11921

EĞİTİMDE MODERN VE POSTMODERN PARADİGMALAR

Eğitim paradigmaları tarihsel, toplumsal, ekonomik, siyasal ve teknolojik değişimlerden önemli derecede etkilenebilmektedir. Bütün toplumlarda eğitim sistemine dair yol haritası ‘nasıl bir insan yetiştirilmeli?’ sorusuna odaklanılarak düzenlenmekte ve sistemin tüm unsurları bu soru etrafında şekillenmektedir. Son yıllarda eğitim felsefelerini ve öğretim pratiklerini etkileyen hâkim görüşlerden, modernizm ve postmodernizm kavramları bu makalenin odağı olmuştur. Anlam arayışı üstüne kurulu hayatımızı organize eden egemen kavramların özüne inmek ve bu kavramların eğitim sistemlerine yansımalarını, düşüncenin tarihsel olarak değişimi bağlamında değerlendirmek gerekmektedir. Bu bağlamda araştırmada; modern ve postmodern teoriyi oluşturan nedenlerin felsefi ve tarihsel olarak incelenmesi, postmodern felsefenin temel sorunları hangi eleştirel noktalara dayandırdığının belirtilmesi ve daha sonra tüm bunların eğitim bağlamına yansımalarının vurgulanması amaçlanmıştır. Bir alanyazın derlemesi olan bu çalışmada her iki yaklaşımın toplumsal, kültürel, ekonomik, politik, tarihi ve düşünsel etkileri değerlendirildikten sonra modern ve postmodern perspektiften eğitim anlayışları ve öğretim pratikleri tartışılmıştır. Bu tartışmalar bağlamında modernizm ve postmodernizm paradigmalarına etki etmiş düşünürlerin görüşleri incelenmiş ve çalışmalarına atıfta bulunulmuştur. Modernizm, geçmişle arasına akıl yoluyla mesafe koyan Aydınlanma dönemi düşünce biçimi, bu düşüncenin hammaddesi olan rasyonalizm ve sadece fiziki olarak var olana ikrar eden Pozitivizmden beslenmektedir. Modernizmin nesnellik ve emek-üretim anlayışına dayalı günlük yaşam pratiği, postmodernist yaklaşımda yeniden değerlendirilmiş; “özne” yerini “öteki” temelli bir insan anlayışına, bütünlük parçalılığa ve kesinlik göreceliliğe bırakmıştır. Postmodernizm ilhamını anlamın bağlamsallığı, bireyin düşünsel özgünlüğü ve farklılıktan almaktadır. Yapılan derleme çalışması sonucunda; pozitivizm, bilimcilik ve araçsal rasyonaliteye dayalı modernizmin ya da sanatta ve epistemolojide çoğulculuk, bireysellik, bağımsızlık ve gerçekliğin genişlemesine dayalı postmodernizmin, küresel veya ulusal eğitim süreçlerine tek başına yön veremeyeceği görüşünün alanyazına hâkim olduğu görülmüştür.

MODERN AND POSTMODERN PARADIGMS IN EDUCATION

Changes in historical, social, economic, political, and technical paradigms can all have an impact on educational paradigms. The framework of education is established in each and every society by focusing on the issue, "What sort of person should an education system raise?" This question is at the heart of all educational systems. This article touches on modernism and postmodernism, which are two of the most prevalent perspectives dominating educational philosophies and instructional practices in recent years. Concepts, in fact, are the foundation of institutions, and institutions give way to systems and organizations. It is necessary to get to the core of the dominant concepts that organize our lives around the meaning and purpose and to assess how these concepts are reflected in educational systems in the context of historical thought change. In this context, the study's goal is to investigate the philosophical and historical factors that underpin modern and postmodern theory, to identify the critical points on which postmodern philosophy is founded, and to underline the implications of all of these in the context of education. After examining the social, cultural, economic, political, historical, and intellectual implications of both methods, educational understandings and teaching practices are discussed from a contemporary and postmodern viewpoint in this study, which is a literature review. The studies of thinkers who influenced the paradigms of modernism and postmodernism are mentioned in the context of these discussions. As a result, it has been observed that the literature is dominated by the view that modernism based on positivism, scientism, and instrumental rationality, or postmodernism based on pluralism, individuality, independence, and the expansion of reality in art or epistemology, cannot guide global or national education processes on their own.

