Mehmet ÖZ

Bursa Mustafakemalpaşa ekolojik koşullarında farklı bitki populasyonları ve azot dozlarının soyanın verim ve verim unsurlarına etkisi

Bu araştırma, Bursa Mustafakemalpaşa ekolojik koşullarında farklı bitki populasyonlan ve azot dozlarının soya fasulyesinde verim ve verim komponentlerine olan etkisini ortaya koyabilmek amacıyla yürütülmüştür. Denemeler 2000-2001 yılları arasında Uludağ Üniversitesi Mustafakemalpaşa Meslek Yüksekokulu Deneme Tarlalarında yapılmıştır. Araştırmada bir adet soya çeşidi (A-3935), dört bitki sıklığı (70x05, 70x10, 70x15 ve 70x20 cm) ve dört azot dozu (kontrol, 3, 6 ve 9 kg/da) denenmiştir. Araştırmada bitki boyu, ilk baklanın yerden yüksekliği, yan dal sayısı, bitkide bakla sayısı, tek bitki verimi, hasat indeksi, 100 tane ağırlığı ve tohum verimi unsurları incelenmiştir. İki yılın ortalaması sonuçlara göre, ekim sıklıkları ve azot dozları incelenen tüm komponentleri önemli düzeyde etkilemiştir. Bitki sıklığı ve azot dozlarının artması bitki boyunu, ilk bakla yüksekliğini, hasat indeksini ve tohum verimini artırırken, yan dal sayışım, bitkide bakla sayısını, tek bitki tohum verimini ve 100 tohum ağırlığını azaltmıştır. Azot ise tüm komponentleri artırıcı yönde etki göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

soya fasulyesi, toprak organik materyali, verim ögeleri, bursa, bitki sıklığı, azot miktarı

The effect of different plant populations and nitrogen doses on the yield and yield components in soybean under Bursa, Mustafakemalpaşa conditions

This, research was carried out to determine the effect of different plant populations and nitrogen doses on yield and yield components in soybean under Bursa, Mustafakemalpaşa ecological conditions. The trials were conducted to at the experimental fields of the Mustafakemalpaşa Vocational High School, University of Uludağ in 2000-01. A cullivar of soybean (A-3935), four different plant densities (70x05, 70x10, 70x15 and 70x20 cm) and four different nitrogen doses (control, 3, 6 and 9 kg/da) were tested in the experiment. Plant height, first pod height, number of branches per plant, pod number per plant, yield per plant, harvest index, 100 seed weight and seed yield were researched in this experiment. According to mean values of two years results plant density and nitrogen doses significantly affected the all experimented components. Increasing of plant density and nitrogen doses increased the plant height, the first pod height, the harvest index and seed yield. Otherwise, number of branches per plant, pod number per plant, yield per plant and 100 seed weight decreased by the increasing of plant density and nitrogen doses. Nitrogen had an effect increasing all components.

Keywords:

soyabeans, soil organic matter, yield components, bursa, plant density, nitrogen content,

