İran'da Felsefi Düşünce Geleneği

İran dünyanın en eski medeniyetlerinden birisi olan İran'da felsefenin de oldukça uzun bir geçmişi vardı. İslam öncesi dönemlerde dinle iç içe olan bir felsefi düşünceden söz edilebilir. İslam'dan sonra ise İran coğrafyasında çok filozof yetişmiştir. Bu filozoflardan birçoğunun İslam öncesi İran düşüncesinden etkilendiklerini görüyoruz. Filozoflar İslam düşüncesi ile eski İran felsefesinin bir sentezini yapmışlardır. Bu makalede İslam öncesi İran'dan başlayarak günümüze gelinceye kadar İran'daki felsefi düşüncenin izlerini sürdüm, bu süreçte oluşan çeşitli felsefe akımlarını ve okulları ele aldım

The Tradition of Philosophical Thought in İran

As a one of the oldest civilization of the world , İran also has a long history in philosophy. İn pre-İslamic era it had a philosophical thought intertwined with religon. After the introducing the İslam, İranians had maneged to raise a lot of philosphers who were influenced from the pre-İslamic İranian thought. Those philosophers had made a sythesis between the Pre-İslamic and İslamic thought. İn this article, starting from primeval İran I have tried to trace the philosophical thought till contemporary İran, and ı have reviewed the philosophical school and movement

PDF

___

Akbari Reza, Tahir Uluç, 2009, "Günümüz İran'ında Felsefi Hayata Genel Bir Bakış", Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2009/1, c. 8, sayı: 15, 59-75.
Ali Sami, 2016, "Hikmet ve Felsefe der İran-ı Bastan", http://www.ichodoc.ir/p-a/ CHANGED/69/html/69-13.htm (01.09,2016).
Ardekani, Reza Daveri, 2004, " İran'da Felsefeye İlişkin Bir araştırma", terc. Celal Türer, Cenan Kuvancı, Bilimname, IV, 2004/3, 161-175.
Ardekani, 1389, Ma ve Tarih-i Felsefe-i İslami, Tahran: Sazman-ı intişarat-ı Pejuheşgah-ı Ferheng ve Endişe-i İslamî.
Ayetollahi, Hamedreza, 2006, "The İranian Philosophical Trend in İts Present and Past Culture" , Divinatio, s. 24 autumn-winter 2006, 1-8.
Bausani, Alessendro, "İslam Öncesi İran Düşüncesi" , İslam Düşüncesi Tarihi (I) içinde ed. Mian M. Şerif, çev. Kürşat Demirci 2. Baskı, (İstanbul: İnsan Yayınları 2014), 91.
Corbin, Henry, 1995, İslam Felsefesi Tarihi I, çev. Hüseyin Hatemi, ikinci baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
------------------, 2000, İslam Felsefesi Tarihi II, çev. Ahmet Arslan, I. baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
Cooper John, 2007, "et-Tusi'nin Ölümünden İsfehan Okulunun Kuruluşuna kadar Geçen Sürede islam Felsefesi", İslam Felsefesi Tarihi II, içinde ed. S. H. Nasr, Oliver Leaman, çev. Şamil Öçal, Hasan Tuncay Başoğlu, İstanbul: Açılım Kitap, 247-259.
Dabaşi, Hamid, 2007-1, "Filozof-Vezir Hace Nasıruddin et-Tusi ve Dönemin Entelektüel İklimi", İslam Felsefesi Tarihi II, içinde ed. S. H. Nasr, Oliver Leaman, çev. Şamil Öçal, Hasan Tuncay Başoğlu, İstanbul: Açılım Kitap, 185-246.
-----------------, 2007-2, "Mir Damad ve Isfehan Okulu'nun Kuruluşu" İslam Felsefesi Tarihi II, içinde ed. S. H. Nasr, Oliver Leaman, çev. Şamil Öçal, Hasan Tuncay Başoğlu, İstanbul: Açılım Kitap, 261-300.
De Boer ,T. J., 1960, İslam'da Felsefe Tarihi, çev. Yaşar Kutluay, Ankara: Balkanoğlu Matbaacılık.
Demirci, M. 1996. Beytü'l-Hikme, İstanbul: İnsan Yayınları.
Dinani Gulamhuseyin İbrahim, 1385, Macerâ-yı Fikr-i Felsefi Der Cihan-ı İslam, 2. Cild. İntişarat-ı Tarh-ı Nov: Tahran.
Griffel, Frank, 2009, Al-Ghazalı's Philosophıcal Theology, Oxford: Oxford University Press.
Haug, M, 1971, Essays on the Sacred Language, Writings and Religion of Parsees, Philo Press: Amsterdam.
İkbal Muhammed, 1354, Seyr-i Felsefe Der İran, terc. E. H. Aryapur, Ferheng-i Mıntıkai: Tahran.
Nanci, Azim, 2007, "İsmaili Felsefe" , İslam Felsefesi Tarihi I, içinde ed. S. H. Nasr, Oliver Leaman, çev. Şamil Öçal, Hasan Tuncay Başoğlu, İstanbul: Açılım Kitap, 179-190.
Müctebai, Fethullah, Suhreverdi ve Ferheng-i Bastan-ı İran" İşrak, yıl 2i s. 4-5, 37-44.
Nasr, Seyyid Hüseyin 1975, "The Significance of Persian Philosophical Works in the Tradation of İslamic Philosophy" , Essays on İslamic Philosophy and Science, içinde, ed. Muhsen Mahdi, New York: State University of New York Press.
Nasr, Seyyid Hüseyin, 2014, "Sadruddin Şirazı", terc. Mustafa Armağan, , İslam Düşüncesi Tarihi II içinde , ed. Mian M. Şerif , arı, İstanbul: İnsan Yayınları., 183-216.
Nasr , Seyyid Hüseyin, 1384, "Ez mekteb-i Isfehan ta Mekteb-i Tehran", İran, s.3160. 11. Yıl, 6-10.
Nasr, Seyyid Hüseyin 2000, A Jorney, Through the Persian History and Culture, Lahore: İqbal Academy.
Sıddıkî, Bahtiyar Hüseyin 2014, "Nasıruddin Tusi", terc. Kasım Turhan, İslam Düşüncesi Tarihi II içinde, ed. Mian M. Şerif, arı, İstanbul: İnsan Yayınları, 709-728.
Sühreverdi, 2009, İşrak Felsefesi (Hikmetü'l-İşrak), çev. Tahir Uluç, İstanbul: İz Yayıncılık.
Şayegan Yegane, 2008, "Yunan Felsefesinin İslam Alemine İntikali", İslam Felsefesi Tarihi I, ed. Seyyid Hüseyin Nasr, Oliver Leaman, terc. Şamil Öçal, Hasan Tuncay Başoğlu, (İstanbul: Açılım Kitap: 2008), 119-136.
Şehristani, Ebu'l-feth Tacüddin, Muhammed b. Abdu'l-kerim, 2015, el-Milele ve'n-nihal (Dinler , Mezhepler ve Felsefi Sistemeler Tarihi), Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları: İstanbul.