Bursa Mustafakemalpaşa koşullarında farklı ekim zamanlarının kışlık kolza çeşitlerinde verim ve bazı verim unsurları üzerine olana etkileri

Bu araştırma, Bursa Mustafakemalpaşa koşullarında farklı ekim zamanlarının kışlık kolza çeşitlerinde verim ve verim unsurları üzerine etkisini ortaya koyabilmek ve en uygun ekim zamanını saptamak amacıyla yürütülmüştür. Denemeler 1999-2001 yıllan arasında Uludağ Üniversitesi Mustafakemalpaşa Meslek Yüksekokulu Uygulama Tarlasında yapılmıştır. Araştırmada iki kışlık kolza çeşidi (Coctail ve Bristol) ve 3 farklı ekim zamanı (15 Ekim, 01 Kasım ve 15 Kasım) denenmiştir.İki yılın ortalaması sonuçlara göre, ekim zamanları incelenen tüm komponentleri önemli düzeyde etkilemiştir. Çeşitler arasında ise bitki boyu, yan dal sayısı ve bitkide harnup sayısı bakımından farklılıklar önemli, harnupta tane sayısı, 1000 tane ağırlığı ve tohum verimi yönünden farklılıkların önemsiz olduğu saptanmıştır. İki yıllık ortalama sonuçlara göre, ekim zama-nındaki gecikme ile tohum verimi ve verim komponentleri önemli ölçüde etkilenmiştir. 15 Ekim tarihine göre 1 Kasım ve 15 Kasım ekimlerinde tohum verimleri sırasıyla %24 ve %52 oranında düşmüştür.

Anahtar Kelimeler:

bursa, verim ögeleri, kültür çeşitleri, tohum verimi, yağlı tohumlu bitkiler, kolza, ekim zamanı, kolza tohumu

The effect of different sowing time on the yield and yield components in winter rapeseed varieties under Bursa Mustafakemalpaşa conditions

This research was carried out to determine the most suitable sowing time and the effects of different sowing times on the yield and yield components of some winter rapeseed varieties under Mustafakemalpaşa, Bursa conditions. The research was conducted to 1999 and 2001 years at the experimental fields of the Mustafakemalpaşa Vocational School, University of Uludağ. Two winter rapeseed varietes and three different sowing times were tested in the experiment. According to the results, all the characters were significantly affected by the sowing times. It was found that there were no significant differences between cultivars in terms of number of seed per pod, 1000 seed weight and seed yield while differences between varieties in terms of plant height, number of branches and pod number per plant were significant. According to the two-years results, seed yield and yield components are significantly affected by the sowing time being delayed. 1 November and 15 November sowing times reduced the seed yield about 24%, respectively as compared with 15 October sowing time.

Keywords:

bursa, yield components, cultivars, seed yield, oilseed plants, rape, sowing date, rapeseed,

