Uluslararası İlişkilerde Dış Politika ve Millî Kimlik Bağıntıları "Fars Şii Jeopolitiği'nin İmkânları ve Çıkmazları"

İslâm devriminden bu güne Şiiliği devrim ideolojisi ile ortaya koyan ve dönemsel olarak değişmekle birlikte "devrim ihracı" söylemi ile öne çıkan İran; Şii yayılmacılığının ilk adımını Humeyni döneminde atmıştır. Sonrasında ABD'nin Irak işgali ile bu bölgede etkinliğini zirveye ulaştırmış ve Arap Baharı süreci ile birlikte ortaya çıkan bölgesel sistemde yayılmacı politikalarına yeni bir zemin bulmuştur. Bu süreçte ele alınan bölgelerde İran'ın ne derece etkin olabileceği tartışılırken; mezhepçi yaklaşımlar ve "Şii Hilali" tartışmaları gündeme gelmiştir. İran'ın Ortadoğu'yu mezhep temelinde şekillendirmeye çalıştığı tezine dayanan söz konusu yaklaşım; çalışma kapsamında politik kültür olarak İran Şiiliğinin temellerine inilmesi ve Irak müdahalesinden Arap Baharına uzanan süreçte Bağdat, Şam, Beyrut ve Sana'dajeopolitik bir amaca dönüşmesi olarak iki aşamada analiz edilecektir

Foreign Policy and National Identity Relations in International Relations:"The Possibilities and Dilemmas for Persian Shiite Geopolitics

The new leadership of Iran launched systematic revolutionary export policiestowards Middle East.Iran's revolutionary exports policy agenda encompassed with Iran's revisionist policies, which reached the peak level when the US-led coalition forces withdrew from Iraq. This policy gained a new momentum when Arab Uprising spread to the North Africa and Middle East, especially in Syria and Yemen. Iran found new opportunities to materialize Shia geopolitics namely "Shia Crescent" in the wider Middle East. This article will explore what is the origin of Iran's sectarian policies and how Iran operates its sectarian policies since the US-led invasion of Iraq and Arab Spring until today. Hence, the authors will explain that how sectarian agenda become the tools of geopolitics of Iran under the headings of Shiitinazation goal of Iran in the context of political culture and the politics of Shia Crescent in Baghdad, Damascus, Beirut, and Sana

