928). Tuhfe-i Hattâtîn. (Hazırlayan: İbnülemin Mahmûd Kemâl). İstanbul: Türk Tarih Encümeni Külliyatı.
Nefeszade İbrahim (1939). Gülzâr-ı Savab. (Tashih ve tertîb eden: Kilisli Muallim Rifat). İstanbul: Güzel Sanatlar Akademisi Neşriyatı.
OKCU, N. (2011). Şeyh Gâlib Dîvânı. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
ONAY, A. T. (2009). Açıklamalı Divan Şiiri Sözlüğü: Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı. İstanbul: H Yay.
ÖZEL, Ş. (2010). Nedim’in Şiirlerinde Mimari Eserlere Göndermeler. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Teknik Ünv. SBE.
ÖZGERİŞ, M. M. (2013). XVIII. Yüzyıl Divan Şiirinde Hat Sanatı. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: AÜSBE.
ÖZKEÇECİ, İ. (1992). Türk Tezhip Sanatı ve Tezyini Motifler. Kayseri: Erciyes Ünv. Gevher Nesibe Tıp Tarihi Enstitüsü Yay.
ÖZÖNDER, H. (2003). Ansiklopedik Hat ve Tezhip Sanatları Deyimleri, Terimleri Sözlüğü. Konya: Sebat Ofset Matbacılık.
PALA, İ. (2009). Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü. Ankara: Kapı Yay.
SARI, Ş. (2009). Hâtif Ali Efendi Hayatı, Edebî Kişiliği, Dîvânının Tenkitli Metni (132b - 203a) ve Nesre Çevirisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Ünv. TAE.
SEFERCİOĞLU, N. “Yazı ve Yazı İle İlgili Unsurların Divan Şiirinde Kullanılışı”. Erişim Tarihi: 17.08.2012 http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20%20EDEBIYATI/nejat_sefercioglu_diva n_siiri_Yazi.pdf
SERİN, M. (2010). Hat Sanatı ve Meşhur Hattatlar. İstanbul: Kubbealtı neşriyatı.
ŞİMŞEK, M. (2007). Yahyâ Nazîm Dîvânı (III. Dîvân İnceleme-Metin). Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Ünv. SBE.
TOLASA, H. (2001). Ahmet Paşa’nın Şiir Dünyası. Ankara: Akçağ Yay.
TOPAK, Z. (2006). Ahmet Müsellem Efendi ve Divan’ın Tenkitli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Ünv. SBE.
ULUDAĞ, S. (2005). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yay.
YATMAN, M. (1989). Osman-zâde Tâib Divânı’ndan Seçmeler. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay. YAVUZ, Y. Ş. (2001). “Kalem”. TDVİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay, XXIV.
YAZIR, M. B. (1972). Medeniyet Âleminde Yazı ve İslâm Medeniyetinde Kalem Güzeli. Ankara: Ayyıldız Matbaası, I.
…………… (1974). Medeniyet Âleminde Yazı ve İslâm Medeniyetinde Kalem Güzeli. Ankara: Ayyıldız Matbaası, II.
…………… (1989).Medeniyet Âleminde Yazı ve İslâm Medeniyetinde Kalem Güzeli. Ankara: Ayyıldız Matbaası, III.
YILMAZ, K. (2002). İbrahim Tırsî ve Dîvân'ı İnceleme-Tenkidli Metin-Sözlük. Yüksek Lisans Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi SBE.
YILMAZ, K. (2001). III. Selîm (İlhâmî) Hayatı, Edebi Kişiliği ve Divanının Tenkitli Metni. Edirne: Trakya Ünv. Rektörlüğü Yay.
YORULMAZ, H. (1989). Koca Râgıb Paşa Divânı (Araştırma ve Metin). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Ünv. SBE.
ZAVOTÇU, G. (2006). Divan Şiiri Kişiler- Kişilikler Sözlüğü. Ankara: Aydın Kitabevi.
ZÜLFE, Ö. (1998). Naşid (1749-1791) Divan: İnceleme Tenkitli Metin. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul. Marmara Ünv. TAE.

Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi-Cover

ISSN: 2147-0146
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2012
Yayıncı: Cengiz Alyılmaz

Arşiv