PDF

___

Anonim 1997 Köy Hizmetleri 17. Bölge Müdürlüğü Laboratuarı Kayıtları, Bursa. Anonim, 1998. F.A.O. Production Yearbook. Vol. 52, Rome. Anonim 1999 Tarımsal Yapı T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Anonim 2001a 05.11.2001 tarihli Resmi Gazete Sayı 24575A Anonim 2001b Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Bursa Meteoroloji İşleri Müdürlüğü Kayıtları Alan, V.B. ve R. Mulford, R. Ritter, J.G. Kantzes ve J.L. Helmann, 1993. Canola Production Quidelines. Un. of Maryland. Maryland Cooperative Extention. Algan, N. 1985.Islah Edilmiş Bazı Kolza Çeşitlerinin Değişik Yetiştirme Koşulları Altındaki Reaksiyonları Üzerine Araştırmalar. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Bornova, İzmir. Atakişi, İ.,1977.Çukurova’da Yetiştirilecek Kolza Çeşitlerinin Önemli Tarımsal ve Kalite Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Ç.Ü. Z.F.Yıllığı, Yıl: 8, Sayı: 1 Aytaç, S., 1999. Azotlu Gübrelemenin Kolzanın Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, 115-120, Adana. Başalma, D., 1999. Farklı Ekim Normlarının Kışlık Kolza Çeşitlerinde Bitki Özellikleri ile Verim ve Kalitesi Üzerine Etkileri. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-18 Kasım 1999, 317-322, Adana. Başalma, D., 2000. Yağ Bitkileri Üretimi ve Ticaretindeki Gelişmeler. Türk- Koop Ekin Dergisi 4 (13): 46-51 Christmas, E.P., 1996. Evaluation of Planting Date for Winter Canola Production in India. 278-281. ASHS Press, Alexandrie, VA. Çiçek, N., 1990. Yazlık Kolza Çeşitlerinin Önemli Tarımsal ve Kalite Özellikleri Üzerine Araştırmalar. Journal of Agriculture and Foresty 14: 273-279. Demirtola, A., 1980. Yeni Tür Kolzaların Türkiye İçin Önemi ve Gelişimi. Teknik Gelişim Araştırma Dergisi, 1980, sayı: 5. Göksoy, A.T., Z.M. Turan, 1986. Bazı Yağlık Kolza Çeşitlerinde Verim ve Kaliteye İlişkin Karekterler Üzerinde Araştırmalar. U.Ü.Ziraat Fakültesi Dergisi 5: 75-83. Guy, S.O., M. Moore, 2001. Winter Rapeseed Seeding Rate and Date Quide. Univercity. of Idaho, College of Agriculture. Cooperative Extension System. Agricultural Experiment Station, USA. Herbek, J., L. Murdok, 1989. Canola Production Quide and Research in Kentucky. Univercity of Kentucky, College of Agriculture. USA. İlisulu, K., 1970. Fransa ve Almanya’dan Getirilen Kolza Çeşitlerinin Ankara İklim ve Toprak Şartları Altında Adaptasyon Durumları, Tohum Verimleri ve Diğer Bazı Özelliklerinin Tesbiti. A.Ü. Z.F. Yıllığı, s.132-157. Karaaslan, D., 1999. Diyarbakır Koşullarında Yetiştirilebilecek Kolza Çeşitlerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, 328-333, Adana. Karaaslan, D., Ö. Tonçer, M. Özgüven, 1999. Diyarbakır Koşullarında Kolzada Farklı Tohumluk Miktarlarının Verim ve Verim Komponentlerine Etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, 339-343, Adana. Karacaoğlu, N., Ç. Kaya ve N. Çiçek, 1998. Kanola Araştırmaları. T. O. K. B. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, İzmir. Kırıcı, S., M. Özgüven, 1995. Çukurova Bölgesine Verim, Kalite ve Erkencilik Bakımından Uyabilecek Kolza Çeşitlerinin Saptanması. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 10 (3): 105-120. Klitsch, Cl, 1952. Fragen um die Winterölfrücht, namentlich ihre Vorfruchttellung Dtsch. Landwirtsch. 3, 402-407. Kolsarıcı, Ö., F. Başoğlu, 1984. Yağ Kalitesi ve Yağ Oranı Yüksek Kışlık Kolza Çeşit ve Hatlarının Verim Komponentleri Yönünden Karşılaştırılması. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yıllığı, s.66-76. Kolsarıcı, Ö., C. Er, D. Tarman, 1985. Islah Edilmiş Kışlık Kolza Çeşitlerinde Verim Komponentlerinin Karşılaştırılması. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yıllığı, 61-74. Kolsarıcı, Ö., C. Er, 1988. Amasya İlinde Kolza Tarımında En Uygun Ekim Zamanı, Çeşit ve Bitki Sıklığı Tesbiti Üzerinde Araştırmalar. Doğa Yay. Sayı 2, 163-177. Oplinger, E.S., L.L. Hardman, E.T. Gritton, J.D. Doll, K.A. Kelling, 1989. Canola (Rapeseed), Alternative Field Crops Manual. 7 pp. Un. Of Wisconsin, Extension, Cooperative Extension, Madison, WI 53706. Oystryk, R., 2001. Seeding Dates, Tillage Systems and Fertilizer Placement in Fall and Spring Seeded Canola. Saskatchewan Canola Development Comission. Research Drive, Saskatoon, Canada. Öğütçü, Z. ve Ö. Kolsarıcı, 1979. Kışlık Kolza Çeşitlerinin Antalya, Edirne ve Ankara Şartlarına Adaptasyonu. T.C. Gıda-Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırma Dergisi, Cilt 1, Sayı: 3, s.175-188. Özer. H., E. Oral, 1997. Erzurum Ekolojik Koşullarında Bazı Kolza Çeşitlerinin Fenolojik Özellikleri ile Verim ve Verim Unsurları Üzerine Bir Araştırma. Journal of Agriculture and Foresty, 21, 319-325. Özgüven, M., S. Kırıcı, S. Tansı ve M.A. Gür, 1992. Güneydoğu Anadolu Bölgesine Uygun Kolza Çeşitlerinin Saptanması. Ç.Ü. Zir. Fak. Genel Yayın No: 36. GAP Yayınları No:65, Adana. Raymer, P.L., D.G. Bullock, D.L. Thomas, 1990. Potential of Winter and Spring Rapeseed Cultivars for Oilseed Production in the Southern United States, 223-225, Timber Press. Sağlam, C., F. Aslanoğlu, 1999. Kışlık Kolza Çeşitlerinde Ekim Sıklıklarının Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, 88-91, Adana. Sağlam, C., F. Aslanoğlu, S. Kaba, 1999. Kışlık Kolza Çeşitlerinin Tekirdağ Koşullarına Adaptasyonu. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi,15-18 Kasım 1999, 344-347, Adana. Sattell, R.D., R. Ingham, R. Karow, D. Kaufman, D. McGrath, 1998. Rapeseed. Oregon State Un. Oregon Cover Crops Handbook Schmidt, W.H., 1990. Potential of Canola Production in Ohio. 216-217. Timber Press, Portland, OR. Şaman, S., 1983. II. Ürün Tarımı Araştırma Yayım Projesi Kolza Dilimi, 1982-1983 Yılı Gelişme Raporu. T.C.T.O.K.B. Proje ve Uygulama Genel Müd, Antalya. Turan, Z.M., 1989. Bursa Koşullarında Bazı Kolza Çeşitlerinin Agronomik ve Teknolojik Karakterleri, Bunların Kalıtımı ve Path Analizi. U.Ü. Basımevi, 31s., Weber, A.J., L. Robert, L. Myers, H.C. Minor, 1993. Canola: A Promising Oilseed. Un. Of Missouri, Department of Agronomy. Agricultural Publication G4280. Weiss, E.A., 1983. Oilseed Crops. Longman, 660 s., Newyork.