DÜNYA’DA ÜLKE SINIRLARINI OLUŞTURAN NEHİRLER

Nehirler, medeniyetlerin kurulmasına ortam hazırlayarak insanların bir araya gelip toplum olmasını sağlamıştır. Tarih boyunca insanları bir arada tutan nehirler aynı zamanda insanları ayıran doğal bir sınır olmuştur. Nehirler sahip oldukları jeoekonomik, jeostratejik ve jeopolitik önemleri nedeniyle küresel mücadelenin en önemli coğrafyalarındandır. Geçmişten bugüne etnik, din ve dil gibi etkenlerin yanında coğrafi özellikler, coğrafi keşifler ve savaşlar nedeniyle dünya çeşitli siyasi bölümlere ayrılmıştır. Bu bölünmeler çoğu zaman keyfi bir şekilde dayatılan yapay sınırlardır. Bugün dünya üzerindeki sınırların önemli bir kısmı Avrupalı sömürgecilerin kalemleri ile son yüzyılda belirlenmiştir. Bu sınırlar belirlenirken çoğunlukla nehirler doğal sınır olarak kabul edilmişlerdir. İkinci Dünya Savaşı’nın ardından birçok yeni devlet kurulmuştur. Sömürge döneminde tek bir yönetim altında yönetilen nehir havzalarında yeni devletlerin kurulması sınıraşan veya sınır oluşturan akarsuların kullanımı ile ilgili sorunlara neden olmuştur. Günümüzde 263 nehir havzasının suları ulusal sınırları aşmaktadır. Bu su havzalarının tamamında ya da bir kısmında sınırları bulunan ülkelerin sayısı 145’tir. Bu ülkelerden 30’u ise tamamen bu havzaların sınırları içinde yer almaktadır. Dünya nüfusunun yaklaşık %40'ı iki veya daha fazla ülkeyi kapsayan nehir ve göl havzalarında yaşamaktadır. Ayrıca, dünya çapında yaklaşık 2 milyar insan, yaklaşık 300 sınıraşan akifer sistemini içeren yeraltı suyuna bağımlı durumdadır. 1948 yılından bu zamana kadar, 37 su havzası üzerinde şiddetli çatışmalar yaşanmıştır. Buna karşın aynı dönemde yaklaşık olarak 295 uluslararası su anlaşması imzalanmıştır. Bu çalışmanın amacı dünyada sınır oluşturan nehirlerin günümüzdeki mevcut durumunu araştırmaktır. Sınırlar hakkındaki ilgili literatür incelendiğinde yapılan çalışmaların önemli bir kısmının kara sınırları ile ilgili olduğu görülmektedir. Yakın zamana kadar nehirlerin oluşturduğu sınırlar ile ilgili çalışmalar ihmal edilmiştir. Tarama modelinde betimsel bir araştırma olan bu çalışma ile literatüre katkıda bulunmakta amaçlanmışt

RIVERS THAT FORM THE COUNTRY BOUNDARIES IN THE WORLD

Rivers prepared the environment for the establishment of civilizations and enabled people to come together and become a society. Throughout history, rivers that have kept people together have also been a natural boundary separating people. Rivers are among the most important geographies of the global struggle due to their geoeconomic, geostrategic and geopolitical importance. From past to present, the world has been divided into various political divisions due to factors such as ethnicity, religion and language, as well as geographical features, geographical discoveries and wars. These divisions are often artificial boundaries imposed arbitrarily. Today, a significant part of the borders on the world have been determined by the pens of the European colonialists in the last century. While determining these boundaries, mostly rivers were accepted as natural boundaries. After the Second World War, many new states were established. The establishment of new states in river basins that were managed under a single administration during the colonial period caused problems with the use of transboundary or border-forming streams. Today, the waters of 263 river basins cross national borders. The number of countries with borders in all or some of these watersheds is 145. 30 of these countries are completely within the borders of these basins. About 40% of the world's population lives in river and lake basins spanning two or more countries. In addition, approximately 2 billion people worldwide are dependent on groundwater, which includes approximately 300 transboundary aquifer systems. Since 1948, there have been violent conflicts over 37 watersheds. On the other hand, approximately 295 international water agreements were signed in the same period. The aim of this study is to investigate the current situation of the rivers forming the border in the world. When the relevant literature on borders is examined, it is seen that a significant part of the studies are related to land borders. Until recently, studies on the boundaries of rivers have been neglected. With this study, which is a descriptive research in the scanning model, it is aimed to contribute to the literature.

PDF

___

Abad, J. D. (2021). Rivers as political boundaries: Peru and its dynamic borders. 3 Ekim 2021 tarihinde https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2014AGUFMEP51D3553A/abstract adresinden erişilmiştir.
