Modern araştırmacıların klasik hikayeye bakışı üzerine değerlendirmeler

Modern edebiyat dünyasının Türk Edebiyatının Tanzimat öncesi dönemine olan bakışı yüzeyseldir. Bu dönemin edebi ürünlerine ve geleneğine karşı bir tavır takınma söz konusudur. Klasik Türk Edebiyatının gerçekle ilişkisi olmayan, sosyal meselelere ilgisiz, dili yabancı ve taklit ürünü bir edebiyat geleneği olduğu iddia edilmektedir. Bu iddianın desteklenmesi için kullanılan türler ile örnekleri bellidir ve klişeleşmiştir. Bunların arasında Münşeat türünün örnekleri veya Veysî, Nergisi gibi şahsiyetlerin eserleri en sık kullanılanlardır. Bu yazıda, elde çok az örneği bulunan klasik Türk hikâyesinin yanlış bilinen özellikleri hakkında birtakım bilgiler verilmesi amaçlanmıştır. Bilinen yargıların ötesinde bu dö-, nem hikâyeleri çoğunlukla yaşanan günlük hayatı ele alırlar. Dilleri sanıldığının aksine çok karışık değildir ve günlük konuşma diline çok yakındır. Olağanüstü unsurlar çok az yer kaplar. Yaşanan hayatın her çeşit olayları ve tipleri bu hikâyelere girmiştir. Hikâyelerdeki tipler toplumun her kesiminden çok değişik karakterden oluşabilir.

An evulation of the classic short story from the perpective of a modern researcher

An investigation or a closer look of modern literary world to Turkish Literature before the Tanzimat period is superficial. There is an assumption against the literary work of this period and the literary tradition. It is claimed that the Classical Turkish Literature as a literary tradition is irrelevant to reality, indifferent to social issues, as well as applying artificial language use and being imitative. The evidence or clues used to support this claim with specific examples are certain and are cliche. Among the examples of the type is Münşeat or Veysî and Nergisi's works of figures as most frequently used ones. In this article, it is aimed to provide some information about the characteristics of classical Turkish short story that has very little and incorrect resulting sample. Beyond the cited thoughts, the stories of the period usually go around daily life. However, their languages are known fairly simple in common thought; they are very identical to daily spoken. Exceptional elements are seen rarely. Every sort of daily life events have taken place in the stories. These types may consist of various characters from all sections of society.

PDF

___

AKTAŞ, Şerif (1995), "Bir Anlayışın Romanı", Şeyh Galib Kitabı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul, s, 123-130.
AKYÜZ, Kenan (1990), Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri 1860-1923, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
ÇAĞIN, Sabahattin (2006), "Soğuk Kış Gecelerinden Gelen Müsameretnâme", Eşik Cini, S. 2, Mart-Nisan, s. 102-103.
DUYMAZ, Recep (2Ö00), "Muhayyelât'ın Anlatı Geleneğimizdeki Yeri", Hece, S. 46-47, s. 64-72.
HOLBROOK, Victoria R. (1998), Aşkın Okunmaz Kıyıları: Türk Modernitesi ve Mistik Romans (çev. Erol Köroğlu- Engin Kılıç), İletişim Yayınları, İstanbul.
İNCİ, Handan (2006), "İnce, Oldukça Kıymetli, Biraz Çabuk Yapılmış, Fakat İnşaatı Bitmeden Yarım Kalıvermiş Bir Köprü: Nâbizâde Nâzım", Eşik Cini, S. 1, Ocak-Şubat, s. 33-37.
İSEN, Mustafa vd. (2002), Eski Türk Edebiyatı El Kitabı, Grafiker Yayınları, Ankara.
İZ, Fahir (1964), Eski Türk Edebiyatında Nesir, Osman Yalçın Matbaası, İstanbul.
KAHRAMAN, Mehmet (2000), Leyla ve Mecnun Romanı, KB, Ankara.
KAVRUK, Hasan (2000) El-ferec Ba'de'ş-Şidde, C. I, Kubbealtı Yayıncılık Malatya.
KAVRUK, Hasan (2004) El-ferec Ba'de'ş-Şidde, C. II, Kubbealtı Yayıncılık, Malatya.
KAVRUK, Hasan (1998), Eski Türk Edebiyatında Mensur Hikâyeler, MEB Yayınları, İstanbul.
KIZILTAN, Mübeccel (1991), Kırk Vezir Hikâyeleri, (İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
KORTANTAMER, Tunca (1993) "Nedim'in Manzum Küçük Hikâyeleri", Eski Türk Edebiyaîı-Makaleler-Î, Akçağ Yayınları, Ankara, s. 39 î-412.
KORTANTAMER, Tunca (2004), "Türk Edebiyatında "Gelenek ve Modernlik" Tartışmaları Üzerine", Eski Türk Edehiyatı-Makaleler, Kültür Bakanlığı, Ankara, s. 100-113.
KORTANTAMER, Tunca (1997), Nev'î-zâde Atâyî ve Hamse'si, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir.
LEKESİZ, Ömer (2000), "Öykücülüğümüzde Dönemler", Hece, S. 46-47, s. 18-26.
LEVENB, Agâh Sırrı (1967), "Divan Edebiyatında Hikâye", Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, Türk Dil Kurumu, Ankara, s. 71-117.
MAZEOGLU, Hasibe (1992), "Divan Edebiyatında Hikâye", Doğumunun Yüzüncü Yılında Ömer Seyfettin, Ankara, s. 19-36.
MENGİ, Mine (2007), "Eski Türk Edebiyatında Nesir: Gelişimi ve Kaynakçası", Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C. 5, S. 10, İstanbul, s. 43-76.
ÖZGÜL, M. Kayahan (2000), "Hikâyenin Romanı", Hece, 5.46-47, s. 33-41.
TOSKA, Zehra (1989), Türk Edebiyatında Kelile ve 'Dinme Çevirileri ve Kul Mesut Çevirileri, (İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
TÖKEL, Dursun Aîi (2000), Zihniyet ve Kaynaklan Açısından Hikâyemize Bakmak" Hece, S. 46-47, s.42-52.
TÜRİNAY, Necmettin (1995), "Klâsik Hikâyenin Son Merhalesi: Hüsn ü Aşk", Şeyh Galib Kitabı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul, s. 87-122
ÜNLÜ, Osman (2007), "Ömer Seyfettin'in "Tos" Hikâyesinde Klâsik Kısa Hikâye Geleneği Etkileri", Ege Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, S, XIII, İzmir, s. 235-250.
YAĞCI, Şerife (2001), Süheylî'nin Acâ'ibü'l-Meâsir ve Garâ'ibü'n Nevâdir'i-Metin ve Küçük Hikâye Üzerine Teorik Bir İnceleme-, (Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi), İzmir.