Ziya Gökalp'ın "İslamiyet ve Asri Medeniyet I-II" adlı makalesi üzerinde bir inceleme ve metin

Bir düşünür olarak Ziya Gökalp'ın en önemli sorunsalı, çağdaş uygarlık ile İslam arasındaki ilişkidir. Gökalp'ın bu konudaki görüşleri Türkleşmek-İslamlaşmak-Muasırlaşmak ve Türkçülüğün Esasları adlı eserleri ile makalelerinde bulunur. İslamın modernizm ile ilişkileri Halim Sabit Şibay'ın çıkardığı İslam Mecmuasının da ana teması olmuştur. Bu dergide Gökalp'ın da yazılan çıkmıştır. Bunlardan ikisi, imzasız yayımlandıkları için Gökalp bibliyografyalarında ve düşünürün toplu eserleri arasında yer almaz. Bu çalışmada anılan makaleler hem filolojik hem de tematik açıdan incelendi. Çıkan sonuç şudur: İslamiyet ve Asrı Medeniyet makaleleri dikkate alınmadan Gökalp'ın İslam'a ve çağdaş uygarlığa ilişkin görüşleri tam olarak anlaşılamaz. Çalışmanın sonunda, alanyazınında ilk kez olarak makalelerin yeni harflerle çevirisi ve makalelerin özgün baskısının tıpkıbasımı verilmiştir.

Ziya Gökalp's "Contemporary Islam and Civilization I-II" in the paper and a study on the text

As a philosopher the most important problematic of Ziya Gökalp is the relation between modern civilization and Islam. Gökalp's thougts about this issue take place in his books named Türkleşmek- Islamlaşmak-Muasırlaşmak and Türkçülüğün Esasları and in his articles. The relationships of Islam with modernism have also been the main theme in İslam Mecmuası which was published by Halim Sabit Şibay. In this journal, Ziya Gökalp's articles had been published as well. Two of these don't take place in Gökalp's bibliographies and his collected literature as they were published unsigned. In this study* the articles were examined both from the philological and thematic points of view. The consequence is that without the articles called "İslamiyet ve Asrî Medeniyet", Gökalp's point of views about Islam and modern civilization cannot be understood completely. At the end of this study, translation of articles with Latin characters and their original publications' facsimile were presented for the first time.