Amusing Planet. (2021, 12 05). Triple frontier: The tri-border between Argentina, Brazil and Paraguay 5 Aralık 2021 tarihinde https://www.amusingplanet.com/2012/03/triple-frontier-tri-border-between.html adresinden erişilmiştir.
Baxter, R. (1964). The law of ınternational waterways. Harvard University Press.
Berg, E. (2000). Border crossing’ in manifest perceptions and actual needs. H. v. M. van der Velde (Eds.), Borders, regions, and people (s. 151-165). Pion.
Bierce , A. (1999). The devil's dictionary. Oxford University Press.
Biger, G. (2008). Britain role as a boundary maker in the middle East, in Levey, Z and Padeh, E. (Eds.), Britain and the middle East (s. 21-32), Sussex Academic Press.
Billig, M. (1995). Banal nationalism. Sage.
Boggs , S. (1940). International boundaries. Columbia University Press.
Bouchez, L. (1963). The fixing of boundaries in ınternational boundary rivers. International and Comparative Law Quarterly, 12 (3), 789–817.
Brigham, A. (1919). Principles in the determination of boundaries. Geographical Review, Taylor & Francis, 7(4), 201-219.
Britannica. (2021). Britannica. 07 Aralık 2021 tarihinde https://www.britannica.com/ adresinden erişilmiştir.
Brochmann, M. (2012). Signing river treaties—does ıt ımprove river cooperation? Empirical and Theoretical Research in International Relations, 38 (2), 141-163. https://doi.org/10.1080/03050629.2012.657575
Brunet, J. (2015). Border disputes: a global encyclopedia: A global encyclopedia. ABC-CLIO.
Buhaug, H., Gleditsch, N., & Theisen, O. (2008). Implications of climate change for armed conflict. World Bank. 30 Kasım 2021 tarihinde https://www.hbuhaug.com/wp- content/uploads/2014/02/SDCCWorkingPaper_Conflict.pdf adresinden erişilmiştir.
Caflisch, L. (1998). Regulation of the uses of ınternational watercourses. S. Salman , & L. Chazournes(Eds.), International watercourses enhancing cooperation and managing conflict. World Bank Technical Paper No. 414. 16 Kasım 2021 tarihinde https://unece.org/DAM/env/water/publications/documents/wbtp414-1998.pdf adresinden erişilmiştir.
Census. (2021). Treaty and protocol signed at Versailles June 28, 1919; protocol signed. 28 Kasım 2021 tarihinde https://www.census.gov/history/pdf/treaty_of_versailles-112018.pdf adresinden erişilmiştir.
CIA. (2021). The-world-factbook 07 Aralık 2021 tarihinde https://www.cia.gov/the-world-factbook/ adresinden erişilmiştir.
CNA. (2021). National security and the threat of climate change: 27 Kasım 2021 tarihinde https://www.cna.org/cna_files/pdf/national%20security%20and%20the%20threat%20of%20climate% 20change.pdf adresinden erişilmiştir.
Cukwurah, A. (1967). The settlement of boundary disputes in ınternational law, Manchester University Press.
Curzon , K. (1907). Frontiers. The Clarendon Press.
Curzon, L. (1907). Romanes lecture on the subject of frontiers. University of Oxford.
Çamyamaç, A. (2017). Uluslararası hukukta köprüler: sınırlar ve diğer hususlar. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 7 (1), 233–310.
Çınar, M. (2021). Fergana sorunu - Kırgızistan ve Tacikistan çatışması. H. Özüdoğru, T. Çetin, & F. Aydın (Eds.), Pandemi sürecinde ekonomi ve sosyal bilimlerde yeni eğilimler (s. 163-189). Gazi Yayınevi.
Dainville, S. (1940). La geographie des humanistes. Atlas Quoted.
Darwish, A. (2021). BBC.analysis: middle east water wars: 02 Mayıs 2021 tarihinde http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/2949768.stm adresinden erişilmiştir.
Debarbieux, B. (2008). Mountains: between pure reason and embodied experience. Philippe Buache and Alexander von Humboldt. High places: Cultural geographies of mountains and ice, (s.87-104). Taurus Libris. 3 Aralık 2021 tarihinde https://www.unige.ch/sciences- societe/geo/files/1914/4464/7644/Buache-Humboldt.pdf adresinden erişilmiştir.
Dictionary. (2021). Thalweg, 28 Kasım 2021 tarihinde https://www.dictionary.com/browse/thalweg?s=t adresinden erişilmiştir.
Doğanay, H. (2017). Coğrafya bilim alanları sözlüğü. Pegem Akademi.
Donaldson, J. (2009). Where rivers and boundaries meet: building the international river boundaries database. Water Policy, 629–644.