PDF

___

Akpınar, B., Çakmak, Z., & Kara, C. (2010). Postmodernizmin ilköğretim 6. ve 7. sınıf Sosyal Bilgiler öğretim programına yansımaları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 137-160. https://dergipark.org.tr/tr/pub/firatsbed/issue/45188/565852
Aktan, S. (2015). Bir öncü ve eseri: Planlı eğitim ve değerlendirme - Türkiye’de bilimsel-teknik program geliştirme paradigmasının doğuşu. Turkish Studies, 10(11), 39-56. 10.7827/TurkishStudies.8617
Aronowitz, S., & Giroux, H. A. (1991). Postmodern education: politics, culture, and social criticism. University of Minnesota Press.
Aslanargun, E. (2007). Modern eğitim yönetimi alanına yönelik eleştiriler ve postmodern eğitim yönetimi. Educational Administration: Theory and Practice, (50), 195-212. https://dergipark.org.tr/en/pub/kuey/issue/10347/126733
Aydın, H. (2006), Eğitimde modern ve postmodern modeller. Bilim ve Gelecek, 33, 60-69.
Baudrillard, J. (1987). Modernity. Canadian Journal of Political and Social Theory, 11(3), 63-72.
Bauman Z., & Tester, K. (2016). Zygmunt Bauman ile söyleşiler (Çev. M. Hazır). Heretik Basın Yayın.
Coulter, M. W. (1993). Modern teachers and postmodern students. Community College Journal of Research and Practice, 17(1), 51-58. https://doi.org/10.1080/0361697930170106
Çakır, O. (2017). İlkokul öğretmenlerinin Postmodern eğitim anlayışına ilişkin görüşleri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Marmara Üniversitesi.
Demir, Ş., Sesli, M., & Yılmaz, V. (2008). Türk modernleşmesi: eleştirel bir bakış. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 3(2), 77-90. https://dergipark.org.tr/en/pub/gopsbad/issue/48548/616352
Derrida, J. (2001). Destruction and actaulity S. Malpas (Ed.), Postmodern debates in (ss.75-78). Palgrave.
Duman, F. (2010). Aydınlanma eleştirisinden devrim karşıtlığına. Liberte.
Durkheim, E. (2006). Toplumsal işbölümü (Çev. Ö. Ozankaya). Cem.
Erdem, A., & Sarpkaya, R. (2011). Postmodernizmin eğitim denetimine uygulanabilirliği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(4), 73-85. https://dergipark.org.tr/en/pub/makusobed/issue/19436/206709
Ekinci, Ö. (2014). Lyotard’da bilginin meşrulaştırılması sorunu [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
Ertürk, S. (1972). Eğitimde program geliştirme. Yelkentepe.
Freire, P. (2018). Ezilenlerin pedagojisi. (Çev. D. Hatipoğlu ve E. Özbek). Ayrıntı.
Giddens, A. (2016). Modernliğin sonuçları (E. Kuşdil çev.). Ayrıntı.
Giroux, H. A. (2004). Critical pedagogy and the postmodern/modern divide: towards a pedagogy of democratization. Teacher Education Quarterly, 31(1), 31-47. https://www.jstor.org/stable/23478412
Giroux, H. A. (2020). On critical pedagogy (2nd ed.). Bloomsbury Academic.
Gezgin, İ. (2020). Homo narrans insan niçin anlatır? Mit masal ve hikâyenin arkeolojisi. Redingot.
Hararı, Y. N. (2016). Hayvanlardan tanrılara sapiens: insan türünün kısa bir tarihi (Çev. E. Genç). Kolektif Kitap.
Henek, E. (2020). Tanımlar denizinde modern söylemlere karşı postmodernizm [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çankırı Karatekin Üniversitesi.
Illich, I. (2006). Okulsuz toplum. (Çev. C. Öner). Oda.
Kant, I. (1984). Seçilmiş yazılar. (Çev. N. Bozkurt). Remzi.
Kant, I. (2009). Eğitim üzerine (2.baskı). (Çev. A. Aydoğan). Say.
