Genişletilmiş Türk Konseyi Bağlamında Çekim Modeli Uygulaması İle Olası Gümrük Birliği Analizi

Çekim modeli, dış ticaretin ülkeler arasındaki ekonomik büyüklükler ile doğru orantılı, ülkeler aralarındaki mesafe ile ters orantılı olduğu varsayımına dayanmaktadır. Dış ticarete uyarlanan bu model; gelecekte Türk Keneşine üye olması beklenen Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Macaristan, Özbekistan, Türkmenistan ve Türkiye olmak üzere toplamda 7 ülke arasında olası gümrük birliği, panel veri analiziyle açıklanmıştır. Bu analizlerde Dünya Bankasından temin edilen ve 2000-2018 yıllarını kapsayan makro ekonomik veriler genişletilerek basit çekim modeli uygulanmıştır. Bu çalışmada yapılan analizlerin açıklayıcı değişkenleri ülkelerin GSYH, nüfus ve mesafeleri ve kukla değişkenleri gümrük birliği ve ortak kara sınırlarıdır. Bağımlı değişken ise ülkelerin toplam ihracatıdır. Analiz sonuçlarına göre ortak ülkelerin katsayıları mesafe değişkeni haricinde anlamlı çıkmıştır. Yine yapılan analizlere göre GSYİH ihracat üzerinde olumlu etkide bulunurken; ülkelerin nüfus, gümrük birlikleri, ortak kara sınırları olumsuz etkide bulunmuştur. Diğer yandan uzaklık değişkeninin tahmin katsayısının işareti ise buradaki teoriye uygun olarak bulunmuştur.

The Implementation Of Gravity Model For The Extended Turkish Council: Possible Analysis Of The Customs Union

Gravity model is based on the hypothesis that it is directly proportional to the economic size between countries and inversely proportional to the distance between them. The model adapted to foreign trade has made with panel data analysis that is possible customs union between Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Hungary, Uzbekistan, Turkmenistan, and Turkey. These are total of seven countries expected to become the members of the Turkic Council in the future. Moving from here, in these analyze the simple gravity model was applied by expanding macroeconomic data obtained from the World Bank between 2000 and 2018. The explanatory variables are its partner countries' GDP, total population, the distance between countries and as dummies, customs union, and common land border. The dependent variable is partner countries’ export volumes. According to the results, partner countries' coefficients have significant and distance coefficient is insignificant. While GDP has positive effect on export; population, customs union, common land borders have negative impacts. We observed that the sign of the estimation coefficient of distance variable was found in accordance with the theory.