DTE. (2021). Down to earth, 1 Ekim 2021 tarihinde https://www.downtoearth.org.in/news/water/new- database-shows-how-large-rivers-form-the-basis-of-global-borders-73436 adresinden erişilmiştir.
Ekmekçioğlu, A. (2021). Afganlı düzensiz göçü bakımından sınır güvenlik yönetimini incelenmesi (Van örneği) [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
EUI. (1999). European University Institute. (1999). Border regimes and border protection in the enlarged European union. Report of the fourth meeting of the reflection group on the ‘Long term implications of EU enlargement: The nature of the new border’ RSC No. 99/6. European University Institute.
Green, E. (2012). On the size and shape of African states. International Studies Quarterly 56, 229–244. https://doi:10.1111/j.1468-2478.2012.00723.x
Giddens, A. (2008). Ulus-devlet ve şiddet. Kalkedon.
Guo, R. (2015). Cross-border management: Theory, method and application. Springer.
Henley, J. (2021). The Guardian 1 Ekim 2021 tarihinde https://www.theguardian.com/science/2018/feb/02/astronaut-thomas-pesquet-earth-is-just-a-big- spaceship-with-a-very-big-crew- adresinden erişilmiştir.
Herder, J. (2021). Materials for the philosophy of the history of mankind (1784). 20 Ekim 2021 tarihinde https://sourcebooks.fordham.edu/mod/1784herder-mankind.asp adresinden erişilmiştir.
Hyde, C. (1912). Notes on rivers as boundaries. American Journal of International Law, 901-909. https://doi.org/10.2307/2186889
Intef. (2021). Mississippi, 5 Aralık 2021 tarihinde http://roble.pntic.mec.es/rmac0040/mississippi.html adresinden erişilmiştir.
Jones, S. (1945). Boundary-making: A handbook for statesmen. treaty editors and boundary cotnmissioners . Carnegie Endowment lor Intemalional Peace. 51 (3), 488–489, https://doi.org/10.1086/ahr/51.3.488
Kanska , K., & Manko, R. (2003). Shifts in international boundary rivers. Polish yearbook of ınternational law, 26 (2003), 134-155.
Karine, B., Heyman, J., & Schendel, W. (2014). “Sınırı tartışmak: Yuvarlak masa söyleşisi”. Toplum ve Bilim, 11- 32.
Kolosov, V. (2015). Theoretical approaches in the study of borders. S. Sevastianov, P. Jussi, P. Laine, & A. Kireev (Eds.), Introduction to Border Studies, 10 (4), 606-632. https://doi.org/10.1080/14650040500318415
Kristof, D. (1959). The nature of frontiers and boundaries. Annals of the Association of American Geographers,19 (3), 269-282. https://doi.org/10.1111/j.1467-8306.1959.tb01613.x
Mannes, M. (2021). Marya mannes quotes, 30 Eylül 2021 tarihinde https://quotefancy.com/marya-mannes- quotes adresinden erişilmiştir.
Marquand, R. (1999). “Glaciers in the Himalayas melting at rapid rate,” Christian science monitor, november 5, 1999, as reported in Lester R. Brown’s eco-economy: Building an economy for the earth. W.W. Norton & Co.
McCaffrey, S. (1998). The UN convention on the law of the non-navigational uses of ınternational watercourses: prospects and pitfalls. S. Salman , & L. Chazournes içinde, international watercourses enhancing cooperation and managing conflict, world (s.17-27). 5 Aralık 2021 tarihinde https://unece.org/fileadmin/DAM/env/water/cwc/legal/UNConvention_McCaffrey.pdf. adresinden erişilmiştir.
NASA. (2021). NASA, 7 Aralık 2021 tarihinde https://earthobservatory.nasa.gov/images/147238/when-rivers- are-borders adresinden erişilmiştir. National Geographic. (2021). Border, 17 Eylül 2021 tarihinde https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/border/ adresinden erişilmiştir.
Newman, D. (2006). Borders and bordering: towards an interdisciplinary dialogue. European Journal of Social Theory, 9 (2), 171-186. https://doi.org/10.1177/1368431006063331
Newman, D., & Paasi, A. (1998). Fences and neighbours in the postmodern world: boundary narratives in political geography. Progress in Human Geography, 22 (2), 186-207. https://doi.org/10.1191/030913298666039113
Ohmae, K. (1994). The borderless world. Power and strategy in the global marketplace. HarperCollins.
Osburn , R. (1999). Problems and solutions regarding indigenous peoples split by international borders. American Indian Law Review, 24 (2), 471–485. https://doi.org/10.2307/20070641
Oxford. (2021). Border, 28 Eylül 2021 tarihinde https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/border_1?q=border adresinden erişilmiştir.