PDF

___

ABDÜLKADİROGLU Nuran (1985), "Gökalp'te İslamiyet Telâkkisi", Türk Kültürü Araştırmaları, Yıl: XXIII/1-2, Ankara, s.93-126.
AKPOLAT Davud Yıldız (.1997), "II. Meşrutiyet Dönemi Sosyolojisinin Kaynakları II: İslam Mecmuası", Türkiye Günlüğü, Mart-Nisan 1997, S. 45.
AKPOLAT Yıldız (1997), "II. Meşrutiyet Dönemi Sosyolojisinin Kaynakları II: İslam Mecmuası", Türkiye Günlüğü, 45/Mart-Nisan 1997, s. 204-218.
ARAİ Masami (1994), Jön Türk Dönemi Türk Milliyetçiliği, (çev. Tansel Demirel), İstanbul, İletişim Yayınları
BAKIRCI Mustafa (2001), İkinci Meşrutiyet Dönemi İslam Mecmuası'nda Din Sosyolojisi Konularıyla İlgili Tartışmalar, (Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
BAKIRCI Mustafa (2004), "II. Meşrutiyet Dönemi Din Sosyolojisinin Önemli Bir Kaynağı: İslam Mecmuası (1914-1918)", Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Bahar 2004, S. 17, s. 177-210
BAYKARA Tuncer (1982), "Ziya Gökalp'in Medeniyet Anlayışı", Milli Eğitim ve Kültür, Mayıs 1982, S. 15, ss.14-19
BINARK İsmet-Nejat SEFERCİOGLU (1971), Doğumunun 95. Yıldönümü Münasebetiyle Ziya Gökalp Bibliyografyası Kitap-Makale, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara.
ÇAVDAR R. Tuba (1988), İslam Mecmuası'nın Türk Dönemsel Yayını İçinde Yeri ve Önemi, (İstanbul Üniversitesi Basın-Yayın Yüksek Okulu Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
ÇAVDAR, Tuba (2001), "İslam Mecmuası", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, C. 23, İstanbul.
ENGİNÜN İnci (2006), Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat'tan Cumhuriyet'e (1839-1923), Dergâh Yayınları, İstanbul.
ERDOĞAN Adil (1982), İslam Mecmuası'nın Sistematik İndeksi, (İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Yayımlanmamış Lisans Tezi), İstanbul.
ERŞAHİN Seyfettin (1998), "Meşihat-ı İslamiye'den 'Diyanet Riyaseti'ne Ziya Gökalp'in Şeyhülislamlık Tasarısı", Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. XXXVIII, s. 448-451
ERŞAHİN Seyfettin (2008), "The Ottoman Foundation of the Turkish Republic's Diyanet: Ziya Gökalp's Diyanet Ishlari Nazarati", The Muslim World, Vol. 98, April-July, s.182-198;
GÜLER Ruhi (1995), İslam Mecmuası (1914*1918) ve İçeriği, (İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
GÜNAY Ünver (1989), "Ziya Gökalp ve Din Sosyolojisi", Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Kayseri, S. 3, s.223-236
GÜNGÖR Erol (1982), "Ufkumuzda Bir Aydınlık", Türk Edebiyatı, Haziran, S. 104, s. 19-21
GÜNGÖR Erol (1986), Dünden Bugünden Tarih Kültür Milliyetçilik, Ötüken Yayınevi, İstanbul.
GÜNGÖR Erol (1993), "Ziya Gökalp ve Türkçülükte Din Meselesi", Sosyal Meseleler ve Aydınlar, Ötüken Yayınları, İstanbul, s. 50-62 (Bu makale daha önce Ziya Gökalp" Dergisi, Ekim 1977, S. 8, s. 392-403 ve Atsız Armağanı, Ötüken Yayınevi, İstanbul 1976, s.267-280'de yayımlanmıştır)
GÜRSOY Şahin-İhsan ÇAPCIOĞLU (2006), "Bir Türk Düşünürü Olarak Ziya Gökalp'ın Hayatı, Kişiliği ve Düşünce Yapısı Üzerine Bir İnceleme", Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 47, S. 2, s. 89-98
GÖÇGÜN Önder (1992), Hususi Mektuplarına Göre: Ziya Gökalp'ın Hayat Görüşü, Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara.
JASCHKE G. (1959), Turkish Nationalism and Western Civilization by Niyazi Berkes : Ziya Gökalp, Die Welt des İslams, New Series, Vol. 6, Issues 1/2, pp. 172-173
KESKİN Y. Mustafa (2003), Ziya Gökalp'in Din Anlayışı, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi S. 8, s. 101-118
KILIÇ A. Faruk (2007), "Ziya Gökalp'in Türk Din Sosyolojisi Geleneğine Katkıları", Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 16, s. 123-141
KILIÇ A. Faruk (2007), "Ziya Gökalp'in Türk Din Sosyolojisi Geleneğine Katkıları", Sakarya Üniv. İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 16, s. 123-141