Kahraman, H. B. (2002). Modernite ile postmodernite arasında Türkiye. Everest.
Kaya, M. (2012). Klasik sosyolojik perspektifte modernleşme tartışmaları. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 111-130. https://dergipark.org.tr/en/pub/birtop/issue/3529/47983
Kesici, A. (2019). Eğitimde postmodern durum: yapılandırmacılık. İnsan&İnsan, 6(20), 219-238. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.442811
Kızılçelik, S. (1996). Postmodernizm dedikleri. Saray.
Korkmaz, F., & Ünsal, S. (2018). Küreselleşme ve postmodernizmin eğitime yansımaları. S. Ünsal ve A. Çetin (Ed.) Eğitim Sosyolojisi içinde (ss.181-206). Nobel.
Köker, L. (1995). Modernleşme, kemalizm ve demokrasi. İletişim.
Kökten, H. (2013). Postmodernizm ve eğitim [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Pamukkale Üniversitesi.
Leicester, M. (2010). Post-postmodernism and continuing education. International Journal of Lifelong Education, 19(1), 73-81. http://dx.doi.org/10.1080/026013700293467
Lyotard, J. F. (1986). The postmodern condition: a report on knowledge (Çev. G.Bennington and B. Massumi). Manchester University Press.
Macdonald, D. (2003). Curriculum change and the post-modern world: Is the school curriculum reform movement an anachronism? Journal of Curriculum Studies,(35)2, 139-149. http://dx.doi.org/10.1080/00220270210157605
Oser, F., Reichenbach, R., & Walker, J. C. (1999). Hopelessly modern? The impact of postmodern perspectives on the curriculum – introduction. Educational Philosophy and Theory, 31(2), 221-223. https://doi.org/10.1111/j.1469-5812.1999.tb00386.x
Slattery, P. (2006). Curriculum development in the postmodern era (2nd edit.). Routledge, Taylor&Francis.
Sunar, L. (2018). Değişim sosyolojisi: kavramlar, kuramlar ve yaklaşımlar. Nobel.
Şeylan, G. (2016). Postmodernizm (5. baskı). İmge.
Şimşek, M. E. (2014). Moderniteden postmoderniteye uzanan bir köprü: Zygmunt Bauman [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Atatürk Üniversitesi.
Taylor, M. L. (2003). Meeting generation next: Today’s postmodern college student. A Collection of Papers on Self-Study and Institutional Improvement, 2, 112-116. Retrieved December 7, 2021 from http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.565.4275&rep=rep1&type=pdf
Tekeli, İ. (2009). Modernizm, modernite ve Türkiye‟nin kent planlama tarihi. Tarih Vakfı.
Tezcan, M. (1993). Postmodernizm ve eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 26(1), 39-50. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000519
Toffler, A. (1980). The third wave. Bantam Books.
Turan, S. (2008). Eğitim felsefesi ve çağdaş eğitim sistemleri. A. Boyacı (Ed.), Eğitim Sosyolojisi ve Felsefesi içinde (ss.1-20). Anadolu Üniversitesi.
Usher, R., & Edwards, R. (1994). Postmodernism and education: different voices, different worlds. Routledge.
Yaşar, G. A. (2011). Ortaçağ’dan günümüze “modernite”: Doğuşu ve doğası. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (7), 10-26. http://dx.doi.org/10.14520/adyusbd.101
Yıldırım, E. (2002). “Cogito ergo sum” dan “vivo ergo sum” a örgütsel analiz. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2, 155-185.
Zufiaurre, B. (2007). Education and schooling: from modernity to postmodernity. Pedagogy, Culture and Society, 15(2), 139-151. http://dx.doi.org/10.1080/14681360701403490