Paasi, A. (1999). “The Political Geography of Boundaries at the End of the Millenium: Challenges of the De- territorializing World”,. H. Eskelinen, I. Liikanen, & J. Oksa (Eds.), Curtains of iron and gold. Reconstructing borders and scales of and gold. Reconstructing borders and scales of interaction (s. 9- 24). Routledge.
Pakalın, M. (2021). Osmanlı tarih deyimleri ve terimleri sözlüğü 18 Eylül 2021 tarihinde http://bizdosyalar.nevsehir.edu.tr/e954375db2336d379609b5edd0270a58/mehmet-zeki-pakalin- %E2%80%93-osmanli-tarih-deyimleri-ve-terimleri-sozlugu-%E2%80%93-i.pdf adresinden erişilmiştir.
Popelka, S., & Smith, S. (2020). Rivers as political borders: A new subnational geospatial dataset, Water Policy, 22(3), 293-312. https://doi.org/10.2166/wp.2020.041
Pounds, N. (1954). France and “les limites naturelles” from the seventeenth to the twentieth centuries. Annals of the Association of American Geographers, 44 (1), 51-62. https://doi.org/10.2307/2561115
Purcell, N. (2012). Rivers and the geography of power. Pallas, 90 (2013), 373–387. https://doi.org/10.4000/pallas.1093
Rankin, K., & Schofield, R. (2004). The troubled historiography of classical boundary terminology. 18 Kasım 2021 tarihindehttps://www.qub.ac.uk/researchcentres/CentreforInternationalBordersResearch/Publication s/WorkingPapers/MappingFrontiersworkingpapers/Filetoupload,175431,en.pdfadresinden erişilmiştir.
Ratzel, F. (1897). Politische Geographie. Economica.
Sahlins, P. (1990). Natural frontiers revisited: France's boundaries since the seventeenth century. The American Historical Review, 95 (5), 1423–1451. https://doi.org/10.2307/2162692
Schlesinger, P. (1991). Media, state and nation: political violence and collective identities. Sage.
Smedley , D., & Rowntree, K. (2012). Rivers as borders, uniting or dividing? The effect of topography and implications for catchment management. Water Science & Technology, 66(3), 510-516. https://doi.org/10.2166/wst.2012.186
Stefano, L., & ...vd. (2011). Climate change and the institutional resilience of international river basins. Journal of Peace Research, 49 (1), 193-209. https://doi.org/10.1177/0022343311427416
Tadjbakhsh , S., İskandarov, K., & Mohammadi, A. (2015). Strangers across the Amu Rıver: Communıty perceptıons along the Tajık–Afghan border. Stockholm International Peace Research Institute.
TDK. (2021, 09 17). Türk Dil Kurumu, 17 Eylül 2021 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
The Federalist. (2021, 10 01). "https://thefederalist.com/2018/06/15/meghan-mccain-nation-cannot-control- borders-not-nation/" o "Meghan McCain: A Nation That Cannot Control Its Borders Is Not A Nation” Meghan Mc Cain: a nation that cannot control ıts borders ıs not a nation , 1 Ekim 2021 tarihinde https://thefederalist.com/2018/06/15/meghan-mccain-nation-cannot-control-borders-not-nation/ adresinden erişilmiştir.
Thomas, K. (2015). The river-border complex: A border-integrated approach to transboundary river governance illustrated by the Ganges River and Indo-Bangladeshi border. Water International, 42 (1), 34-53. https://doi.org/10.1080/02508060.2016.1247236
Thomas, K. (2017). The river-border complex: a border-integrated approach to transboundary river governance illustrated by the Ganges River and Indo-Bangladeshi border. Water International, 34-53.
TWAP. (2016). Transboundary waters systems – status and trends crosscutting analysis. UNEP.
UN Water. (2008). Transboundary waters: Sharing benefits, sharing responsibilities. UN.
UN Water. (2021). Transboundary waters, 3 Ekim 2021 tarihinde https://www.unwater.org/water- facts/transboundary-waters/ adresinden erişilmiştir.
UNDESA. (2021). United nations department of economic and social affairs: 30 Kasım 2021 tarihinde https://www.un.org/waterforlifedecade/transboundary_waters.shtml adresinden erişilmiştir.
Vila, P. (2003). Gender and the overlapping of region, nation and ethnicity on the US-Mexico border. Minnesota Press.
Waternunc. (2021). Projected water scarcity in 2025, 27 Kasım 2021 tarihinde http://www.waternunc.com/gb/pws2025.htm adresinden erişilmiştir.
Williams, T. (2016). The hour of land: A personal topography of America's national parks. Sarah Crichton Books.