PDF

___

Aitken, N. (1973). The Effect of the EEC and EFTA on European Trade: A Temporal CrossSection Analysis. The American Economic Review, 63(5), pp. 881-892.
Akçay, F., Saygılı R. F. (2019). Türkiye’nin Bölgesel Ekonomik Örgütlerle İhracatı Üzerine Çekim Modeli Uygulaması, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:37, ss. 193-214.
Anderson, E. J., Wincoop E. V. (2003). Gravity with Gravitas: A Solution to the Border Puzzle. American Economic Review, 93(1), pp. 170-192.
Arellano, M. (1987). Practitioners’ Corner: Computing Robust Standart Errors for Within-Groups Estimators, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 49, pp. 431- 434.
AVİM (2015). Turkic Council and Cooperation in Eurasıa in the Light of Developments Across the Region, (Editör: Pelin Musabay Baki), AVİM Conference Books, No: 14, https://avim.org.tr/images/uploads/Rapor/toplanti-ingilizce.pdf (08.03.2021).
Aysun, A., Öksüzler O., Yılgör M. (2012). Gümrük Birliği’nin Türkiye’nin Dış Ticareti Üzerine Etkisi: Panel Çekim Modeli Uygulaması, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), ss. 15-26.
Balıkçıoğlu, N., Gülmez A. (2019). Türkiye’nin Dış Ticaret Hacminin Çekim Modeli ile Tahmini, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(20), ss. 769-786.
Bergstrand, J. (1985). The Gravity Equation in International Trade: Some Microeconomic Foundations and Empirical Evidence, Review of Economics and Statistics, 67(3), pp. 474- 481.
Deardorff, A. (1998). Determinants of Bilateral Trade: Does Gravity Work in A Neoclassical World?, The Regionalization of The World Economy, University of Chicago Press, pp. 7- 32.
Demir, M. A., Bilik M. (2018). Türkiye’nin Ticaret Etkinliği: Stokastik Sınır Çekim Modeli Yaklaşımı. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), ss. 29-48.
Dikkaya, M. (2009). Orta Asya ve Kafkasya: Dönüşüm Süreci ve Uluslararası Ekonomi Politik, Beta Yayınları, İstanbul.
Dikkaya, M. (2016). Türkiye, Orta Asya ve Ekonomik İşbirliği Örgütü (ECO): ECO Ekseninde Bölgeselleşmenin Ekonomi Politiği, Lambert Academic Publishing, Saarbrücken, Germany.
Doğan, B. B. Özörnek Tunç, Ş., (2015). Türkiye'nin Afrika Ülkeleri ile Olan Dış Ticaretinin Belirleyicileri: Panel Çekim Modeli Yaklaşımı, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 1(12), ss. 1-17.
Doğan, B. B., Özörnek Tunç, Ş. (2016). Türkiye’nin Orta Asya Ülkeleri ile Ticaretinin Panel Çekim Modeli ile Analizi, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (11), ss. 139-155.
Efendioğlu, B. (2011). Türkiye ve Avrupa Birliği Arasındaki Gümrük Birliği’nin Türk Dış Ticareti Üzerine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
Eichengreen, B., Irwin, D. (1998). The Role of History in Bilateral Trade Flows, Chicago: The University of Chicago Press, pp. 33-69.
Golovko, A. (2009). Çekim Modeli: Avrasya Ülkelerinin Dış Ticareti, Anadolu Uluslararası İktisat Kongresi, ss. 1-22.
Kimura, F., Hyun-Lee H. (2000). “The Gravity Equation in International Trade in Services” Review of World Economics, 142(1), pp. 92-121.
Levin, A., Lin C. F., Chu, C. S. J. (2002). “Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and FiniteSample Properties”, Journal of Econometrics, 108(1), pp. 1-24.
Linneman, H. (1966). An Econometric Study of International Trade Flows. Amsterdam: North Holland Publishing Company.
Mamaiusupov, A. (2019). The 10th Anniversary of The Nakhchivan, Turkic Council 10th Anniversary of The Nakhchivan Agreement Special Edition, pp. 35-40.
Rasoulinezhad, E., Kang G. S. (2016). A Panel Data Analysis of South Korea’s Trade with OPEC Member Countries: The Gravity Model Approach, Iranian Economic Review (IER), 20(2), pp. 203-224.
Shafiyev, F. (2019). The Turkic Council on The 10th Anniversary of The Nakhchivan, Turkic Council 10th Anniversary of The Nakhchivan Agreement Special Edition, pp. 67-81.
Şimşek, T. Destebaşı, E. (2020). The Relationship Between Global Economic Integration, Human Capital Investments And Corruption In Turkic States, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(2), pp. 808-827.
Tatlıcı, Ö., Kızıltan A. (2011). Çekim Modeli Türkiye'nin İhracatı Üzerine Bir Uygulama, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 10, ss. 287-299.
Tatoğlu Yerdelen, F. (2013). Panel Veri Ekonometrisi, İstanbul: BETA Yayım Dağıtım.
Tekin, M., (2020). Türkiye’nin E7 Ülkeleri ile Gerçekleştirdiği Dış Ticaretin Çekim Modeli Yaklaşımıyla Analizi, Uluslararası Ticaret ve Lojistik Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
Tinbergen, J. (1962). Shaping the World Economy: Suggestions for an International Economic Policy, New York: The Twentieth Century Fund.
Türk Keneşi (2020). https://www.turkkon.org/tr/organizasyon-tarihcesi (18.10.2020).
Türk Keneşi (2020). https://www.turkkon.org/tr-TR/zirveler_sureci_bilgi_notu/4/52 (19.10.2020).
World Bank (2020). https://data.worldbank.org/?locations=TR-AZ-KZ-KG-HU-UZ-TM (14.10.2020).
Yang, S., Martinez-Zarzoso I., (2014). A Panel Data Analysis of Trade Creation and Trade Diversion Effects: The case of ASEAN–China Free Trade Area, China Economic Review, 29: pp. 138-151.