PDF

___

Anonim 1999. Köy Hizmetleri 17. Bölge Müdürlüğü Laboratuarı Kayıtları, Bursa. Anonim 2001. Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Bursa Meteoroloji İşleri Müdürlüğü Kayıtları. Arıoğlu, H.H. 1992.Yağ Bitkileri (Soya ve Yerfıstığı) Ç.Ü.Z.F. Ders Kitabı No: 35, 07 s. Bly, A., H.J. Woodard ve D. Winter, 1998. Nitrogen Application Timing and Rate Effects on Soybean Grain Parameters at Aurora SD in 1998. Soil/Water Research. South Dakota State University. Agr. Exp. St. Bullock, D, S. Khan ve A. Rayburn, 1998. Soybean Yield Responce to Narrow Rows is Largely Due to Enhanced Early Growth. Crop Science, 38 (4): 1011-1016. Carpenter, A.C. ve J.E. Board, 1997. Branch Yield Components Controlling Soybean Yield Stability Across Plant Populations. Crop Science, 37 (3): 885-891. Cober, E.R., J. Madill ve H.D. Voldeng, 2000. Early Tall Determinate Soybean Genotype E1E1e3e3e4e4dt1dt1 Sets High Bottom Pods. Canadian Journal of Plant Science, 80:3, 527-531. Cordonnier, M.J. ve T.J. Johnson, 1983. Effect of Wastewater Irrigation and Plant and Row Spacing on Soybean Yield and Development. Agronomy Journal Vol: 75, November-December: 908-913. Egli, D.B. 1993. Cultivar Maturity and Potential Yield of Soybean. Field Crops Resp. 32:147-158. Gary, E.P., 1983. Soybean Production Practies International Agriculture Publications. Intsoy Series Number 25. College of Agriculture. University of Illionis at Urbana Chamating. Edited by Bonnie J.I. and J.I. Wong, July. 133-134. Hume, D.J., D.E. Feindel ve J.P. Winter, 1989. Assimilate Partitioning in Soybean. IV. Conferencia de Investigacion en Soja. Buenos Aires, Argentina, p.177-182. Kolpak, R., 1992. Yield Formation of Soybean cv. Ajma Depending on Density and Date of Sowing. F.C. Abs. 45(12), 8456. Kutlu, Z., A.S. Cinsoy, M. Yaman, N. Açıkgöz ve A. Kıtıkı. 1991. Soya Fasulyesinde Sıra Arası Mesafelerin Verim ve Verim Bileşenleri Üzerine Etkisi. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Anadolu Dergisi, Sayı:1. Pawlowski, F., M. Jedruszczak, M. Bojarcazyk, 1993. Yield of Soybean cv Polan on Loens Soil Depending in Row Spacing and Sowing Rate. F.C.Abs. 46(2), 978. Piggot, G.J. ve C.C. Farrel, 1983. Soybean in Noutland: Seeding Rate for 15 cm Row Spacing. F. C. Abs. 36 (3), 2370. Sawyer, E.J. 2000. In-Season Nitrogen Fertilization of Soybean. Iowa State University, Armstrong Research and Demonstration Farm. http://www.ag.iastate.edu/farm/2000reports/arm/In- SeasNitroFertofBean-.pdf Starling, M., D. Weaver ve W. Wood.1998. Nitrogen Improves Yield of Late Planted Soybeans. Highlights of Agriculturel Research. Alabama Agricultural Experiment Station. Volume:45, Number: 1. Tunio, S., M.J. Rajpul, M.A Rajpul ve F.K. Rajpul, 1984. Effect of Spacing on the Growth and Yield of Soybean. F.C. Abs. 37 (6), 4128. Turan, Z.M. ve A.T. Göksoy, 1998. Yağ Bitkileri. U. Ü.Z. F.Ders Notları No: 80, 225 s. Vangimalla, R., D.J. Timlin ve Y. Pachepsky, 1998. Quantitative Description of Plant Density Effect of Branching and Light Interception in Soybean. United States Department of Agriculture, Agriculturel Research Service. Weber, C.R., R.M. Shibles ve D.E. Byth, 1996. Effect of Plant Population and Row Spacing on Soybean Development and Production. Agr. Journal 58:99-102. Weilenmann de Tau ve J. Luquez. 2000. Variations for Biomass, Economic Yield, Harvest Index among Soybean Cultivars of Maturity Groups III and IV in Argentina, Soybean Genetics Newsletter 27. Wesley, T.L., R.E. Lamond, V.L. Martin ve S.R. Duncan, 1998. Effect of Late-season Nitrogen Fertilizer on Irrigated Soybean Yield and Composition. Journal of Production Agriculture, 11 (3): 331-336. Whigham, K. 1998. How to Lower Soybean Seed Costs. Iowa State University, Department of Agronomy, Iowa. http://www.ent.iastate.edu/ipm/icm/1998/10-12- 21998/lowersoycost.html Yılmaz, H.A. 1996. Kahramanmaraş Ekolojisinde Farklı Ekim Sıklıklarının, İki Soya Çeşidinde Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Tr. J. of Agriculture and Forestry 23(1999):223-232.