ALLI TURNAM TÜRKÜSÜNÜN VİYOLONSEL İLE ÇALIMINA YÖNELİK EĞİTİM MATERYALLERİNİN HAZIRLANMASI

Abdallar çok eski dönemlerden beri yazılı kaynaklara göre Türkmen aşireti olarak bilinmektedir. Abdallar Anadolu’ya başlayan göç dalgalarından sonra yaşadığımız topraklara gelmiş ve birçok farklı mesleklerle uğraşsalar da daha çok düğünlerde davul-zurna çalıp müzisyenlik yaparak geçimlerini günümüze dek sürdürmüşlerdir. Abdallar olarak adlandırılan bu Türkmen aşiretinde birçok aşık-ozan yetişmiştir. Bu ozanlardan biri de Hacı Taşan’dır. Bu araştırmada Hacı Taşan’a ait Allı Turnam adlı türkünün viyolonsele aktarımı yapılmış ve bu aktarımı yapılan türkünün çalımında ortaya çıkan karakteristik kazanımlara yönelik eğitim materyalleri (dizi, alıştırma ve etütler) hazırlanmıştır. Araştırma, nitel veri toplama tekniklerinin kullanıldığı betimsel bir çalışmadır. Veri toplama yöntemlerinden de doküman analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Allı Turnam adlı türkünün viyolonsele aktarımında TRT Türk Halk Müziği (THM) repertuvarında bulunan derleme notası, Hacı Taşan’a ait ses kayıtları ve uzman görüşleri baz alınmıştır. Eğitim materyallerinin hazırlanması sırasında da uzman görüşlerine başvurulmuştur. Viyolonsel çalgısına aktarımı gerçekleştirilen Allı Turnam türküsünün 15 adet teknik kazanımı belirlenmiş ve karakteristik olduğu düşünülen iki kazanım için birer alıştırma, makamsal dizi, kazanımların da hepsini içeren bir etüt hazırlanmıştır. Eserin 2/4’lük usulü 4/4 olarak değiştirilmiştir. Eserde bulunan tartım kalıplarının okunması güçlüğü bu değişikliğe neden olmuştur. Bu değişiklik yapılırken uzman görüşleri de alınmıştır. Bu araştırma Kırıkkale’nin kültürel bir değeri olan Hacı Taşan ve türkülerinin ulusal-uluslararası platformlarda tanınması ve Allı Turnam adlı türkünün viyolonsel repertuvarına kazandırılması bakımından büyük önem taşımaktadır. Ayrıca gerek viyolonsel gerekse başka çalgılara halk ezgilerinin uyarlanması ile ilgili yapılacak olan çalışmalara ışık tutması bu araştırmanın başka bir önemini ortaya koymaktadır. Atalarımızdan bizlere miras olan türkülerimizin yöresel özellikleri ile viyolonsel çalgısının evrensel özelliklerinin iş birliği sonucunda, kültürümüzün evrensel boyutlara taşınması mümkün olabileceği düşünülmektedir.

