UYGULAMAYA DAYALI PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK LİSANSÜSTÜ TEZLERİNİN TEMATİK VE METODOLOJİK OLARAK İNCELENMESİ

Psikolojik danışma ve rehberlik (PDR) bölümü, Türkiye’de eğitim bilimleri alanında son yıllarda lisans bölümü olarak büyük rağbet gören bölümlerden biridir. PDR'nin ülkemizdeki yaklaşık 60 yıllık gelişim öyküsü incelendiğinde alanın tanınırlığının her geçe n gün arttığını söylemek mümkündür. Bu araştırmanın amacı, uygulamaya dayalı PDR lisansüstü tezlerini tematik ve yöntemsel açıdan incelemektir. Araştırma YÖK Ulusal Tez Merkezi’nde yayınlanan ve erişime açık olan, uygulamaya dayalı 268 lisansüstü tez üzeri nden yürütülmüştür. Tezlerin tematik ve yöntemsel incelemesinin yapılması için araştırmacılar tarafından geliştirilen tez inceleme formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi türlerinden kategoriksel analiz ve frekans analizi teknikleri kulla nılmıştır. Tezlerin künyesine ait bulgular incelendiğinde 2003 yılından itibaren uygulamaya dayalı tezlerin sayısında artış görüldüğü, en fazla tezin Ankara Üniversitesi ve Dokuz Eylül Üniversitesi’nde yapıldığı ı ve profesör unvanlı danışmanların uygulama ya dayalı tez çalışmalarını daha çok tercih ettiği söylenebilir. Tezler tematik açıdan incelendiğinde 268 tezde, 103 farklı konunun çalışıldığı görülmektedir. Tezlerin yaklaşık %10'unda “Aile, evlilik, aile eğitimi” üzerine çalışıldığı bulgusuna ulaşılmışt ır. Bu konu alanını sırasıyla “iletişim, empati ve sosyal beceri”, “akran arabuluculuk, çatışma çözme” ve mesleki rehberlik, kariyer danışmanlığı” izlemektedir. Tezler yöntemsel açıdan incelendiğinde daha çok ön test son test kontrol gruplu deneysel modeli n kullanıldığı, deney ve kontrol gruplarının yansız atama yoluyla oluşturulduğu, , daha çok ortaokul, lise ve lisans öğrencileriyle araştırmaların yapıldığı bulgusuna ulaşılmıştır.

THEMATIC AND METHODOLOGICAL INVESTIGATION OF APPLIED POSTGRADUATE THESES ON PSYCHOLOGICAL COUNSELING AND GUIDANCE

The Department of Psychological Counseling and Guidance has become one of the most populardepartments in the field of educational sciences in Turkey in recent years. When one looks at thePsychological Counseling and Guidance’s nearly sixty-year history in our country, it is possible tosay that the field is gaining more prominence every day. The purpose of this study is to examinethe thematic and methodological aspects of applied postgraduate theses on PsychologicalCounseling and Guidance. The study was carried out on the basis of 268 applied postgraduatetheses published by the Council of Higher Education’s National Thesis Center and publiclyavailable. For the thematic and methodological examination of the theses, a thesis examinationform developed by the researchers was used. Categorical analysis and frequency analysistechniques were used for the analysis of the data. A general review of the theses revealed thatthe number of applied theses has been increasing since 2003 and that most of the theses arebeing published by Ankara University and Dokuz Eylül University, with thesis supervisors atprofessor level preferring applied theses more. When the theses were examined thematically, itwas found that within 268 theses, 103 subjects were studied. Approximately 10% of the theseswere found to focus on “family, marriage, family education”. This was followed by“communication, empathy and social skills”, “peer mediation, conflict resolution” and “careerguidance and career counseling” respectively. When the theses were examined from amethodical point of view, it was found that the experimental model with pre-test post-testcontrol group is most common, that individuals have been assigned to experimental and controlgroups through neutral assignments, and that most of the research has been conducted withsecondary school, high school and undergraduate students.

