Kazakistan'da bulunan Göktürk yazıtları hakkında

Kazakistan Cumhuriyeti 1991 yılı Aralık ayında bağımsız oldu. Bağımsız olduktan sonra kendisiyle ilgili bazı kültürel konuları devlet politikası hâline dönüştürdü. Bunların başında dil, tarih ve coğrafya sahalarındaki girişimler yer almaktadır. Kazakistan, Orta Asya’daki en geniş topraklara sahip ülkelerden biridir. Kazakların bu geniş coğrafyaya yerleşmiş olması, tarih boyunca bu toprakların korunmasını daha da zorlaştırmıştır. Bundan dolayı Kazakların özellikle 17. ve 18. yüzyıllardaki hayatları bu geniş coğrafyayı koruma mücadeleleriyle geçmiştir. Avrasya bozkırında geniş bir alanı kaplayan Kazak coğrafyası, tarihî olarak da birçok devletin kurulma ve yıkılma sürecine şahit olmuştur. Dil çalışmaları açısından Türk dilinin en eski dönemini temsil eden Eski Türkçe dönemi yazılı eserleri bu coğrafyada sıkça görülmektedir. Daha çok Göktürkler Döneminde yazıldığı tahmin edilen bu yazılar genellikle kayalar üzerinde damga şeklinde görülmektedir. Özellikle son yıllarda bu kapsamda yapılan inceleme gezilerinde 9 adet yeni yazılı metin bulunmuştur. Bunlar Tañbalı, Koytubek, Akterek, Kuljabası I, Kuljabası II, Kemer, Kotır II, Bayanjürek ve Karatöbe yazıtlarıdır. Çalışmamızda Kazakistan’da yeni bulunan Göktürk yazılı metinleri tanıtılırken bir yandan da daha önceki okumalardan farklı yeni okuma teklifleri üzerinde durulacaktır.

On the Gokturk inscriptions discovered in Kazakhstan

The Republic of Kazakhstan gained independence in 1991. After freedom, they took into account some cultural topics as a government policy. Language, history and geography take place as the pineoring subjects. The Kazakh geography is the one of largest geographies in the Central Asia. Having a very large geography and Kazakhs being settled down in this large region made it hard to guarding the country. Therefore, Kazakhs spent efforts on guarding especially in the 17th and 18th centuries. Kazakh geography, which is located in a large part of the Eurasia steps, has also been a pace for foundation of and collapse of many countries historically. In view of the language researches, the Ancient Turkish represents the earliest Turkish language periods. The written works belonging to this periods is frequently came a cross in this areas. These works belonging to Gokturk’s period is generally marked on rocks. Particularly, in expeditions, 9 new written texts are discovered recently. The names of the written texts are the following: Tañbalı, Koytubek, Akterek, Kuljabası I, Kuljabası II, Kemer, Kotır II, Bayanjürek and Karatöbe. The aim of this article is to introduce these new works and suggest new reading techniques.

___