PDF

___

Aksoy, B. (1994). Avrupalı Gezginlerin Gözüyle Osmanlılarda Musiki (2. Baskı). Pan Yayınları. Avcı Akbel, B. (2018). Öğretim elemanlarının viyolonsel eğitiminde Türk müziğinin kullanılma durumuna ve öğretim yöntemlerine ilişkin görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(2), 84-107. DOI:10.14689/issn.2148 - 2624.1.6c2 s5m
Aytaş, G. (2003). Türkülerde turna. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, Sayı 28, 13-33. http://www.turkiyeninturnalari.org/tr/wp-content/uploads/2016/09/turkulerde.turna_.pdf adresinden alınmıştır.
Cömert, M. ve Erim, A. (2017). Viyolonsel eğitimiyle ilgili araştırma sonuçlarının alana katkısı ve uygulanabilirliği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 107-129. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018..-363890
Çınardal, L. (2020). Viyolonsel öğretiminde kullanılan yay tekniklerinin Türk müziğine uyarlanması ve değerlendirilmesi [Yayımlanmış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
Çiftçibaşı, M., C., (2021). Viyolonsel İçin Türk Halk Ezgileri Albümü (1. Basım). Ankara: Gece Kitaplığı.
Çilden, Ş. (2008). İki viyolonsel için Anadolu ezgileri (1. Basım). Müzik Eğitimi Yayınları.
Değirmencioğlu, L., Andaç, H.,M., (2021). Türk müziğinde viyolonsel eğitimi Bolahenk akortta 20 makam dizisi (1. Basım). Gece Kitaplığı.
Demirci, B., (2013) Viyolonsel için Türk müziği dizileri (1. Baskı). Pegem Akademi.
Eke, M. (2013). Turna sembolünün türkülerde ve “Gine Dertli İniliyorsun” ezgisindeki ifadesi. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 6(11), 218-228. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mahder/issue/28391/301930 adresinden alınmıştır.
Eroğlu, E. (2018). Kangal ve yöresi türkülerinin viyolonsel eğitiminde kullanılmasına ilişkin bir çalışma [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
Erzincan, M. (2006). Türk halk müziğinde uyarlama kavramı ve bağlamaya uyarlanan dört zeybek ezgisi üzerinde müzikal analiz [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Haliç Üniversitesi.
İşler, Ş. (2019). Kütahya türkülerinin viyolonsel eğitiminde kullanılması üzerine bir çalışma. [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
Kalan Müzik. (2015, Aralık 14). Neşet Ertaş - Allı Turnam [ Gurban Olduğum © 2003 Kalan Müzik ] [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=bFhlyJtpEZw
Karahisar, T. (2009). 1998-2008 Yılları Arasında Türk Mûsıkîsinde Yozlaşmanın TRT ve Özel Televizyonlardaki Seyri. N. Türkoğlu ve S. T. Alayoğlu (Ed.), Karaelmas 2009 Medya ve Kültür: Karaelmas Üniversitesi Uluslararası Medya ve Kültür Sempozyumu içinde (347-361 ss.). Urban Kitap.
Karakuş, İ. (2017). Allı Turnam Keskinli Hacı Taşan (1. Baskı). Keskin Kaymakamlığı Kültür Hizmetleri.
Karaya, O. ve Önal, H. (2010) Türk halk müziğinde bir uzun hava türü olarak bozlak. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (27), 709-726. https://dergipark.org.tr/en/pub/sutad/issue/26306/277267 adresinden alınmıştır.
Kaya, E. E. (2010). Müzik öğretmeni yetiştiren kurumlarda makamsal etüd ve egzersizlerle viyolonsel eğitiminin uygulanabilirliği [Yayımlanmış doktora tezi]. Selçuk Üniversitesi.
Kaya, E. E. (2013). Makamsal ezgiler ve okul şarkılarıyla desteklenmiş viyolonsel öğretimi metodu 1 (1. Baskı). Pegem Yayınları. Kayaarslan, B. ve Kumtepe, M. A. (2020). Türkiye’de halk ezgilerinin viyolonsele aktarılmasına ilişkin yapılmış lisansüstü tezler. Online Journal of Music Sciences, 5(2), 185-211. https://doi.org/10.31811/ojomus.834487
Kırıkkale Valiliği – Mahalli Sanatçılar (t.y.). Alış tarihi 10 Eylül 2021, gönderen http://www.kirikkale.gov.tr/mahalli-sanatcilar Kumtepe, M., A. (Ed.). (2021). Viyolonsel ve piyano için halk türküleri (1. Basım). Müzik Eğitimi Yayınları.
Lehimler, E. (2014). Geleneksel Türk müziğine dayalı viyolonsel öğretimine yönelik bir model önerisi ve uygulamadaki görünümü (Hüseyni makamı örneği) [Yayımlanmış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
Miedlar, M. (1957). Szkola na wiolonczele 1. PWM Edition.
Muammer Dlymz. (2016, Aralık 29). Neşet Ertaş-Allı Turnam [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=N6LVAaiaDkc
MuzikPlay. (2015, Ocak 28). Hacı Taşan – Allı Turnam (official audio) [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=XQ16Fxcsbhc
Nuri Bilge Ceylan. (2015, Ağustos 5). Once Upon A Time in Anatolia - 'Allı Turnam song' scene [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=awiGDxTwSNQ
Önal, H. (2018). Hacı Taşan türkülerinde makam (1. Baskı). Gece Kitaplığı.
Özkan, H.Ö. (2018). Türk musikisi nazariyatı ve usulleri (17. Baskı). Ötüken.
Öztürk, Y. Ö. ve Beşiroğlu, Ş. Ş. (2009). Viyolonselin Türk makam müziğine girişi ve Tanburi Cemil Bey. İTÜ Dergisi, 6(1), 31-40. http://itudrgi.itu.edu.tr/index.php/itudergisi_b/article/viewFile/1089/1077 adresinden alınmıştır.
Suzuki, S. (2017). Suzuki çello okulu – 1.bölüm (1. Baskı). Porte Müzik Eğitim Yayınları.
Temiz, E. (2010). Türkiye’de cumhuriyet döneminden önce kurulan resmi ve gönüllü müzik kuruluşları. Fine
Arts, 5(4), 324-332. https://dergipark.org.tr/en/pub/nwsafine/issue/19902/213134 adresinden alınmıştır.
Topaloğlu, T. (2019). Viyolonsel eğitiminde aksak usûllü eserlerin seslendirilmesine yönelik uygulamaların öğrenci performansına etkisi [Yayımlanmış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
Yıldırım, A. Şimşek, H. (2016) Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Seçkin.