"Dönemeçte" Romanında Yapı ve Tema

Dönemeçte, bir aydının şahsında birtakım değerlerin teklif ve onun münasebetleri etrafında aydınlara ait yaşam şeklinin tenkit edildiği bir romandır. Eserin yapısı, bu hususu vurgulayacak şekilde kurgulanmış, fert-toplum çatışması üzerine kurulmuştur. Bu yapıda ferdi, Doktor Şerif; toplumu, bir grup aydın temsil eder. Mekân düzeyinde ferdin iç dünyasını temsil eden evi ile toplumu temsil eden Şehir Kulübü zıddiyetine dayanan yapı, zaman açısından hâl ile geçmişin; felsefî değerler düzeyinde dost-luk, dürüstlük gibi yüksek değerler ile bencillik, sorumsuzluk, para gibi araç değerlerin çatışması üzerine kurulmuştur. Fert-toplum çatışması üzerine kurulan yapıda tema, olması gere-ken ile olanın çatışmasıdır. Dönemeçte, bu itibarla aydın konusunda birta-kım değerin tenkit ve teklif edildiği bir yapıya sahiptir.

Structure and Themes in the Novel of Dönemeçte

Dönemeçte, (written by Tarık Buğra) is a novel criticizing the life styles of the intellectuals taking a particular intellectual, his relationships and certain values into consideration. It is structured to emphasize the conflict between the individual and society. The individual is represented by Doctor Sherif, and the society by a group of intellectuals. There is also a contrast between home which represents the inner life of the individual, and the city which represents the society. On the philosophical level, the novel is based on contrasts between the past and the present, high values such as friendship, honesty and responsibility and vehicle values such as egoism, irresponsibility, pragmatism. In terms of theme, the conflict that is between those happened and those wished to be happen. To sum up, Dönemeçte is structured to criticies and propse a number of values related to intellectuals.

PDF

___

AKTAŞ, Şerif (1991), Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Akçağ Yay., Ankara.
AKTAŞ, Şerif (1998), “Edebiyat Teorisi”, Türkiye Günlüğü, Ocak-Şubat 1998, S. 49, 87-91, İstanbul.
ALPER, Feridun (1993), Tarık Buğra, Hayatı, Sanatı ve Eserleri C. I-II, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Doktora Tezi), Erzu-rum.
BOURNEUR, Roland ve QUELLET, Réal (1989), Roman Dünyası ve İnceleme-si, (Çev. Hüseyin Gümüş), Kültür Bakanlığı Yay., Ankara.
BUĞRA, Tarık (1992), Politika Dışı, Ötüken Yay., İstanbul.
ÇETİŞLİ, İsmail (1999), Yeni Türk Edebiyatı Metin Tahlilleri -Hikâye ve Roman- Kardelen Kitabevi, Isparta.
GÜNDÜZ, Osman (1998), II. Meşrutiyet Romanında Yapı ve Tema, C. I-II, MEB Yay., Ankara.
GÜNDÜZ, Osman (2003), -Düş ile Gerçek Arasında- Oktay Akbal’in Öykücülü-ğü, Akçağ Yay., Ankara.
MENGÜŞOĞLU, Takiyettin (1988), İnsan Felsefesi, Remzi Yay., İstanbul.
STEVİCK, Philip (1988), Roman Teorisi, (Çev. Sevim Kantarcıoğlu), Gazi Üni-versitesi Yay., Ankara.
TODOROV, Tzevetan (1995), Yazın Kuramı -Rus Biçimcilerin Metinleri-, (Der-leyen, Fransızca’ya çev. Tzevetan Todorov; Fransızca’dan çev. Mehmet Rifat-Sema Rifat), Yapı Kredi Yay., İstanbul.
YALÇIN, Alemdar (2003), Çağdaş Türk Romanı 1946-2000, Akçağ Yay, Ankara.