PDF

___

Altın, N. (2004). Eğitim Programları ve Öğretim Alanında Yapılan Yüksek Lisans Tezlerinin Analizi (Ankara, Gazi ve Hacettepe Üniversitesi). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Arık, R. S. ve Türkmen, M. (2009). Eğitim Bilimleri Alanında Yayınlanan Bilimsel Dergilerde Yer Alan Makalelerin Incelenmesi. I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, 1-3 Mayıs 2009, Çanakkale.
Benshoff, J. M., ve Flint, L. J. (2006). Review and Analysis Of The Journal Of College Counseling: 1998–2005. Journal of College Counseling, 9(1): 20-28.
Berríos, R., ve Lucca, N. (2006). Qualitative Methodology in Counseling Research: Recent Contributions and Challenges For A New Century. Journal of Counseling & Development, 84(2): 174-186
Beyazıt, U. (2015). Çocuk Istismarı Konusunda Türkiye'de Yapilan Lisansüstü Tezlerin Incelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 2 (1).
Buboltz Jr, W. C., Miller, M., ve Williams, D. J. (1999). Content Analysis of Research in The Journal Of Counseling Psychology (1973–1998). Journal of Counseling Psychology, 46(4): 496-503.
Büyüköztürk, Ş. (2007). Deneysel Desenler: Öntest-Son Test Kontrol Grubu Desen ve Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi
Can Yaşar, M. ve Aral, N. (2011). Türkiye'de Okul Öncesinde Drama Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin Incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22: 70-90.
Çüm, S. ve Koç, N. (2013). Türkiye'de Psikoloji ve Eğitim Bilimleri Dergilerinde Yayımlanan Ölçek Geliştirme ve Uyarlama Çalışmalarının Incelenmesi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 12(24): 115-135.
Doğan, S. (2000). Türkiye'de Psikolojik Danışma ve Rehberliğin Durumu Ve Geleceğe Ilişkin Yönelimler. Eğitim ve Bilim, 25(118): 3-8.
Elmore, P. B., ve Woehlke, P. L. (1988). Research Note: Statistical Methods Employed in American Educational Research Journal, Educational Researcher and Review of Educational Research From 1978 To 1987. Educational Researcher, 17(9): 19-20.
Erdem, D. (2011). Türkiye'de 2005-2006 Yılları Arasında Yayımlanan Eğitim Bilimleri Dergilerindeki Makalelerin Bazı Özellikler Açısından Incelenmesi: Betimsel Bir Analiz. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2(1): 140-147.
Fazlıoğulları, O. ve Kurul, N. (2012). Türkiye'deki Eğitim Bilimleri Doktora Tezlerinin Özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24: 43-75.
Feinauer, L. L., Pistorius, K. D., Erwin, B. R., ve Alonzo, A. T. (2006). Twelve-Year Review of Major Family Therapy Journals: Topic Areas, Authors' Characteristics And Publishing Institutions. The American Journal of Family Therapy, 34(2): 105-118.
Goodwin, L. D., ve Goodwin, W. L. (1985). Statistical Techniques In AERJ Articles, 1979–1983: The Preparation of Graduate Students To Read The Educational Research Literature. Educational Researcher, 14(2): 5- 11.
Göktaş, Y., Hasançebi, F., Varışoğlu, B., Akçay, A., Bayrak, N., Baran, M. ve Sözbilir, M. (2012). Türkiye'deki Eğitim Araştırmalarında Eğilimler: Bir Içerik Analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1): 443- 460.
Güven, M., Kısaç, İ., Ercan, L. ve Yalçın, İ. (2009). Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisinde Yayınlanan Makalelerin Çeşitli Özellikler Açısından Incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(31): 80-87.
Halmatov, S. (2014). Türkiye'de Psikolojik Danışma Ve Rehberliğin Gelişim Süreci. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Helwig, A. A., ve Schmidt, L. L. (2011). Content Analysis Of 32 Years Of American Counseling Association Convention Programs. Journal of Counseling & Development, 89(2): 148-154.