KİRK George (1960), Turkish Nationalism and Western Civilization: Selected Essays of Ziya Gökalp by Niyazi Berkes, The Journal of Modern History, December, Vol. 32, No. 4, p. 402
KURZMAN Charles (2002), (Ed.), Modernist Islam, 1840-1940 A Sourcebook, Oxford University Press, p. 192-197
LEWiS Bernard (1960), Turkish Nationalism and Western Civilization: Selected Essays by Ziya Gökalp; Niyazi Berkes, Political Science Quarterly, Jun, Vol. 75, No. 2, pp. 281-284
MACRAE Donald (1985), Weber, (çev. Nur Vergin), Afa Yayınları, Istanbul.
METEHAN Orhan (1977), Ziya Gökalp ve Din, Dede Korkut Yayınları, İstanbul.
SPIES Otto (1951), "Ziya Gökalp Hakkında Bir Bibliyografya Denemesi by Cavit Orhan Tütengil", Oriens, 15 August, Vol: 4, No.l, p. 124.
TÜRKDOĞAN Orhan (2005), İslamî Değerler Sistemi ve Max Weber, IQ Yayıncılık, İstanbul.
TÜRKDOĞAN Orhan (2007), Türk Toplumunun Kültürel Dinamikleri, Kum Saati Yayınları, İstanbul.
TÜTENGİL Cavit Orhan (1949), Ziya Gökalp Hakkında Bir Bibliyografya Denemesi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi İçtimaiyat Enstitüsü Neşriyatı, No. 13, İstanbul.
ULUTAN Burhan (1980), Marxizm ve Leninizm, Ötüken Yayınları, İstanbul.
VAKKASOĞLU Vehbi (1984), Tarih Aynasında Ziya Gökalp, Cihan Yayınları, İstanbul.
WEBER Max (1987), Sosyoloji Yazıları, (çev. Taha Parla), Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul.
WEBSTER Donald E. (1960), Turkish Nationalism and Western Civilization: Selected Essays of Ziya Gökalp by Niyazi Berkes, Annals of the Ameri-x can Academy of Political and Social Science, May, Vol. 329, p. 186.
YILDIRIM Ergün (1995), 'Toplumsal Gelişme Açısından Protestanlık ve İslam", Türk Sosyoloji Dergisi, İstanbul, s. 177-189.
ÖZKÖK Ertuğrul (2006), 'Türkiye'nin 'Calvin'i Kim", Hürriyet, 26 Ocak 2006.
ÖZTÜRK Nurettin (1984), "Çağdaşlaşma ve Gökalp", Bireşim Yazın-Düşün-Sanat Seçkisi, İzmir, s.30-39.
ÖZTÜRK Nurettin (2001), Türk Edebiyatında İnsan, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.
ÖZYURT Cevat (2005), "Milletleşme Sürecinde Ziya Gökalp'in Medeniyet Anlayışı", Doğu-Batı, Şubat-Mart-Nisan 2005, Yıl: 8, S. 31, s. 179-198.
Ziya Gökalp (1329), "Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak: 1 (Üç Cereyan)", Türk Yurdu, C. Ill, S. 11 (35), Mart 1329, s. 331-337; "TİM: 2-Lisan", Türk Yurdu, C. III, S. 12 (36), Nisan 1329, s. 367-370; "TİM: 3-Anane ve Kaide", Türk Yurdu, C. IV, S. 15 (39), 2 Mayıs 1329, s.480-484; "TİM: 4-Cemaat ve Cemiyet", Türk Yurdu, C. IV, S. 17 (41), 30 Mayıs 1329, s.565-570; "TİM: 5", Türk Yurdu, C. IV, S. 22 (46), 8 Ağustos 1329, s.753-760; "TİM: 6-Cemaat Medeniyeti", Türk Yurdu, C. IV, S. 23 (47), 22.8.1329, s.798-805; "TİM: 7-Mefkure", Türk Yurdu, C.V, S. 8 (56), 26 Aralık 1329, s. 1088-1092; "TİM: 8-Türk Milleti ve Turan", Türk Yurdu, C. VI, S: 2 (62), 20 Mart 1329, s. 2053-2058.
(Ziya Gökalp), "İslamiyet ve Asrî Medeniyet I-II" İslam Mecmuası, 15 Rebiulâhir 1335/26 Kânunısâni 1332, Yıl 3, S. 51, s. 1016-1022.
(Ziya Gökalp), "İslamiyet ve Asrî Medeniyet I-II" İslam Mecmuası, 7 Cemâziyelevvel 1335/1 Mart 1332, Yıl 4, S. 52, s. 1033-1040.
Ziya Gökalp (1923), "Tarihî Maddecilik ve İçtimaî Mefkûrecilik", Yeni Gün Gazetesi, 8 Mayıs 1339/1923.
Ziya Gökalp (1959), Turkish Nationalism and Western Civilization (Selected Essays of Ziya Gökalp), (ed. Niyazi Berkes), London, Ruskin House George Allen and Unwin Ldt, ve New York, Columbia University Press,336 pgs (2. Baskı: Westport, Conn. Greenwood Press, 1981; İslamiyet ve Asrî Medeniyet makalelerinin İngilizce çevirileri şuradadır: Part II/VI1-İslam and Modern Civilization, s. 214-223).
Ziya Gökalp (1974), Yeni Türkiye'nin Hedefleri, (hzl. H. Tanyu), Baha Matbaası, İstanbul.
Ziya Gökalp (1980), Makaleler-IX, Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
Ziya Gökalp (1981), Makaleler-Vlll, (hzl. R.Tuncor), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Ziya Gökalp (1990), Türkçülüğün Esasları, MEB Yayınları, İstanbul.