PDF

___

Kitap ve Makaleler
Abrahamian, E. (2009). Modern İran Tarihi. İstanbul: İş Bankası.
Addis,C.,Blanchard,C., Katzman,K., Migdalovitz,C., Nichol,J., Sharp,J., Zanotti,J.,(2010): "Iran: Regional Perspectivesand U.S. Policy" Congressional Research Service R40849
Akhavi, A. (1980). Religion and Politics in Contemporary Iran-State Relations in thePahlaviPeriod, NY: State University of New York Press.
Akoğlu, M. (2013). "Irak'ta Şii Varlığı"E-Makalat Mezhep Araştırmaları. VI/2.
Arı, T. (2004). Geçmişten Günümüze Ortadoğu: Siyaset Savaş ve Diplomasi. İstanbul. Alfa.
Aydın, F. (2011). "Ortadoğu Ülkelerinin Dinsel Yapısı" Ortadoğu Yıllığı 2011. 522-548. Açılım Kitap.
Balkan, S. Tiryaki, F. (2014). İran Mitolojisinin İslâm Devrimindeki Rolü, Humeyni ve Şah'ın Söylemlerinin Analizi. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi. Cilt 1, Sayı 2. ss:5-26.
Barzegar,K.,(2008): "Iran and The Shiite Crescent: Myths and Realities" Brown Journal of World Affairs, Volume XV, Islamic Azad University.
Barzegar,K.,(2010): "Balance Of Power in The Persian Gulf: An Iranian View" Journal Article, Middle East Policy, volume XVII, issue 3, pages: 74-87.
Sinkaya, B., (2015), Suriye Karşısında İran'ın Tutumu ve Şam Tahran İttifakının Temelleri, Akademik ORTADOĞU, Cilt:10, Sayı:1, S: 11-17.
Biddle,S.,(2014): "Evaluating U.S. Options for Iraq" George Washington University
Blanchard, C. (2010): "Saudi Arabia: Background and US Relations" CongressionalResearch Service, RL33533.
Büyükkara, A. (2002). "Kerbela'dan İnkılab'a: İmam-ı Şii Şehadet Düşüncesi ve Problemleri"Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Cilt XLIII. Sayı 2.
Spring" London School of Economics and Political Science Rewiev Paper.
Kuşoğlu, B. (2013). Lübnan: Sedr Devriminden Arap Baharına. Yasama Dergisi. Sayı 23.
Luomi,M.,(2008): "The Regional Shia-Sunni Divide in The Middle East" The Finnish Institute of International Affairs
Marx, K. (1990).Louis Bonaparte'in 18. Brumaire'i, (S. Belli Ç.), Ankara, Sol Yayınları, s: 13-14.
Morgenthau, H. (1970) Uluslararası Politika: Güç ve Barış Mücadelesi ( B. Oran, Çev) Ankara: Siyasal Kitabevi.
Nasr, V. (2006). The Shia Revival: How Conflicts Within Islam Will Shapethe Future. Norton&Company. Inc.
Onat, H. (1997). "Şiiliğin Doğuşu Meselesi"Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Cilt XXXVI.
Oytun, O., (June 2015) "The Shiite Militias in Syria and Political Solution", ORSAM Rewiev of Regional Affairs, No: 26, s: 11-12.
Öz, Ş. (2008). "Şia'nın Aslı ve Doğuşu Üzerine Görüşler"E-Makalat Mezhep Araştırmaları. Cilt 1. Sayı 2.
Popp, R. (2015). "Warın Yemen: Revolutionand Suudi Intervention". Center for Security Studies. No: 175.
Rafati,N.,(2012): "Iran and the Arab Spring" . IDEAS Publication Report, SR011.
Renshon, J. And Renshon, S. (2008). "The Theory and Practice of Foreign Policy Decision Making", PoliticalPsychology, Vol: 29, No: 4.
Roskin, M.,Cord, R. L., Medeiros, J. A., Jones, W. S. (1997). PoliticalScience an Introduction, Prentice-Hall International, Inc. S: 124-141.
Rustamov, R. (2004). "İran'da İslâm, Kimlik ve Dış Politika: Konstrüktivist Bir İnceleme", Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Sarı, İ. (2015). "1979 Devrimi Sonrası İran'ın Rejim Paradigması ve Dış Politika Yönelimleri"Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi. Cilt 2. Sayı 1.
Sharp, J. (2015). "Yemen: Background and US Relations''. Congressional Research Service Report. RL34170.
Sinkaya, B. (2007)."Şii Ekseni Tartışmaları ve İran"Avrasya Dosyası. Cilt 13. Sayı 3.
Şahin, M. (2006) "Şii Jeopolitiği: İran icin Fırsatlar ve Engeller," Akademik Orta Doğu, Cilt 1, No.1.
Şeriati, A. (2013). Dinler Tarihi. Ankara: Fecr Yayınları.
Taflıoğlu, S. (2013). "İran İslâm Cumhuriyeti'nde Egemenlik ve Meşruiyet Kaynağı Velayet-i Fakih"Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. Cilt 68. No 3.
Topgül, M. (2012). "Bir Cerh Sebebi Olarak Teşeyyu (Şiilik Eğilimi) Kavramına Tarihsel Bakış"Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 42-1.
Tür,Ö.,(2007): "The Lebanese War of 2006: Reasons and Consequences" Journal of Perceptions, Department of International Relations, Middle East Technical University, Turkey
Ulrichsen, K. (2012). "After the Arab Spring: Power Shift in the Middle East? Bahrain's Aborted Revolution". London School of Economy and Political Science Report.
Veliyeva, Z. (2009). "Safevilerin Menşei ve Kızılbaşça"Journal of AzerbaijaniStudies. S. 332- 344.
Yousefi,A.,(2009): "Whose Agenda is Served by the Idea of a Shia Crescent?" Turkish Journal of International Relations Vol:8 No:1
Zisser,E.,(2011): "Iranian Involvement in Lebanon" Military and Strategic Affairs Vol:3 No:1
Elektronik Kaynaklar
http://global.oup.com/uk/orc/politics/foreign/smith_foreign2e/01student/timeline/
http://www.acsu.buffalo.edu/~fczagare/PSC%20504/Rosenau.pdf
http://www.politicalsciencenotes.com/articles/4-different-kinds-of-political-culture
contribution-and-criticism/360
http://www.cfr.org/yemen/yemen-crisis/p36488
http://www.mei.edu/content/arab-spring-implications-us-policy-and-interests
http://www.orsam.org.tr/tr/yazigoster.aspx?ID=1534
http://fas.org/man/eprint/dod_iran_2010.pdf
http://www.aljazeera.com.tr/kronoloji/kronoloji-suriyede-isyandan-ic-savasa
http://www.aljazeera.com.tr/gorus/arap-baharinda-iran-ve-turkiye
http://www.cfr.org/peace-conflict-and-human-rights/sunni-shia-divide/
p33176# /?cid=otr-marketing_url-sunni_shia_infoguide
https://www.bloomberg.com/view/articles/2015-06-09/iran-spends-billions-to-prop-up- assad
http://www.trtworld.com/mea/zarif-visits-damascus-to-discuss-syria-proposal-to-un-5909
http://www.theguardian.com/world/2007/jan/26/worlddispatch.ianblack
http://en.mehrnews.com/news/109180/Zarif-tour-aims-to-propose-peace-plan-for-Syrian- crisis
http://www.voltairenet.org/article180158.html
http://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/view/irans-afghan-shiite-fighters-in- syria
http://iranprimer.usip.org/blog/2015/nov/17/iran-attends-syria-peace-talks-vienna
http://www.aljazeera.com.tr/dosya/ilk-cenevreden-bugune
https://www.foreignaffairs.com/articles/iran/2011-08-25/how-iran-keeps-assad-power- syria
https://www.theguardian.com/commentisfree/2011/aug/13/khamenei-support-assad
http://www.cfr.org/content/meetings/emerging_shia_cresenct_summary.pdf
https://www.youtube.com/watch?v=Y1SRxk2eU4g
http://www.islamansiklopedisi.info/dia/maddesnc2.php?MetinTmz=imamiyye&konts=190
http://www.aljazeera.com.tr/haber-analiz/ii-sia-siilik-temel-inanclari-ve-kokeni
http://www.ordaf.org/safevi-siasi-uzerine-tarihsel-bir-cerceve/
http://www.caferilik.com/caferilik/1-caferilik-nedir
http://www.people.fas.harvard.edu/~plam/irnotes07/Morgenthau1948.pdf
http://www.byegm.gov.tr/turkce/haber/surye-grubu-ran-olmadan-toplaniyor/6114
http://www.aljazeera.com.tr/dosya/ilk-cenevreden-bugune
http://www.trthaber.com/haber/dunya/islam-isbirligi-teskilatindan-irana-elestiri-245095. html
https://www.foreignaffairs.com/articles/2015-11-12/how-proxy-wars-work
http://www.rand.org/
http://www.presstv.ir/ http://www.gao.gov/
http://iranprimer.usip.org/resource/containing-iran
https://fas.org/