Şerh geleneği ve Lami'i'nin Şerh-i Dibace-i Gülistan'ı

Lâmi'î'nin doğum tarihi 877/1472 olarak tahmin edilmektedir. Fatih Sultan Mehmed (1451-148 l)'in son yıllarıyla, II. Bayezid (1481-1512), Yavuz Sultan Selim (1512-1420) ve Kanunî Sultan Süleyman (1520-1566) devirlerini yaşamıştır. İyi bir aile eğitimi aldığı bilinen Lâmi'î, şairliğinin yanında Fars edebiyatının tanınmış birçok eserini de Türkçeye aktararak, mensur eserleriyle dikkati çekmiştir. Molla Camî (ö.897/1492)'nin eserlerinin çoğunu Türkçeye tercüme eden Lâmi'î, Ca-mî-i Rûm olarak da anılmış, 938/1532'de Bursa'da vefat etmiştir. Oldukça verimli bir edebî hayatı olan Lâmi'î'nin 45 eseri bilinmektedir. Bunlardan biri de Sa'dî-i Şirazî'nin Gülistan isimli eserinin önsözünü şerh edip, 910/1504'te tamamladığı Şerh-i Dibace-i Gülistan*dır. Makalemizde Nesir, Şerh, Dibace kavramları üzerinde kısaca durulduktan sonra, Sa'dî ve Gülistan'ı tanıtılmış, Şerh-i Dibace-i Giilistan'm çeşitli yönleri ele alınarak tanıtılmaya çalışılmıştır.

Annotation tradition and Lami'i's Şerh-i Dibace-i Gülistan

One of the well-known writers in 16th century was also Lâmi'î Çelebi. Although his birth date has not been certain, it is believed to be around 877/1472. Lâmi'î Çalebi had lived in the last years of Fatih Sultan Mehmet (1451-1481), and in the era of II. Beyazid (1481-1512), Yavuz Sultan Selim (1512-1520) and Kanunî Sultan Süleyman (1520-1566), as well. It is known that Lâmi'î had a fine family education. Lami had done a significant amount of translation in Persian literature; moreover he had been famous with his proses. Lâmi'î Çelebî had also been called Camî-i Rûm since he had translated most of the Molla Camî's (ö.897/1492) works and had passed away in Bursa in 938/1532. There has been 45 known works of Lâmi'î who had a fairly prolific life. One of them is Şerh-i Dibace-i Gülistan by annotating the preface of Sa'dî-iŞirazî's work called Gülistan and completed it in 910/1504. In this text the terms prose, annotation, introduction have been defined and taken the various aspects of Şerh-i Dibace-i Gülistan has been tried to make known.

PDF

___

ATLANSQY, Kadir (1993), Bursa Vefeyatnamelerindeki Şairlerin Biyografileri, (Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi), Bursa.
BAYRAV, Suheyla (1975), Filolojinin Oluşumu, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınevi, İstanbul.
BECKER, C.H. (1978), "Dibac", İslam Ansiklopedisi, C. III, İstanbul.
ERÜNSAL, İsmail (1990), 'Türk Edebiyatı Tarihinin Arşiv Kaynakları IV Lâmi'î Çelebi'nin Terekesi", Türklük Bilgisi Araştırmaları Fahir İZ Armağanı, New York.
KARAMANLIOĞLU, Ali Fehmi (1989), Gülistan Tercümesi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Lâmi'î Çelebi, Şerh-i Dibace-i Gülistan, Bursa Yazma ve Eski Basma Eserler Kütüphanesi, Genel 1519.
LEVEND, Agâh Sırrı (1964), "Ümmet Çağında Ahlâk Kitaplarımız", TDAY Belleten, Ankara.
ÖZTAHTALI, İbrahim İmran (1997), Lâmi'î'nin Şerh-i Dibace-i Gülistan'ı, (Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi), Bursa.
PEKOLCAY, Necla - SEVİM, Emine (1991), Yunus Emre Şerhleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
SOYSAL, M. Orhan (1978), Eski Türk Edebiyatı Metinleri, İstanbul Sevinç Matbaası, İzmir.
Sudî, Şerh-i Gülistan (1293), Ali Bey Mat. İstanbul.
Sudî, Şerh-i Gülistan (1249), Matbaa-i Amire, İstanbul.
TOLAS A, Harun (1982), "15. Yüzyıl Türk Edebiyatı Anadolu Sahası Mesnevileri, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, S. 1. İzmir.
ÜZGÖR, Tahir (1990), Türkçe Dîvân Dîbâceleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
YAZICI, Tahsin (1997), "Gülistan", İslâm Ansiklopedisi, C. XIV, İstanbul.