Karadağ, E. (2009). Eğitim Bilimleri Alanında Yapılmış Doktora Tezlerinin Tematik Açıdan Incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3): 75-87.
Karadağ, E. (2010). Eğitim Bilimleri Doktora Tezlerinde Kullanılan Araştırma Modelleri: Nitelik Düzeyleri Ve Analitik Hata Tipleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(1): 49-71.
Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştirma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kurtoğlu, M. ve Seferoğlu, S. S. (2013). Öğretmenlerin Teknoloji Kullanımı Ile Ilgili Türkiye Kaynaklı Dergilerde Yayımlanmış Makalelerin Incelenmesi. Journal of Instructional Technologies & Teacher Education, 2(3): 1-10.
Küçük Doğaroğlu, T. (2013). Türkiye'de Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu Ile Ilgili Çalışmaların Yürütüldüğü Lisansüstü Tezlerin Incelenmesi. Bilgisayar ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2): 90-112.
Özenç, M. ve Gül Özenç E. (2013). Türkiye’de Üstün Yetenekli Öğrencilerle Ilgili Yapılan Lisansüstü Eğitim Tezlerinin Çok Boyutlu Olarak Incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17(171): 13-28.
Özgüven, E. (1990). Ülkemizde Psikolojik Danışma ve Rehberlik Faaliyetlerinin Dünü Ve Bugünü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 1(1): 4-15.
Pekdoğan, S. (2015). Karar Verme Stilleri Araştırmaları: 2009-2013 Yılları Arasındaki Yüksek Lisans Tezlerinin Incelenmesi. International Journal of Social Science, 34: 321-331. Doi:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2788
Seçer, İ., Ay İ., Ozan, C. ve Yılmaz, B. Y. (2014). Rehberlik ve Psikolojik Danışma Alanındaki Araştırma Eğilimleri: Bir Içerik Analizi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(41): 49-60.
Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M., ve Dündar, H. (2014). Eğitim ve Bilim Dergisinde Yayınlanan Araştırmaların Eğilimleri: İçerik Analizi. Eğitim ve Bilim, 3(173): 430-453.
Semerci, M. (1992). Türkiye'de 1982-1990 Yılları Arasında Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Anabilim Dalında Yapılmış Olan Bilim Uzmanlığı Ve Doktora Tezleri Ile Ilgili Bir Absract Çalışması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
Sexton, T. L. (1996). The Relevance of Counseling Outcome Research: Current Trends and Practical Implications. Journal of Counseling & Development, 74(6): 590-600.
Şahin, D., Calp, Ş., Bulut, P. ve Kuşdemir, Y. (2013). Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Bilim Dalında Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Çeşitli Kriterlere Göre Incelenmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 5(3): 187-205.
Şenyurt, S. ve Özkan, Y. Ö. (2017). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Alanında Yapılan Yüksek Lisans Tezlerinin Tematik ve Metodolojik Açıdan Incelenmesi. İlköğretim Online, 16(2): 628-653. Doi:10.17051/ilkonline.2017.304724
Üstüner, M. ve Cömert, M. (2008). Eğitim Yönetimi Teftişi Planlaması ve Ekonomisi Anabilim Dalı Lisansüstü Dersleri ve Tezlerine Ilişkin Bir Inceleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55: 497-515.
Whiston, S. C., ve Sexton, T. L. (1998). A Review of School Counseling Outcome Research: Implications for Practice. Journal of Counseling & Development, 76(4): 412-426.
Yeşilyaprak, B. (2001). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Yeşilyaprak, B. (2009). Türkiye'de Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Alanının Gelececeği: Yeni Açılımlar Ve Öngörüler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1): 193-213.
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştirma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.